Себер кешеләре

Себер кешеләре
рус. Сибиряки
Туған тел	Сибирские старожильческие говоры[d]
Хөрмәтенә аталған	Себер
Гражданлығы	Рәсәй
Ата-олаталарының сығышы	Себер и Урыҫ дәүләте
Өлөшләтә тура килә	Этнографические и субэтнические группы русских[d]
Ҡулланылған тел	урыҫ теле

Себер кешеһе — Себерҙә йәшәгән төрлө этник сығышлы кеше, шулай уҡ урыҫтарҙың этнографик төркөмө — башлыса ҡаты континенталь климаты, сағыштырмаса аҙ халыҡ һаны һәм төбәктәге тормош айырымлылыҡтары арҡаһында барлыҡҡа килгән үҙенсәлекле «себер» һыҙаттарына эйә (характеры һәм һаулығы яғынан) булған кеше.

Этнографияла йыш ҡына себер кешеләре (сибиряктар) термины аҫтында Себер урыҫ халҡы күҙ уңында тотола — электән йәшәгән урыҫтар (XVI—XVII быуаттарҙа тәүге күсеп килеүселәр) һәм яңы күсеп килеүселәрҙән (ХІХ быуаттың икенсе яртыһындағы — XX быуаттың башындағы күсеп килеүселәр) айырмалы рәүештә уларҙың вариҫтары. Себер кешеләренә чалдондар, кержактар, семейҙар, ташсылар, русскоустьинсылар һәм урыҫтарҙың башҡа этнографик төркөмдәрен ҡушыу (улар ҙа Себер урыҫ халҡын тәшкил итә һәм дөйөм этник тарихҡа эйә) бәхәстәр тыуҙыра.

XIX быуат уртаһындағы Даль һүҙлегендә себер кешеләре (сибиряктар) урыҫ теленең себер диалекттарын ҡулланыуы арҡаһында «чевошниктар» тип атала.

2010 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәренә ярашлы, себер кешеләре итеп үҙҙәрен 4116 кеше күрһәткән.

Шулай уҡ ҡарағыҙ

• Гурандар
• Тундра аръяғы крәҫтиәндәре
• Казактар
• Ташсылар
• Камчадалдар
• Ҡарымдар
• Кержактар
• Походсылар
• Рәсәй Федерацияһының Төньяҡ, себер һәм Алыҫ көнсығышындағы аҙ һанлы төп халыҡтар
• Поляктар
• Себер урыҫтары
• Русскоустьинсылар
• Семейҙар
• Себер старожил һөйләштәре
• Старообрядсылар
• Чалдондар
• Якутяндар
• «Себер телендәге» РУВИКИ
• Себер областничествоһы

Һылтанмалар

• Русские Сибири: этническая история и традиционная культура 2009 йылдың 26 ноябрь көнөндә архивланған.
• Группы русских Сибири 2013 йылдың 13 апрель көнөндә архивланған.
• Русские в Сибири
• Русские: этнографическая характеристика
• История русских в Красноярском крае