Бабил батшалары

РУВИКИ — интернет энциклопедия мәғлүмәте

Был исемлектә боронғо Бабилда хакимлыҡ иткән 11 династия һанала. 

I Бабил (амори) династияһы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

  • б.э.т. яҡ.  1895—1881 йылдар: Суму-абум
  • б.э.т. яҡ. 1881—1845 йылдар: Суму-ла-Эль
  • б.э.т. яҡ. 1845—1831 йылдар: Сабиум
  • б.э.т. яҡ. 1831—1813 йылдар: Апиль-Син
  • б.э.т. яҡ. 1813—1793 йылдар: Син-мубаллит
  • б.э.т. яҡ. 1793—1750 йылдар: Хаммурапи
  • б.э.т. яҡ. 1750—1712 йылдар: Самсу-илуна
  • б.э.т. яҡ. 1712—1684 йылдар: Абиешу
  • б.э.т. яҡ. 1684—1647 йылдар: Амми-дитана
  • б.э.т. яҡ. 1647—1626 йылдар: Амми-цадука
  • б.э.т. яҡ. 1626—1595 йылдар: Самсу-дитана

II Бабил династияһы (Диңгеҙ Иленең I династияһы)[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

  • 1. Илиман (б.э.т.  XVIII быуаттың һуңғы өстән бер өлөшө)
  • 2. Иттин-линиби
  • 3. Дамик-илишу II
  • 4. Ишкибаль
  • 5. Шушши
  • 6. Гулькишар
  • 7. Пешгаль-дарамаш
  • 8. Адара-каламма
  • 9. Акуруланна
  • 10.Меламкур-курра
  • 11.Эйягамиль

Кассиҙарҙың иртә осор хакимдары[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Бабил хакимдары булмайҙар, әммә уларҙың нумерацияһы  ғәҙәттә Бабилдың  Касси династияһы батшалары нумерацияһында дауам иттерелә.

  • 1. Гандаш (б.э.т. яҡ. 1741 — 1726)
  • 2. Агум I Большой (б.э.т. яҡ. 1726 — 1704)
  • 3. Каштилиаш I (б.э.т. яҡ. 1704 — 1683)
  • 4. Каштилиаш II (б.э.т. яҡ.  1683 — 1674)
  • 5. Абиратташ
  • 6. Урзикурумаш
  • 7. Кхарбашикхи
  • 8. Типтакзи

III Бабил (Касси) династияһы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

(б.э.т. яҡ.  1595 — 1157) 440 йыл идара итә

  • 1. Агум II (б.э.т. яҡ.  1595 — 1571)
  • артабан бер нисә тиҫтә йыл буйы кем батша булғаны билдәле түгел 
  • 2. Бурна-Буриаш I
  • 3. Каштилиаш III
  • 4. Улам-Буриаш
  • 5. Агум III
  • 7. Караиндаш I
  • 8. Кадашман-Харбе I
  • 9. Куригальзу I
  • 10. Кадашман-Эллиль I
  • б.э.т. яҡ.  1376 — 1347: Бурна-Буриаш II
  • б.э.т. яҡ. 1347 — 1346: Караиндаш II
  • б.э.т. яҡ. 1346 — 1346: Нази-Бугаш
  • б.э.т. яҡ. 1346 — 1324: Куригальзу II
  • б.э.т. яҡ. 1324 — 1297: Нази-Марутташ
  • б.э.т. яҡ. 1297 — 1280: Кадашман-Тургу
  • б.э.т. яҡ. 1280 — 1265: Кадашман-Эллиль II
  • б.э.т. яҡ. 1265 — 1256: Кудур-Эллиль
  • б.э.т. яҡ. 1256 — 1243: Шагаракти-Шуриаш
  • б.э.т. яҡ. 1243 — 1231: Каштилиаш IV
  • б.э.т. яҡ. 1231 — 1226: Эллиль-надин-шуми
  • б.э.т. яҡ. 1226 — 1224: Кадашман-Харбе II
  • б.э.т. яҡ. 1224 — 1219: Адад-шум-иддин
  • б.э.т. яҡ. 1219 — 1188: Адад-шум-уцур
  • б.э.т. яҡ. 1188 — 1174: Мели-Шиху
  • б.э.т. яҡ. 1174 — 1161: Мардук-апла-иддин I
  • б.э.т. яҡ. 1161 — 1160: Забаба-шум-иддин
  • б.э.т. яҡ. 1160 — 1157: Эллиль-надин-аххе

IV Бабил династияһы (Исиндың II династияһы)[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

(б.э.т. яҡ. 1156 — 1026) 128 йыл идара итә

  • б.э.т. яҡ. 1156 — 1138: Мардук-набит-аххи-шу
  • б.э.т. яҡ. 1138 — 1131: Итти-Мардук-балати
  • б.э.т. яҡ. 1131 — 1125: Нинурта-надин-шуми
  • б.э.т. яҡ. 1125 — 1103: Навуходоносор I (Набу-кудурри-уцур I)
  • б.э.т. яҡ. 1103 — 1099: Эллиль-надин-апли
  • б.э.т. яҡ. 1099 — 1081: Мардук-надин-аххе
  • б.э.т. яҡ. 1081 — 1068: Мардук-шапик-зери
  • б.э.т. яҡ. 1068 — 1046: Адад-апла-иддин
  • б.э.т. яҡ. 1046 — 1045: Мардук-аххе-эриба
  • б.э.т. яҡ. 1045 — 1033: Мардук-зер...
  • б.э.т. яҡ. 1033 — 1026: Набу-шуму-либур

V Бабил династияһы (Диңгеҙ Иленең II династияһы)[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

(б.э.т. яҡ. 1025 — 1004) 21 йыл идара итә

  • б.э.т. яҡ. 1025 — 1008: Симбар-Шику
  • б.э.т. яҡ. 1008 — 1008: Эа-мукин-зери
  • б.э.т. яҡ. 1008 — 1004: Кашшу-надин-ахи

VI Бабил династияһы (Бази династияһы)[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

(б.э.т. яҡ. 1004 — 984) 20 йыл идара итә

  • б.э.т. яҡ. 1004 — 987: Эулмаш-шакин-шуми
  • б.э.т. яҡ. 987 — 984: Нинурта-кудурри-уцур I
  • б.э.т. яҡ. 984 — 984: Ширикти-Шукамуна

VII Бабил династияһы (Элам династияһы)[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

(б.э.т. яҡ. 984 — 979) узурпатор, элами, 5 йыл идара итә

  • б.э.т. яҡ. 984 — 979: Мар-бити-апла-уцур

VIII Бабил династияһы («Э» династияһы)[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

(б.э.т. яҡ. 979 — 732) 248 йыл идара итә

  • б.э.т. яҡ. 979 — 943: Набу-мукин-апли
  • б.э.т. яҡ. 943 — 943: Нинурта-кудурри-уцур II
  • б.э.т. яҡ. 943 — 941: Мар-бити-аххе-иддин
  • б.э.т. яҡ.  941 — 900: Шамаш-мудаммик
  • б.э.т. яҡ.  900 — 885: Набу-шум-укин I
  • б.э.т. яҡ. 885 — 852: Набу-апла-иддин
  • б.э.т. яҡ. 855 — 851: Мардук-бел-усати
  • б.э.т. яҡ. 855 — 827: Мардук-закир-шуми I
  • б.э.т. яҡ. 827 — 813: Мардук-балассу-икби
  • б.э.т. яҡ. 813 — 802: Баба-ах-иддин

5 билдәһеҙ батшаның идаралығы.

  • б.э.т.  VIII быуат башы: Нинурта-апла…
  • б.э.т.  VIII быуат башы: Адад-шум-ибни
  • б.э.т.  .VIII быуаттың беренсе яртыһы: Мардук-бел-зери
  • б.э.т.  VIII быуаттың беренсе яртыһы: Мардук-апла-уцур
  • б.э.т.  VIII быуат уртаһы: Эриба-Мардук
  • б.э.т. яҡ. 754 — 748: Набу-шум-ишкун
  • б.э.т. яҡ. 748 — 734: Набонасар
  • б.э.т. яҡ. 734 — 732: Набу-надин-зери
  • б.э.т. яҡ. 732 — 732: Набу-шум-укин II

IX Бабил династияһы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

(б.э.т. яҡ. 732 — 627) 104 йыл идара итә

  • б.э.т.  732 — 729: Набу-мукин-зери
  • б.э.т. 729 — 727: Тиглатпаласар III
  • б.э.т. 727 — 722: Салманасар V
  • б.э.т.  722 — 710: Мардук-апла-иддин II
  • б.э.т. 710 — 705: Саргон II
  • б.э.т. 705 — 703: Синаххериб
  • б.э.т. 703 — 703: Мардук-закир-шуми II
  • б.э.т. 703 — 702: Мардук-апла-иддин II
  • б.э.т. 702 — 700: Бел-ибни
  • б.э.т. 700 — 694: Ашшур-надин-шуми
  • б.э.т. 694 — 693: Нергал-ушезиб
  • б.э.т. 693 — 689: Мушезиб-Мардук
  • б.э.т. 689 — 681: Синаххериб
  • б.э.т. 681 — 669: Асархаддон
  • б.э.т. 669 — 648: Шамаш-шум-укин
  • б.э.т. 648 — 627: Кандалану

X Яңы Бабил (халдей) династияһы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

б.э.т. 626 до н. э. — б.э.т. 538  88 йыл идара итә

  • б.э.т. 626 — 605: Набополассар (Набу-апла-уцур)
  • б.э.т. 605 — 562: Навуходоносор II (Набу-кудурри-уцур II)
  • б.э.т. 562 — 560: Амель-Мардук
  • б.э.т. 560 — 556: Нергал-шарр-уцур
  • б.э.т. 556 — 556: Лабаши-Мардук
  • б.э.т. 556 — 539: Набонид (Набу-наид)
  • б.э.т. 556 — 539: Валтасар (Бел-шар-уцур) Хакимдаш

Фарсыларға ҡаршы ихтилалдар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

  • 1. б.э.т. 522 Навуходоносор III (Нидинту-Бел)
  • 2. б.э.т. 521  — Навуходоносор IV (Араха,  Халдитаның улы)
  • 3. б.э.т. 484  — Бел-шиманни
  • 4. б.э.т. 482  — Шамаш-эрибу

Б.э.т. 539 йылда Бабилды фарсы батшаһы   Кир  II  ғәскәре баҫып ала, ул үҙ аллылығын юғалта. Фарсы хакимлығына ҡаршы ике ихтилалды баҫтырғандан һуң   (б.э.т. 484, 482 йылдар),  Ксеркс I Бабилдан  Бэла-Мардуктың алтын һынын алып сыға һәм ҡаланы автономиялы  статустан мәхрүм итә.