Арамиль
| Город | |||||
| Арамиль | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| рус. Арамиль | |||||
 | |||||
|
|||||
| 56°42′00″ с. ш. 60°50′00″ в. д.HGЯO | |||||
| Ил |
 Рәсәй Федерацияһы |
||||
| Федерация субъекты | Свердловская область | ||||
| Городской округ | Арамильский | ||||
| Башлыҡ | Никитенко Виталий Юрьевич | ||||
| Тарихы һәм географияһы | |||||
| Нигеҙләнгән | в 1675 году | ||||
| Город с | 1966 года | ||||
| Майҙаны | 21,82 км² | ||||
| Диңгеҙ кимәленән бейеклеге | 220 м | ||||
| Сәғәт бүлкәте | UTC+6:00 | ||||
| Халҡы | |||||
| Халҡы | ↗14 781[1] кеше (2015) | ||||
| Тығыҙлығы | 677,41 кеше/км² | ||||
| Катойконим | арами́лец, арамильча́нка, арами́льцы | ||||
| Һанлы идентификаторҙар | |||||
| Телефон коды | +7 34374 | ||||
| Почта индексы | 624000,624002,624003 | ||||
| Код ОКАТО | 65 241 503 | ||||
| Код ОКТМО | 65 729 000 001 | ||||
|
|
|||||
| aramilgo.ru | |||||
|
|
|||||
 РУВИКИ.Медиа файлдары | |||||
.png)
.png)
Арамиль — Свердловск өлкәһендә ҡала. Арамиль ҡала округы үҙәге.
Географияһы
Арамиль ҡалаһы — Урал тауҙарының көнсығыш битендә, Әрәмәле йылғаһы Иҫәт йылғаһына ҡушылған урында, Екатиринбург — Курган тимер юлының Арамиль станцияһынан 5 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Арамиль ҡала округының үҙәге. Екатеринбург трассаһынан 26 км ситтә, 5 км төньяҡ-көнбайышҡараҡ Уктус аэропорты бар.
Тарихы
Исеме "Әрәмәле" гидронимынан килеп сыҡҡан, башҡорт телендәге Әрәмә һәм ил һүҙҙәренән, йәғни урман-ҡыуаҡтар, камыштар үҫкән яр буйы.[2]
1675 йылдың йәйендә Иҫәт һәм Әрәмәле йылғалары ҡушылған ерҙә, башҡорт ерҙәре сигендә Рәсәй дәүләтенең көньяҡ форпосты Әрәмәле слободаһына нигеҙ һалына. Слободаға нигеҙ һалыусы Кама буйынан килгән Михаил Сарапульцев башҡорт биләмәләренә иң яҡын булған[3].
Күсеп ултырыусылар 1680 йылдан крица мейестәрендә тимер рудаһын яндырғандар һәм алынған крицаны (руданан алынған тимер менән күмер ҡатнашмаһы) Верхотурье ҡалаһына оҙатҡандар. 1711 йылда ике башнялы нығытма (остог), ат һарайы һәм сикәү төҙөлө.[4]. 1711 йылда остог арсеналында Мәскәү байрағы, 18 тимер тубы булған тимер пушка, 663 тубы булған 9 суйын пушка; 41 фузеф, 7 самопал мылтыҡ, 38 мушкет, 19 бот дары була. Нығытма эсендә сиркәү, хөрөм йорто (судная изба), дин әһеләдәре биләмәләре, ат һарыйы һәм икмәк амбары була.
1707 йылдың слобода 24 тораҡ пункттарын берләштерә. Нигеҙҙә, ошо ерҙә 1707-1725 йылдарҙа Уктусск, Елизаветинский, Верхисетский, Екатеринбург һәм Сысертский заводтары төҙөлө. Был зафодтар Каменский-Урал, Ревда, Сысерть, Березовский, Первоуральск, Екатеринбург кеүек башҡа заводтар ү:ешенә йоғонто яһай. Ауыл халҡының төп эшсәнлеге булып кустарь металлургия һәм игенселек тора. Йылғаларҙа тирмәндәр актив төҙөлә.[4].
Ҡала статусы — 1966 йылдың 15 сентябрендә бирелә[5].
Халҡы
| 1959[6] | 1967[7] | 1970[8] | 1979[9] | 1989[10] | 1992[7] | 1996[7] |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 11 472 | ↗15 000 | ↘12 993 | ↗13 382 | ↗13 584 | ↗13 800 | ↗14 000 |
| 1998[7] | 2000[7] | 2001[7] | 2002[11] | 2003[7] | 2005[7] | 2006[7] |
| ↗14 100 | →14 100 | →14 100 | ↗15 076 | ↗15 100 | →15 100 | ↘14 900 |
| 2007[7] | 2008[7] | 2009[12] | 2010[13] | 2011[7] | 2012[14] | 2013[15] |
| ↘14 800 | ↗15 000 | ↗15 112 | ↘14 224 | ↘14 200 | ↗14 321 | ↗14 544 |
| 2014[16] | 2015[1] | |||||
| ↗14 742 | ↗14 781 |
Введите название объекта АТДБөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу (2020) мәғлүмәттәре буйынса, 2021 йылдың 1 октябренә ҡарата халыҡ һаны буйынса ҡала 687 урында[17] (Рәсәй Федерацияһы ҡалаларының 1118 ҡалаһы араһында[18]).
Билдәле кешеләр
Бирюков Борис Николаевич (1927-2013) — совет һәм украин ғалимы.
Галереяһы
Иҫкәрмә
Һылтанмалар
 |
 |
 |
 |
 |
| Арамиль ҡала хакимиәте бинаһы | Әрәмәл быуаһы | Мәҙәниәт Йорто | Бородулинский горка ҡалаһы яғынан Арамиль күренеше | Буҫтау фабрикаһы төп корпусы (XIX быуат) |
- ↑ 1 2 Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года. Дата обращения: 6 август 2015. Архивировано 6 август 2015 года.
- ↑ Матвеев А.К. Географичкские названия Урала: Топонимический словарь. -Екатеренбург: ИД «Сократ», -2008, -252 стр. ISBN 978-5-88664-299-5
- ↑ Приходы и церкви Екатеринбургской епархии. — Екатеринбург: Братство Св. Праведного Симеона Верхотурского Чудотворца, 1902. — С. 647.
- ↑ 1 2 Рундквист Н., Задорина О. Свердловская область. От А до Я: Иллюстрированная краеведческая энциклопедия. — Екатеринбург: Квист, 2009. — С. 456. — ISBN 978-5-85383-392-0.
- ↑ О преобразовании рабочих поселков Арамиль и Верхний Тагил Свердловской области в города районного подчинения. lawru.info. Дата обращения: 20 май 2018. Архивировано 20 май 2018 года. 2018 йылдың 20 май көнөндә архивланған.
- ↑ Всесоюзная перепись населения 1959 года. Численность городского населения РСФСР, её территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу. Демоскоп Weekly. Дата обращения: 25 сентябрь 2013. Архивировано 28 апрель 2013 года.
- ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Народная энциклопедия «Мой город». Арамиль
- ↑ Всесоюзная перепись населения 1970 года Численность городского населения РСФСР, её территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу. Демоскоп Weekly. Дата обращения: 25 сентябрь 2013. Архивировано 28 апрель 2013 года.
- ↑ Всесоюзная перепись населения 1979 года Численность городского населения РСФСР, её территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу. Демоскоп Weekly. Дата обращения: 25 сентябрь 2013. Архивировано 28 апрель 2013 года.
- ↑ Всесоюзная перепись населения 1989 года. Численность городского населения. Архивировано 22 август 2011 года.
- ↑ Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более. Архивировано 3 февраль 2012 года.
- ↑ Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, посёлкам городского типа и районам на 1 января 2009 года. Дата обращения: 2 ғинуар 2014. Архивировано 2 ғинуар 2014 года.
- ↑ Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность и размещение населения Свердловской области. Дата обращения: 1 июнь 2014. Архивировано 1 июнь 2014 года.
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям. Таблица 35. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года. Дата обращения: 31 май 2014. Архивировано 31 май 2014 года.
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. — М.: Федеральная служба государственной статистики Росстат, 2013. — 528 с. (Табл. 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов). Дата обращения: 16 ноябрь 2013. Архивировано 16 ноябрь 2013 года.
- ↑ Таблица 33. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года. Дата обращения: 2 август 2014. Архивировано 2 август 2014 года.
- ↑ с учётом городов Крыма
- ↑ Таблица 5. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, городских округов, муниципальных районов, муниципальных округов, городских и сельских поселений, городских населенных пунктов, сельских населенных пунктов с населением 3000 человек и более (XLSX).
- Арамиль // Города России: энциклопедия. — М.: Большая Российская энциклопедия, 1994. — С. 22. — 559 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-85270-026-6.