Бикҡол торамалары

Бикҡол торамалары (рус. Биккуловские поселения) - Башҡортостан Республикаһының Миәкә районы Бикҡол ауылы эргәһендә урынлашҡан б.э.т. XVI - XV быуаттарға ҡараған Бура мәҙәниәте археологик ҡомартҡылары^[1]^[2]^[3]

Тасуирламаһы

Урынлашыуы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Башҡортостан Республикаһының Миәкә районы Бикҡол ауылы янында табылған Бикҡол торамаларының беренсеһе ауылдан көньяҡ-көнсығышҡа табан 2 км алыҫлыҡта Миәкә йылғаһының һул ярында урынлашҡан. Икенсеһе - унан көньяҡ-көнсығышҡа табан 2,3 км алыҫлыҡта урынлашҡан.

Ауылдан район үҙәгенә тиклем (Ҡырғыҙ-Миәкә) - 16 км.

Табылдыҡтар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

I Бикҡол торамаһы майҙанының 296 м² ере археологик тикшеренеүҙәр маҡсатында ҡаҙылған.

2 торама асыҡланған. Бағаналы конструкциялы, 9,5×3 м; 11×8 м дәүмәлле 2 торлаҡ табылған, урталарында усаҡ бар, уларҙың береһе 4,4×2,5 м дәүмәлле, таштан һалынған.

Ҡаҙыныу эштәре ваҡытында табылған әйберҙәр арҡыры һыҙыҡтар, киртектәр, соҡорло биҙәк баҫылған банка рәүешендәге һауыттарҙан ғибәрәт.

Яҡынса 5 мең артефакт - таш ҡул тирмәне, һөйәк тишкестәр, шлак һ.б. табылған. Малсылыҡ, һунарсылыҡ менән шөғөлләнеүҙәрен белдергән хайуан һөйәктәре табылған.

II Бикҡол торамаһы ауылдан көньяҡ-көнсығышҡа табан 2,3 км алыҫлыҡта табылған. Уның майҙаны 20 м² ҡаҙылған. Торлаҡтың нигеҙ соҡороноң бер яғы табылған, уның сите буйлап диаметры 0,1 м бағана соҡорҙары урынлашҡан.

Табылдыҡтар араһында - яҡынса 200 керамика фрагменты, хайуан һөйәктәре.

Бикҡол торамалары материалдары М. Аҡмулла исемендәге Башҡорт дәүләт педагогия университеты фондтарында һаҡлана.

Асыш тарихы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

I Бикҡол торамаһын 1967 йылда археолог, тарих фәндәре кандидаты А.Х.Пшеничнюк тарафынан асыла.

1984 йылда археолог, тарих фәндәре кандидаты Ю.А.Морозов , 1995 йылда археолог, тарих фәндәре докторы, профессор Обыдённова Гөлнара Тәлғәт ҡыҙы өйрәнә.

II Бикҡол торамаһын 1969 йылда Пшеничнюк аса, 1985 йылда Г.Т.Обыдённова, 1988 йылда Ю.А. Морозов өйрәнә.

Иҫкәрмәләр

↑ Г.Т.Обыдённова Бикҡол торамалары//Башҡорт энциклопедияһы 2020 йылдың 20 октябрь көнөндә архивланған.
↑ Л. А. Голубева. Археологические памятники// Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. 2-й т. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
↑ Торама//Башҡорт энциклопедияһы(недоступная ссылка)

Һылтанмалар

Баланбаш//Башҡорт энциклопедияһы 2020 йылдың 28 октябрь көнөндә архивланған.
Археологические памятники эпохи камня на территории Башкортостана
Торама//Башҡорт энциклопедияһы(недоступная ссылка)

Әҙәбиәт

Обыдённов М.Ф., Обыдённова Г.Т. Памятники бронзового века Южного Урала. Уфа, 1996.
Л. А. Голубева. Археологические памятники// Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. 2-й т. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
Л. А. Монгайт. Археологическая культура// Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. 11 т. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
Музей археологии и этнографии. Каталог. Уфа, 2007.
Археология и этнография Башкирии. В 5 т. Уфа, 1962—1973.
Археологическая карта Башкирии. М., 1976.
Археологические памятники Башкортостана //История культуры Башкортостана: Комплект научных и учебных материалов. Вып. 6. Уфа, 1996.

[1] Г.Т.Обыдённова Бикҡол торамалары//Башҡорт энциклопедияһы 2020 йылдың 20 октябрь көнөндә архивланған.

[2] Л. А. Голубева. Археологические памятники// Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. 2-й т. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.

[3] Торама//Башҡорт энциклопедияһы(недоступная ссылка)

[1]

[2]

[3]