Ботния ҡултығы

Ботния ҡултығы
фин. Pohjanlahti, швед. Bottniska viken
Характеристикалары
Майҙаны	117 000 км²
Иң тәрән урыны	295 м
Уртаса тәрәнлеге	60 м
Ҡойоусы йылға	Турнеэльвен, Далэльвен
Урынлашыуы
62°09′18″ с. ш. 19°30′01″ в. д.
Үрҙәрәк ятыусы акватория	Балтик диңгеҙе
Ботния ҡултығы
РУВИКИ.Медиа файлдары

Ботния ҡултығы (фин. Pohjanlahti, швед. Bottniska viken) — Финляндияның көнбайыш яр буйы менән Швецияның көнсығыш яр буйы араһында урынлашҡан Балтик диңгеҙенең төньяҡ өлөшөндәге ҡултыҡ.

География

Ҡултыҡ тоҙлолоғо көньяҡтан төняҡҡа ҡарай бик ныҡ кәмей.

Ҡултыҡ оҙонлоғо 700 км-ҙан ашыу, максималь киңлеге яҡынса 240 км. Урта өлөшөндә (Норра-Кваркен боғаҙында) киңлеге тарайып 75 км-ға барып етә. Максималь тәрәнлеге — 295 м.

Ҡултыҡ яр буйҙары йырғыланған, улар тирәһендә күп утрауҙар һәм шхерҙар урынлашҡан. Иң ҙур утрауҙары — Аланд, Хайлуото, Реплот һәм Эугму (барыһы ла — Финляндия), Гресё, Хертсён һәм Хольмён (барыһы ла — Швеция).

Ҡултыҡҡа ҡойоусы иң ҙур йылғалар — Кокемяэнйоки, Кюрёнйоки, Оулуйоки, Иййоки, Кемийоки, Турнеэльвен, Каликсэльвен, Лулеэльвен, Питеэльвен, Шеллефтеэльвен, Умеэльвен, Онгерманэльвен, Индальсэльвен, Юнган, Юснан, Далэльвен.

Төп порттары: Раума, Пори, Вааса, Коккола, Оулу, Кеми (барыһы ла — Финляндия), Евле, Худиксвалль, Сундсвалль, Умео, Лулео (барыһы ла — Швеция).

Ҡултыҡта боҙланыуҙан һуңғы осорҙа ер ҡабығының күтәрелеүе күҙәтелә. Тикшеренеүҙәргә ярашлы ҡултыҡтың төньяҡ өлөшөндә ҡоро ер бер быуат эсендә яҡынса 90 см-ға, ә көньяғында — 20 см-ға күтәрелә. Яҡынса 2000 йылдан һуң Ботния ҡултығы күлгә әйләнәсәге күҙалланған.

Иҫкәрмәләр

Һылтанмалар

• Ботнический залив // Военная энциклопедия : в 18 т. / под ред. В. Ф. Новицкого и др.. — СПб. : Товарищество И. Д. Сытина, 1911—1915.
• Ботнический залив // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907. (рус.)