Вардё

РУВИКИ — интернет энциклопедия мәғлүмәте
Вардё
Герб
Vardø komm.svg
Тәбиғи-географик объекты сиктәрендә урынлашҡан Варангер[d]
Почта индексы 9950
Сиктәш Вадсё и Ботсфьорд[d]
Рәсми сайт vardo.kommune.no (норв.)
Ҡулланылған тел букмол[d]
Этнохороним vardøværing[1], vardøværing[1], vårøyværing[1] и vårøyværing[1]
Хөкүмәт башлығы Ørjan Jensen[d][2]
Халыҡ һаны
Административ-территориаль берәмек Тромс-ог-Финнмарк[d]
Майҙаны
Административ үҙәк Vardø[d]
Дәүләт
Файл:NO 5404 Vardø.svg
Хөкүмәт башлығы вазифаһы мэр Вардё[d]
Рәсем
Число домохозяйств 1109[6]
Һыу ятҡылығы буйында урынлашҡан Варангер-фьорд[d]
Сәғәт бүлкәте UTC+1:00[d]
Логотип РУВИКИ.Медиа Медиафайлы на РУВИКИ.Медиа

Вард (норв. Vardø ) — Норвегиялағы ҡала һәм коммуна.

Географияһы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Варде фюлькала (административ берәмектә) Финнмарк — Варангер ярымутрауында, Норвегияның иң төньяҡ өлөшөндә урынлашҡан. Варяг ҡултығының төньяғында оҙонса Варде утрауында (оҙонлоғо 6 км) урынлашҡан.


Халыҡ[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

2008 йылдың 1 ғинуарына Нарвегияның үҙәк статистика бюроһы мәғлүмәте буйынса, ҡала халҡы 1930 кеше иҫәпләнә.[7] Халҡтың төп массаһын норвегиялар тәшкил итәләр.

Транспорт[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Ҡала Бөтә Норвегия шоссе юлдары системаһы менән бәйле. Утрау менән материк араһынан туннель һалынған.

Ҡалала (материк өлөшөндә) аэропорт эшләй.

Ҡаланың портына Хюртирутанан пассажир йүнәлешендәге ҡараптар инә.

Хужалыҡтағы әһәмиәте[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Гавань, порттар, балыҡ сығарыу функциялар бар. Шунда уҡ Вардехюс, йәки Вардегуз (Vardøhus) — Норвегияның һәм донъяның иң төньяҡ урта быуаттарҙан ҡалған ҡәлғә урынлашҡан. Ҡәлғәлә, климатик сәбәптәр арҡаһында Вардела бик аҙ булған бер ағас үҫә, уны һыуыҡтан һәм елдән һаҡлап һәр ҡыш һайын урайҙар.?

Globus радары[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

1998 йылдан алып ҡалала Globus II (AN/FPS-129 «Stare Have») радары урынлаша. Радарҙың бурысы, Ер эргәһендә осоп йөрөгән суп - сарҙар артынан ҡарау.

II Радар Globus

Әммә, радар Рәсәй сигенә яҡын булғас һәм, Варде радарының американың ракеталарға ҡаршы булған оборона системаһы менән бәйле булыу ихтималы өсөн, станция Рәсәй менән Норвегия араһында дипломатик бәхәскә сәбәп булды[8]. Рәсәй яғы, станцияның баш бурысы - ул баллистик ракеталарының ебәрелеуе артынан ҡарау, - тип һанай.[8]. Күрәһең, радиолокация станцияһы ПРО АҠШ милли мәнфәғәтендә ҡулланыла ала, был, үҙ сиратында, ПРО-72 килешеүен туранан-тура боҙоу булып тора [9].

2017 йылдың майында Вардела тағы ла көслөрәк Globus III радарының монтажы башлана[10].

Вардехус Ҡәлғәһе[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Вардела 13-14 быуаттан тарихы күҙәтелгән Вардехус ҡәлғәһе урынлашҡан. Егерменсе быуатта ла ҡәлғә үҙ ролен Икенсе донъя һуғышында уйнай һәм әҙерәк төрмә булып торҙо. Әлеге ваҡытта ул туристар өсөн иҫтәлекле урын.

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 http://www.sprakradet.no/sprakhjelp/Skriverad/navn-pa-steder-og-personer/Innbyggjarnamn/
  2. Ordfører
  3. Alders- og kjønnsfordeling i kommuner, fylker og hele landets befolkning (K) 1986 - 2022Статистика Норвегии, 2022.
  4. Statens kartverk Arealstatistikk for Norge 2020 (норв.)Statens kartverk, 2019.
  5. archINFORM (нем.) — 1994.
  6. Статистика Норвегии 11508: Bygningstype. Husholdninger (K) (B) 2015 - 2018, 11508: Type of building. Households (M) (UD) 2015 - 2018Статистика Норвегии, 2019.
  7. Urban settlements. Population and area, by municipality. 1 January 2008 (ингл.). Дата обращения: 1 июнь 2009. Архивировано 7 октябрь 2008 года. 2008 йылдың 22 декабрь көнөндә архивланған. (недоступная ссылка — история)
  8. 8,0 8,1 Заявление официального представителя МИД России. Российская газета. Дата обращения: 1 июнь 2009.
  9. РЛС в Вардё: недружественная акция США или нарушение Договора по ПРО? Дата обращения: 1 июнь 2009. 2012 йылдың 26 март көнөндә архивланған.
  10. The US is snooping on an infuriated Russia from a tiny, nervous island in the Arctic  (инг.), miamiherald. 14 июнь 2017 тикшерелгән.

Һылтанмалар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]