Аҡ төлкө

Батшалыҡ:	Хайуандар
Тип:	Хордалылар
Класс:	Имеҙеүселәр
Отряд:	Йыртҡыстар
Ғаилә:	Эттәр
Ырыу:	Аҡ төлкөләр
Төр:	Аҡ төлкө

Латинса исеме

Alopex lagopus
Linnaeus, 1758

Синонимдары

Vulpes lagopus

Ареал

Викитөрҙәр
систематикаһы

Викиһаҡлағыста
рәсемдәр

ITIS 622025

NCBI 494514

Аҡ төлкө^[1] (лат. Alopex lagopus) — эттәр ғаиләһенә ҡараған имеҙеүсе.

Ҡыҫҡаса ҡылыҡһырлама

Төк япмаһының төҫө буйынса аҡ төлкө күк (йәйен һәм ҡышын күкһел һоро) һәм аҡ (йәйен һорғолт ҡуңыр, ҡышын аҡ) була. Йөнө ҡуйы һәм йомшаҡ.^[2]^[3] Кәүҙә оҙонлоғо 50—75 см, ҡойроғо 25—42 см, ауырлығы 7,5 кг тиклем. Кәүҙәһе оҙон, башы йомро, мороно ҡыҫҡа. Ҡолағы ҡыҫҡа, түңәрәк. Аяғы ҡыҫҡа, бармаҡта йөрөүсе. Ҡойроғо ҡабарынҡы. Моногам. Енси яҡтан 9—10 айҙа өлгөрә. 3—12 (21‑гә тиклем) көсөгө була. 8—10 йыл йәшәй. Тәүлек әйләнәһенә, ҡышын башлыса төндә, әүҙем.

Йәшәйеше

Евразия, Төньяҡ Америка тундраһы һәм урман‑тундраһында, Төньяҡ Боҙло океан утрауҙарында таралған. Ҡышын хайуандарҙың күпселек өлөшө урман‑тундраға һәм тайгаға күсә.

Аҡ төлкө йәйге төҫөндә

Ҡалҡыу урындарҙа тәрән өңдәрҙә йәшәй. Ҡиммәтле тиреле йәнлек. Башҡортостанда аҡ төлкө үрсетеү менән Иглин йәнлекселек хужалығында һәм шәхси ярҙамсы хужалыҡтарҙа шөғөлләнәләр.

Туҡланыуы

Нигеҙҙә, кимереүселәр, шулай уҡ ҡоштар һәм уларҙың йомортҡалары, балыҡ, умыртҡаһыҙҙар, емтек, емеш‑еләк, үлән менән туҡлана.

Иҫкәрмәләр

↑ Соколов В. Е. Пятиязычный словарь названий животных. Латинский, русский, английский, немецкий, французский. 5391 назв. Млекопитающие. — М.: Русский язык (издательство), 1984. — С. 94. — 352 с. — 10 000 экз.
↑ Alopex lagopus (билдәһеҙ). North American Mammals. Smithsonian National Museum of Natural History. Дата обращения: 11 октябрь 2009. Архивировано 24 август 2011 года.
↑ Arctic Fox // Canids: Foxes, Wolves, Jackals and Dogs / Claudio Sillero-Zubiri, Michael Hoffmann and David W. Macdonald. — IUCN, 2004. — С. 117. — 430 с. — ISBN 2-8317-0786-2.

Сығанаҡтар

Аҡ төлкө // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: «Башҡорт энциклопедияһы» ғилми-нәшриәт комплексы, 2015—2020. — ISBN 978-5-88185-143-9.

Һылтанмалар

Позвоночные животные России: Песец 2015 йылдың 24 сентябрь көнөндә архивланған.

[1] Соколов В. Е. Пятиязычный словарь названий животных. Латинский, русский, английский, немецкий, французский. 5391 назв. Млекопитающие. — М.: Русский язык (издательство), 1984. — С. 94. — 352 с. — 10 000 экз.

[2] Alopex lagopus (билдәһеҙ). North American Mammals. Smithsonian National Museum of Natural History. Дата обращения: 11 октябрь 2009. Архивировано 24 август 2011 года.

[3] Arctic Fox // Canids: Foxes, Wolves, Jackals and Dogs / Claudio Sillero-Zubiri, Michael Hoffmann and David W. Macdonald. — IUCN, 2004. — С. 117. — 430 с. — ISBN 2-8317-0786-2.

[1]

[2]

[3]