Большов Леонид Александрович

Ғилми дәрәжә	физика-математика фәндәре докторы[d] (1982)
Гражданлығы	СССР; Рәсәй;
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре	;
Һөнәр төрө	физик
Балалары	Большова Ганна Леонідівна[d]
Эш урыны	Курчатов институты;
Заты	ир-ат
Уҡыу йорто	МДУ-ның физика факультеты[d] (1970);
Тыуған көнө	23 июль 1946 (78 йәш)
Эшмәкәрлек төрө	ядро энергетикаһы
Тыуған урыны	Мәскәү ҡалаһы, СССР;

Большов Леонид Александрович (23 июль 1946 йыл) — СССР һәм Рәсәй физигы, РФА академигы (2016), Рәсәй Фәндәр академияһының атом энергетикаһының хәүефһеҙ үҫеше проблемалары институтының атом энергетикаһы өлкәһендә белгесе, директоры, хәҙер ғилми етәксеһе (1991 йылдан).

Биографияһы

Леонид Александрович Большов 1946 йылдың 23 июлендә Мәскәүҙә тыуған^[1]. 1964 йылда 2-се урта мәктәпте тамамлай^[2].

1970 йылда Мәскәү дәүләт университетының физика факультетын тамамлай^[1]. 1973 йылда кандидатлыҡ диссертацияһы яҡлай^[1].

1982 йылда — докторлыҡ диссертацияһы яҡлай^[1].

1970 йылдан алып 1973 йылдар буйынса И. В. Курчатов исемендәге атом энергияһы институтында (Мәскәү) инженер, кесе ғилми хеҙмәткәр булып эшләй^[1].

1973 йылдан алып 1991 йылдар буйынса — Курчатов исемендәге атом энергияһы институты филиалында эшләй (Троицк ҡалаһы Мәскәү өлкәһе) — кесе ғилми хеҙмәткәр, 1975 йылдан — төркөм начальнигы, 1978 йылдан — өлкән ғилми хеҙмәткәр, 1982 йылдан — лаборатория начальнигы^[1].

1991 йылдан атом энергетикаһының хәүефһеҙ үҫеше проблемалары институты директоры^[1].

Чернобыль АЭС-ындағы авария эҙемтәләрен бөтөрөүҙә ҡатнаша (1986).

Ҡыҙы — Анна Леонидовна Большова (1976 йылғы) — Рәсәй театр һәм кино артисы. Мәскәүҙең маҡтаулы сәнғәт эшмәкәре (2014).

Фәнни эшмәкәрлеге

Фәнни эшмәкәрлегенең төп йүнәлештәре: ҡаты есемдәрҙең өҫкө йөҙө физикаһы, нурланыштың матдәләр менән тәьҫир итешеүе теорияһы, һыҙыҡлы булмаған оптика, лазерлы термоядро синтезы физикаһы, атом энергетикаһы хәүефһеҙлеге проблемалары, АЭС-тарҙағы ауыр аварияларҙы һәм уларҙың эҙемтәләрен анализлау.

Мәскәү физика-техник институтының заманса хәүефһеҙ энергетик технологиялар үҫеше мәсьәләләре кафедраһы мөдире.

300-гә яҡын ғилми хеҙмәт, шул иҫәптән бер нисә монография авторы.

Ижтимағи эшмәкәрлеге

1997 йылда Рәсәй Фәндәр академияһының ағза-корреспонденты итеп һайлана.

2016 йылда Рәсәй Фәндәр академияһы академигы була.

Фәнни ойошмаларҙа ағзалығы

Рәсәй Фәндәр академияһының энергетиканың физика-техник проблемалары бүлеге бюро ағзаһы
Рәсәй Фәндәр академияһының атом энергетикаһы буйынса ғилми советы рәйесе урынбаҫары
РФА-ның техник фәндәр буйынса координация советы ғилми секретары
Рәсәй ғәҙәттән тыш хәлдәр министрлығының фәнни-техник советы ағзаһы
Европа реконструкция һәм үҫеш банкыһы янындағы ядро хәүефһеҙлеге буйынса эксперт төркөмө ағзаһы
«Атом энергияһы» журналының редколлегия ағзаһы.

Бүләктәре

СССР Дәүләт премияһы (1988) — «Исследование процессов термической десорбции нейтральных и заражённых частиц на поверхности твёрдых тел» эштәр циклы өсөн (1965—1984)
«Мәскәүҙең 850-йыллығы иҫтәлегенә» миҙалы (1997)oem
Батырлыҡ ордены (1997) — Чернобыль АЭС-ында авария эҙемтәләрен бөтөрөүҙә күрһәткән батырлығы һәм фиҙакәрлеге өсөн^[1]
Почет ордены (2006) — хеҙмәт уңыштары һәм күп йыллыҡ намыҫлы хеҙмәте өсөн
Дуҫлыҡ ордены (2013)
Рәсәй Федерацияһының фән һәм техника өлкәһендә хөкүмәт премияһы (бер төркөм ғалимдар составында, 2014 йыл өсөн) — Рәсәйҙең Төньяҡ-Көнбайышында ядро эҙемтәһен юҡ итеүҙең ғилми-техник нигеҙен эшләгәне һәм мәғлүмәт-аналитика тәьминәте өсөн^[3]
Александр Невский ордены (2019) — күп йыллыҡ намыҫлы хеҙмәте һәм фән үҫешенә ҙур өлөш индергәне өсөн^[4]

Рәсәй Ғәҙәттән тыш хәлдәр министрлығының, Росэнергоатомдың, Росатомдың ведомство наградаларына һәм почетлы күкрәк билдәләренә эйә^[1]

Иҫкәрмәләр

↑ ¹ ² ³ ⁴ ⁵ ⁶ ⁷ ⁸ ⁹ Институт - Об Институте - Дирекция - Большов Леонид Александрович (билдәһеҙ). ibrae.ac.ru. Дата обращения: 2017-6-11.
↑ Персональный состав отделения - Большов (билдәһеҙ). oem.ras.ru. Дата обращения: 2017-6-11. 2015 йылдың 20 июнь көнөндә архивланған.
↑ Распоряжение Правительства о присуждении правительственных премий 2013 года в области науки и техники — Российская газета (билдәһеҙ). rg.ru. Дата обращения: 2017-6-11.
↑ Указ Президента Российской Федерации от 09.09.2019 № 430 «О награждении государственными наградами Российской Федерации» (билдәһеҙ). publication.pravo.gov.ru. Дата обращения: 2019-9-10.

Һылтанмалар

Профиль Леонида Александровича Большова РФА рәсми сайтында
Профиль Леонида Александровича Большова на математическом портале Math-Net.Ru
Большов Леонид Александрович (ИС АРАН) (билдәһеҙ). isaran.ru. Дата обращения: 2017-6-11.
Большов Леонид Александрович (Российское атомное сообщество) (билдәһеҙ). atomic-energy.ru. Дата обращения: 2017-6-11.

[ibrae-1] ¹ ² ³ ⁴ ⁵ ⁶ ⁷ ⁸ ⁹ Институт - Об Институте - Дирекция - Большов Леонид Александрович (билдәһеҙ). ibrae.ac.ru. Дата обращения: 2017-6-11.

[oem-2] Персональный состав отделения - Большов (билдәһеҙ). oem.ras.ru. Дата обращения: 2017-6-11. 2015 йылдың 20 июнь көнөндә архивланған.

[3] Распоряжение Правительства о присуждении правительственных премий 2013 года в области науки и техники — Российская газета (билдәһеҙ). rg.ru. Дата обращения: 2017-6-11.

[4] Указ Президента Российской Федерации от 09.09.2019 № 430 «О награждении государственными наградами Российской Федерации» (билдәһеҙ). publication.pravo.gov.ru. Дата обращения: 2019-9-10.

[1]

[2]

[3]

[4]