Рәсәй Федерацияһы

РУВИКИ — интернет энциклопедия мәғлүмәте
Рәсәй Федерацияһы
Российская Федерация
Рәсәй флагы гербы Рәсәй
Рәсәй флагы Рәсәй гербы
Файл:Russian Federation (orthographic projection) - 2014, 2022 Annexed Territories disputed.svg
Гимн: Рәсәй гимны (тыңларға )
Нигеҙ һалынған б.э. 862 й.
Рәсми телдәр Урыҫ теле
Баш ҡала Мәскәү
Иң ҙур ҡалалары Мәскәү, Санкт-Петербург, Новосибирск, Екатеринбург, Ҡазан, Түбәнге Новгород, Силәбе, Красноярск, Һамар, Өфө, Дондағы Ростов, Омск, Краснодар, Пермь, Волгоград
Идара итеү формаһы Президент республикаһы
Президент
Хөкүмәт Рәйесе
Владимир Путин
Михаил Мишустин
Территория
  • Барыһы
  • % һыу.
1 урын
17 125 407 км²
4,25
Халыҡ
  • Барыһы (2023)
  • Тығыҙлыҡ
9 урын
146 424 729 кеше
8,55 кеше/км²
ЭТП
  • Бөтәһе (2022)
  • Кеше башына
11 урын
1,82 трлн.[1] $
12574[1] $
Валюта Рәсәй һумы
Телефон коды +7
Сәғәт бүлкәте UTC +3…+12 [2]


Рәсәй Федерацияһы, Рәсәй (рус. Россия, Российская Федерация) — көнсығыш Европала һәм төньяҡ Азияла урынлашҡан федератив республика системаһы буйынса ойошҡан күп милләтле дәүләт. Территорияһының майҙаны 17 125 407 км²[3]. Халыҡ һаны 146 267 288 кеше. Баш ҡалаһы — Мәскәү. Дәүләт теле — урыҫ теле.

2018 йылдың 18 мартында Президент булып Владимир Владимирович Путин һайлана.

Рәсәй егерме дәүләт менән сиктәш (донъяла иң ҙур күрһәткес), уларҙың араһында дүртәүһе өлөшләтә танылған, ҡоро ер буйынса Норвегия, Финляндия, Эстония, Латвия, Литва, Польша, Белоруссия, Украина, Абхазия, Грузия, Көньяҡ Осетия, Әзербайжан, Ҡаҙағстан, Ҡытай Халыҡ Республикаһы, Монголия, Корея Халыҡ-Демократик Республикаһы, ДХР, ЛХР менән, диңгеҙ буйынса Япония, АҠШ менән сиктәре бер.

Халыҡтың күп өлөшө (75 % тирәһе) үҙен православие диненә ҡағылышлы, тип күрһәтә.

Аҡса берәмеге — Рәсәй һумы.

Йәҙрә ҡоралы булған дәүләт, Берләшкән Милләттәр Ойошмаһының Именлек Советының даими ағзаһы.

Дәүләт ҡоролошо[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Рәсәй Федерацияһы Конституцияһына ярашлы, дәүләт власы закондар сығарыу, башҡарма, суд йүнәлештәренә бүленә.

Закондар сығарыу власы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Рәсәй Парламенты — Федераль Йыйылыш — ике палатанан тора:

  1. Федерация Советы
  2. Дәүләт думаһы

Башҡарма власы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Рәсәй Хөкүмәте статусы һәм хоҡуғы Рәсәй Федерацияһы Конституцияһының 6-сы статьяһында һәм «Рәсәй Федерацияһының Хөкүмәте тураһында» федераль законы менән билдәләнгән[4].

Рәсәй Хөкүмәте рәйесе —.

Суд власы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Рәсәйҙен суд системаһы составында:

  1. Юғары суд
  2. Конституция Суды

06.02.2014 Рәсәйҙең арбитраж суды бөтөрөлөп, Рәсәйҙең Юғары суды менән берләште.

Административ ҡоролошо[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Рәсәй Федерацияһы Конституцияһының 65-се статьяһына ярашлы, Рәсәй республикалар, крайҙар, өлкәләр, федераль әһәмиәттәге ҡалалар, автономиялы өлкә, автономиялы округтарҙан тора.

Иктисад[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Рәсәйҙең иң эре компаниялары (Forbes Global 2000 буйынса, 2014 йыл)[12].

Gazprom hq.jpg
Akademika Sakharova 2 Aug 2009 01.JPG
Moscow, Sofiyskaya Embankment 26.jpg
Sistema.jpg
Moscow Kuznetsky Most Street 15-8.jpg
TatNeft office in Almetievsk.JPG
Газпром штаб-фатиры Лукойл штаб-фатиры Роснефть штаб-фатиры Система АФК-һы штаб-фатиры Мәскәү Банкы штаб-фатиры Татнефть штаб-фатиры Әлмәттә

Дәүләт гимны[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

(аудио)
Рәсәй Федерацияһы гимны
Помощь по воспроизведению
Башҡортса Русса

Рәсәй — беҙҙеӊ изге дәүләтебеҙ,
Рәсәй — беҙҙеӊ яратҡан илебеҙ.
Көслө ихтыяр, бөйөк дан —
Һәр ваҡытта һинеӊ байлығың!

Ҡушымта:
Дан һиӊә, дан, беҙҙеӊ азат Ватаныбыҙ,
Ҡәрҙәш халыҡтарҙың мәӊгелек берлеге!
Ата-бабалар биргән халыҡ аҡылы!
Дан һиӊә, илебеҙ! Беҙ һинең менән ғорурланабыҙ!

Көньяк диӊгеҙҙәрҙән поляр өлкәгәсә
Урман — ҡырҙарыбыҙ һуҙылған
Был донъяла бер генә һин —
Хоҙай һаҡлаған тыуған еребеҙ!

Ҡушымта.

Хыял һәм тормош өсөн мөмкинлектәрҙе
Беҙгә киләсәк йылдар бирә.
Беҙгә Ватанға тоғролоҡ көс бирә,
Былай булған, былай бар һәм былай мәңге булыр!

Ҡушымта.

Россия — священная наша держава,
Россия — любимая наша страна.
Могучая воля, великая слава —
Твоё достоянье на все времена!

Припев:
Славься, Отечество наше свободное,
Братских народов союз вековой,
Предками данная мудрость народная!
Славься, страна! Мы гордимся тобой!

От южных морей до полярного края
Раскинулись наши леса и поля.
Одна ты на свете! Одна ты такая —
Хранимая Богом родная земля!

Припев.

Широкий простор для мечты и для жизни
Грядущие нам открывают года.
Нам силу даёт наша верность Отчизне.
Так было, так есть и так будет всегда!

Припев.

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

  1. 1,0 1,1 Report for Selected Countries and Subjects. Дата обращения: 24 апрель 2022. Архивировано 29 ғинуар 2021 года.
  2. На территории России действует декретное время
  3. Государственный (национальный) доклад о состоянии и использовании земель в Российской Федерации в 2011 году (на 1 января 2012 года) 2017 йылдың 26 август көнөндә архивланған. (стр. 171) // Федеральная служба государственной регистрации, кадастра и картографии (Росреестр) 2019 йылдың 3 апрель көнөндә архивланған. (рус.)
  4. Федеральный конституционный закон «О Правительстве Российской Федерации» 2009 йылдың 17 август көнөндә архивланған. kremlin.ru 17 декабря 1997.
  5. 5,0 5,1 В состав Архангельской области входит Ненецкий автономный округ.
  6. Административный центр — город Санкт-Петербург не входит в состав Ленинградской области.
  7. Мәскәү Мәскәү өлкәһеэ инмэй.
  8. 8,0 8,1 8,2 Төмән өлкәһенә ХМАО-Югра һәм ЯНАО инә.
  9. Подписан Договор о принятии Республики Крым в Российскую Федерацию (рус.)
  10. Распоряжение о подписании Договора о принятии Республики Крым в Российскую Федерацию (рус.)
  11. Президент уведомил Правительство, Госдуму и Совет Федерации о предложениях Госсовета Крыма и Заксобрания Севастополя о принятии в Российскую Федерацию и образовании новых субъектов (рус.)
  12. Global 2000 Leading Companies (ингл.). Forbes. Дата обращения: 13 июнь 2014.
  13. Джерси.
  14. Британ Виргин утрауҙары.
  15. Багам утрауҙар.

Һылтанмалар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]