Екатеринбург операцияһы

Көнсығыш фронт ; Рәсәйҙә Граждандар һуғышы
	Иркутск (1917) • Иностранная интервенция • Чехословацкий корпус (Барнаул • Нижнеудинск • Прибайкалье) •Иркутск (1918) • Казань (1) • Казань (2) • Сембер • Сызрань и Самара • Ижевск и Воткинск • Пермь (1) • ; Урыҫ армияһының яҙғы һөжүме • (Ырымбур • Уральск) • Чапанная война • ; Көнсығыш фронтының контрһөжүме ; (Боғорослан • Бәләбәй • Сарапул-Воткинск • Өфө) • Пермь (2) • Златоуст • Екатеринбург • Силәбе • Лбищенск • Тобол • Петропавловск • Уральск и Гурьев • ; Бөйөк Себер Боҙ походы ; (Омск • Новониколаевск • Красноярск) • ; Иркутск (1919) • ; Партизанское движение (Алтай • Омское восстание • Минусинск • Центр.Сибирь • Забайкалье) • Голодный поход • Ҡарағош яуы • Восстание Сапожкова • Западно-Сибирское восстание

Екатеринбург операцияһы
Екатеринбург операцияһы
Төп конфликт: Рәсәйҙә Граждандар һуғышы
Дата	5 июль – 20 июль 1919 йыл
Урыны	Урал
Нәтижә	Ҡыҙыл армияһы Екатеринбургты Уралдың тау-заводтар өлөшөнөң башҡа ҡалаларын баҫып ала
Ҡаршы тороусылар
РККА	Аҡтар хәрәкәте
Командирҙар
В. И. Шорин; С. А. Меженинов	Р. Гайда; А. Н. Пепеляев
Ҡаршы тороусы көстәр
40,3 мең штык; 5,7 мең ҡылыс; 226 орудий; 961 пулемёт	34,1 мең штык; 5,1 мең ҡылыс; 154 орудия; 538 пулемёт
Юғалтыуҙар
билдәһеҙ	3,5 мең әсирҙәр

Екатеринбург операцияһы — 1919 йылдың июлендә үткән РККА-ның Көнсығыш фронтының 2-се һәм 3-сө армияларының Себер армияһы көстәренә ҡаршы ҡаршы һөжүм операцияһы. Көнсығыш фронты контрһөжүменең бер өлөшө.

Ҡыҙыл армияһының һөжүме 5 июлдә, уның өсөн уңышлы тамамланған Пермь операцияһынан һуң, башлана. 3-сө армия Кама һәм Сылва йылғалары буйлап рубеждарҙа тора, ә 2-се армия Сылва һәм Өфө һыу айырғысын биләй. 2-се армияның туранан-тура һөжүмдәрен аҡтарҙың Удар корпусының ҡаты ҡаршылығы туҡтата. Ул саҡта РККА-ның 28-се уҡсылар дивизияһы отрядтары уларҙың позицияларын тау юлдарынан урап үтә һәм тылдан һөжүм итә. Ошо ғәмәлдәрҙең һөҙөмтәһендә Себер армияһы отрядтары ҡамауҙа ҡала һәм ҡыйратыла. 15 июлдә РККА Екатеринбургка инә.

3-сө армия (Н. Д. Томин етәкселегендәге 2 мең ҡылыслы кавалерия отряды) ғәскәрҙәре аҡтарҙың төп позицияларын тау юлдарынан урап үтеп, тылдан һөжүм итәләр. Был ғәмәлдәрҙең һөҙөмтәһендә Себер армияһы ҙур юғалтыуҙар кисерә. Уның ҡалдыҡтары Ялуторовск — Тобольск рубежына сигенә.

Хәрби ғәмәлдәрҙең төп һөҙөмтәһе: РККА частары Уралдың төп ҡалаларын һәм заводтарын — Рәсәйҙең мөһим сәнәғәт районын — баҫып алыу.

Сығанаҡтар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Гражданская война и иностранная интервенция в СССР. М., 1983