Аспазия (шағир)

Аспазия
Аспазия
	латыш. Johanna Emīlija Lizete Rozenberga
	Файл:Aspazija. unknown author.jpg
Тыуған көнө	4 (16) март 1865
Тыуған урыны	Митавский приходской округ[d], Добленский уезд[d], Курляндия губернаһы[d], Рәсәй империяһы;
Вафат булыу көнө	5 ноябрь 1943 (78 йәш)
Вафат булыу урыны	Дубулты[d], Ригас Юрмала[d], Рижский уезд[d], округ Рига[d], генеральный округ Латвия[d], Рейхскомиссариат Остланд[d], Өсөнсө рейх;
Гражданлығы (подданныйлығы)	Рәсәй империяһы; Латвия;
Эшмәкәрлек төрө	поэтесса, драматург, сәйәсмән, переводчица, писательница, журналист
Жанр	шиғриәт
Әҫәре теле	Латыш теле и Немец теле
Наградалары
	РУВИКИ.Медиа файлдары

Аспазия (латыш. Aspazija; ысын исеме Йоха́нна Эми́лия Лиза́шул Розенберг (латыш. Johanna Emīlija Lizete Rozenberga), кейәүгә сыҡҡас: Элза Плиекшане (латыш. Elza Pliekšāne); 16 март 1865 йыл — 5 ноябрь 1943 йыл) — латыш шағиры һәм драматургы. Латвия ССР-ының халыҡ шағиры Ян Райнистың ҡатыны^[3].

Биографияһы

Райнисҡа һәм Аспазияға Цюрихтағы мемориаль таҡтаташ

1865 йылдың 4 (16) мартында Залениек олоҫоноң Даукшас утарында тыуған.

1897 йылда донъя күргән үҙенең тәүге «Ҡыҙыл сәскә» шиғырҙар йыйынтығында һәм «Йәне тәне менән бирелгәндәр» (1894), «Көмөш япма» (1905) драмаларында Аспазия романтизмдың фәлсәфәүи һәм эстетик принциптарын тормошҡа ашыра. Ул эмансипацияны яҡлап сығыш яһай һәм иренең социал-демократик идеяларын хуплай.

1905 −1920 йылдарҙа ире менән бергә Швейцарияла эмиграцияла була. Уларҙың тыуған илгә ҡайтыуын йылы ҡабул итәләр һәм Риганың иң матур бульварының исеме улар хөрмәтенә үҙгәртелә^[4].

Дубултала Аспазияның йорто

Аспазия Ойоштороу йыйылышы составына һайлана, Латвия дәүләтселегенең барлыҡҡа килеүендә әүҙем ҡатнаша, ҡатын-ҡыҙ хоҡуҡтарын актив яҡлай.

«Ҡомло түбәләрҙәге оҙон юл» телефильмында ҡулланылған «Мейес артында сиңерткә йырлай» йыр тексы авторы булараҡ билдәле.

1933 йылдан алып йәшәгән Дубулта ҡасабаһында 1943 йылдың 5 ноябрендә вафат була. Ригала Райнис зыяратында ерләнгән.

Хәтер

Шағир хөрмәтенә Ригалағы урам — «Аспазия бульвары» исемен йөрөтә.

Иҫкәрмәләр

↑ АСПАЗИЯ // Большая российская энциклопедия (урыҫ) — М.: Большая российская энциклопедия, 2004.
↑ http://www.fembio.org/biographie.php/frau/frauendatenbank?fem_id=1361
↑ Большая Российская энциклопедия: В 30 т. / Председатель науч.-ред. совета Ю. С. Осипов. Отв. ред С. Л. Кравец. Т. 2. Анкилоз — Банка. — М.: Большая Российская энциклопедия, 2005. — 766 с.: ил.: карт.
↑ История Латвии XX век.

[_dcfe40689859af4c-1] АСПАЗИЯ // Большая российская энциклопедия (урыҫ) — М.: Большая российская энциклопедия, 2004.

[_51e5c06fdc4b17e7-2] ttp://www.fembio.org/biographie.php/frau/frauendatenbank?fem_id=1361

[bre2-3] Большая Российская энциклопедия: В 30 т. / Председатель науч.-ред. совета Ю. С. Осипов. Отв. ред С. Л. Кравец. Т. 2. Анкилоз — Банка. — М.: Большая Российская энциклопедия, 2005. — 766 с.: ил.: карт.

[4] История Латвии XX век.

[1]

[2]

[3]

[4]