Баталин Юрий Петрович

Ғилми дәрәжә	техник фәндәр кандидаты[d]
Гражданлығы	СССР
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре
Һөнәр төрө	инженер
Файл:Могила государственного деятеля Юрия Баталина.JPG
Сәйәси фирҡә ағзаһы	Советтар Союзы Коммунистар партияһы
Ойошма ағзаһы	КПСС Үҙәк комитеты
Уҡыу йорто	Рәсәйҙең беренсе Президенты Б. Н. Ельцин исемендәге Урал федераль университеты
Заты	ир-ат
Вафат булған көнө	21 июль 2013({{padleft:2013|4|0}}-{{padleft:7|2|0}}-{{padleft:21|2|0}}) (85 йәш)
Ерләнгән урыны	Новодевичье зыяраты[d]
Тыуған көнө	28 июль 1927({{padleft:1927|4|0}}-{{padleft:7|2|0}}-{{padleft:28|2|0}})
Вафат булған урыны	Мәскәү ҡалаһы, Рәсәй
Туған тел	урыҫ теле
Тыуған урыны	Учалы

Баталин Юрий Петрович (28 июль 1927 йыл — 22 июль 2013 йыл) — ғалим-инженер-төҙөүсе, совет дәүләт һәм хужалыҡ эшмәкәре. 1985-1989 йылдарҙа СССР Министрҙар Советы Рәйесе урынбаҫары. Рәсәй Инженер академияһы һәм Халыҡ-ара инженер академияһы академигы. Техник фәндәр кандидаты (1984). Ленин (1980) һәм СССР Министрҙар Советы (1974) премиялары лауреаты, ике Ленин (1973, 1987), өс Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ (1967, 1971, 1977), Дуҫлыҡ (1999) һәм «Почёт Билдәһе» (1957) ордендары кавалеры. СССР-ҙың 11-се саҡырылыш Юғары Советы Милләттәр Советының Литва ССР-ынан депутаты. КПСС Үҙәк Комитеты ағзаһы (1986—1990).

Биографияһы

Юрий Петрович Баталин 1927 йылдың 28 июлендә Башҡорт АССР-ы Тамъян-Ҡатай кантоны (хәҙер Башҡортостан Республикаһының Учалы районы) Ҡалҡан ауылында тыуған.

1950 йылда С. М. Киров исемендәге Урал политехник институтын «Сәнәғәт һәм гражданлыҡ төҙөлөшө» һөнәре буйынса тамамлай, инженер-төҙөүсе, Техник фәндәр кандидаты (1984).

Хеҙмәт эшмәкәрлеге

• 1950 йылдан «Башуглеразрезстрой» тресында эшләй: тәүҙә прораб, 1952 йылдан алып етәксе вазифаларҙа.
• 1957 йылдан — «Башуглеразрезстрой» тресы баш инженеры.
• 1958 йылдан — «Башнефтепромстрой» тресы баш инженеры.
• 1962 йылдан — «Башнефтепромстрой» тресы идара итеүсеһе.
• 1965 йылдан — «Главтюменнефтегазстрой» баш идаралығының баш инженеры, идаралыҡ башлығының беренсе урынбаҫары (баш идаралыҡ төҙөлгәндән һуң шунда уҡ баш инженер булып тәғәйенләнә).

Власть органдарында

• 1970 йылдан алып— СССР газ сәнәғәте министры урынбаҫары.
• 1972 йылдан — СССР нефть һәм газ сәнәғәте предприятиеларын төҙөү министры урынбаҫары.
• 1973 йылдан — СССР нефть һәм газ сәнәғәте предприятиелары төҙөлөш министрының беренсе урынбаҫары.
• 1983 йылдың апреленән 1985 йылдың декабренә тиклем — СССР-ҙың хеҙмәт һәм социаль мәсьәләләр буйынса Дәүләт комитеты Рәйесе.
• 1985 йылдың декабренән 1989 йылдың июненә тиклем — СССР Министрҙар Советы Рәйесе урынбаҫары.
• 1986 йылдың авгусынан 1989 йылдың июненә тиклем, бер үк ваҡытта, СССР-ҙың Дәүләт төҙөлөш комитеты рәйесе. Торлаҡ төҙөлөшөнә, төҙөлөш материалдарының яңы төрҙәренә, төҙөлөштөң матди-техник базаһын үҫтереүгә айырым иғтибар бүлә. Б. Н. Ельцин КПСС-тың Мәскәү ҡала комитеты 1-се секретары вазифаһынан киткәндән һуң уның беренсе урынбаҫары була.

Әрмәнстандағы ер тетрәү (1988), Чернобыль АЭС-ындағы авария (1986, АЭС-тың 4-се блогында саркофаг проектлау һәм төҙөү) эҙемтәләрен бөтөрөүҙә ҡатнаша.

Пенсия осоронда

• 1989—1990 — СССР Дәүләт төҙөлөшө белгес-төҙөүселәренең квалификацияһын күтәреү институтының төҙөлөш менән идара итеү кафедраһы профессоры.
• Һуңынан Рәсәй һәм Халыҡ-ара академия итеп үҙгәртелгән СССР Инженер академияһын ойоштороу инициаторҙарының береһе (1990), Рәсәй инженер академияһы вице-президенты (1990). 2001 йылда Рәсәй инженер академияһының Вице-Президенты итеп яңынан һайлана. Рәсәй инженер академияһы президиумы ағзаһы.
• 1995 йылдан алып, бер үк ваҡытта, «Стройтрансгаз» ААЙ Президентының өлкән кәңәшсеһе.
• 2002 йылдың майынан — Рәсәй нефть газ төҙөүселәр Союзы (РОССНГС) Президенты. Нефть газ төҙөлөш ветерандары Фондының попечителлек советы рәйесе урынбаҫары.

2013 йылдың 22 июлендә Мәскәүҙә вафат була. Новодевичье зыяратында ерләнгән.

Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре

• Дуҫлыҡ Ордены (1999)
• Ике Ленин ордены (1973, 1987)
• Өс Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены (1967, 1971, 1977)
• «Почёт Билдәһе» ордены (1957)
• Ленин премияһы лауреаты (1980)
• СССР Министрҙар Советы Премияһы лауреаты (1974)
• Фритьоф Нансен исемендәге халыҡ-ара премия, Халыҡ-ара инженер академияһы премияһы, ике тапҡыр академик И. М. Губкин исемендәге премия лауреаты.
• Рәсәй Федерацияһы Хөкүмәтенең Маҡтау ҡағыҙы (1997)
• Анания Ширакаци миҙалы (Әрмәнстан)

Хеҙмәттәре

• Магистраль торба үткәргестәр төҙөүҙе ойоштороу. М., 1980;
• Нефть һәм газ сәнәғәте объекттары төҙөлөшөн индустриялаштырыу. М., 1985;
• Төҙөлөштөң комплектлы-блоклы ысулдары буйынса белешмә. М., 1986.

Мәҡәләләре

• Что может дать шельф арктических морей для развития экономики России Тармаҡ-ара альманах «Деловая слава России» № 5, 2008 й.
•  Что может дать шельф арктических морей для развития экономики России (теманың дауамы) Тармаҡ-ара альманах «Деловая слава России» № 5, 2008 й.

Һылтанмалар

• Баталин Юрий Петрович // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: «Башҡорт энциклопедияһы» ғилми-нәшриәт комплексы, 2015—2020. — ISBN 978-5-88185-143-9. (Тикшерелеү көнө: 27 июль 2022)
• Биографияһы һәм мәҡәләләр 2007 йылдың 11 март көнөндә архивланған.
• Биография 2007 йылдың 12 март көнөндә архивланған.
• Биографик белешмә 2007 йылдың 5 июль көнөндә архивланған.