Альвер Бетти
| эст. Betti Alver | |
| Гражданлығы | |
|---|---|
| Һөнәр төрө | поэтесса, романистка, переводчица, писательница |
| Вафат булған урыны | |
| Эшмәкәрлек төрө | шиғриәт |
| Заты | ҡатын-ҡыҙ[1] |
| Уҡыу йорто | |
| Тыуған көнө | 23 ноябрь 1906[2][3][…] |
| Ерләнгән урыны | |
| Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре | |
| Файл:Betti Alver.jpg | |
| Вафат булған көнө | 19 июнь 1989[3][4] (82 йәш) |
| Тыуған урыны | |
 Медиафайлы на РУВИКИ.Медиа | |
Альвер Бетти (асылда, Элизабет Альвер, 1937 йылдан Элизабет Тальвик менән, 1956 йылдан Элизабет Лепик, эст. Betti Alver, 23 ноябрь 1906 йыл — 19 июнь 1989 йыл) — эстон шағирәһе, прозаик, тәржемәсе. Эстон теленә А. С. Пушкиндың «Евгений Онегин» романын тәржемә иткән. Эстон ССР-ының атҡаҙанған яҙыусыһы (1966). Эстон ССР-ының халыҡ яҙыусыһы (1981).
Биографияһы
Элизабет Альвер 1906 йылдың 23 ноябрендә Йыгевала тыуған. 1924 йылда Тартуҙа гимназия тамамлай, ә 1924—1927 йылдарҙа Тарту университетында эстон теле һәм әҙәбиәтен өйрәнә.
1927 йылда «Ел һөйәркәһе» романы нәшер ителә. Б. Альверҙың «Саң һәм ут» тигән тәүге шиғырҙар китабы 1936 йылда баҫылып сыға. Бетти Альвер поэмаһы тәржемәһендә А. С. Пушкиндың поэмалары һәм шиғри романы «Евгений Онегин» (1964), Горькийҙың «Бала саҡ» һәм "Минең университеттарым"баҫылып сыҡты. Шулай уҡ Кристьян Яак Петерсондың немецса яҙылған шиғырҙарын тәржемә итте. Бетти Альверҙың шиғырҙары урыҫ, поляк, немец, инглиз, чех, итальян һәм башҡа телдәргә тәржемә ителгән. Б. Альверҙың шиғырҙарын урыҫ теленә Юнна Морицтәржемә итте.
Альвер Бетти хөрмәтенә тыуған ҡалаһы Йыгевала «Йондоҙло сәғәт» көҙгө шиғриәт көнө үткәрелә. 2013 йылда уның исеме менән Меркурийҙағы кратерҙы атағандар — Альвер (Alver)[1].
Эстон ССР-ының Юхан Смуула исемендәге Әҙәби премия лауреаты (1980).
Яҙма һәм онлайн-тауыш биреүселәр һөҙөмтәләре буйынса онлайн-тауыш биреүселәр исемлеге Эстонияның XX быуаттағы 100 бөйөк эшмәкәре (1999)[6].
Ғаиләһе
Шағир Хейти Тальвикка кейәүгә сыға. Лепик 1956 йылда Март Лепикка кейәүгә сыға (әҙәбиәт белгесе, Әҙәбиәт музейының беренсе директоры, 1940-45. йй.). Эдуард Альвер (Азатлыҡ һуғышында Кайтселиит командиры) һәм Сийм Каллас — туғандар.
Б. Альверҙың шиғыр китаптары
- «Саң һәм ут» (1936);
- «Йондоҙло сәғәт» (1966);
- «Тормош хлопья» (1971);
- "Осоусы ҡала" (1979);
- «Эмайыги мәрйендәре» (1986).
Бетти Альвер филателияла
2006 йылда Бетти Альверҙың 100 йылығын Эстония почтаһы почта маркаһы сығарып билдәләне.
Иҫкәрмәләр
- ↑ Bibliothèque nationale de France Autorités BnF (фр.): асыҡ мәғлүмәт платформаһы — 2011.
- ↑ Betti Alver // FemBio-Datenbank (нем.)
- ↑ 3,0 3,1 Betti Alver // Brockhaus Enzyklopädie (нем.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
- ↑ Чешская национальная авторитетная база данных
- ↑ Альвер Бетти // Большая советская энциклопедия (урыҫ): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ Sajandi sada Eesti suurkuju / Koostanud Tiit Kändler. — Tallinn: Eesti Entsüklopeediakirjastus, 2002. — 216 lk. ISBN 998570102X.
Сығанаҡтар
- Леэтмаа Е. Альвер Бетте — 100 // Пярнуский экспресс. — 2006. — 27 окт.