X быуат

I мең йыллыҡ

VIII быуат — IX быуат — X быуат — XI быуат — XII быуат

890 йылдар 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 йылдар 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 йылдар 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 йылдар 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 йылдар 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 йылдар 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 йылдар 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 йылдар 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 йылдар 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 йылдар 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 йылдар 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 йылдар 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009

Хронологик таблица

Юлиан календары буйынса X (унынсы) быуат — 901 йылдың 1 ғинуарынан 1000 йылдың 31 декабренә тиклемге быуат. Был 1-се мең йыллыҡтың 10-сы быуаты. Был йыл 1024 йыл элек тамамланған.

Төп ваҡиғалар

• 906—620 — Византия императоры Лев VI Философтың дүртенсе никахының легитимлығы тураһында бәхәстәр.
• 907—960 йыл — Ҡытайҙа Биш династия һәм ун батшалыҡ дәүере. Сун империяһы (960—9127).
• 909 Яҡын Көнсығышта халифтарҙың Фатимиҙар династияһының хакимлыҡ итә башлауы.
• 911 йыл — Скандинавиҙар Төньяҡ Францияны төйәк итә. Даттарҙың башлығы Роллон Нормандияны биләй.
• 911 йыл — Германия короле Конрад I Франконский хакимлыҡ итеүе башлана (911 йыл—918 йыл).
• 936—941 — Японияла Дзёхэй һәм Тэнгё йылдарындағы болалар.
• 941—944 — Русь-Византия һуғышы (941—944)
• 955 — Император Оттон I Венгрҙарҙың Үҙәк Европаға баҫып инеүен тар-мар итте (Лех йылғаһы буйындағы алыш).
• 966 — Поляк кенәзе Мешко I христианлыҡ ҡабул итте.
• 970—971 — Русь-Византия һуғышы (970—971).
• 999 — Философ Герберт Орильякский Рим папаһы итеп һайлана.
• Урта Волга буйында баш ҡаласығы Болғар булған Волга буйы Болғары барлыҡҡа килә.
• Болгарияла Богомилдар еретик хәрәкәте барлыҡҡа килә.
• Аджария Грузияның берләшкән дәүләтенә инә.
• Рим ҡасабалары емереклектәре урынында Алжир ҡалаһы нигеҙ һалына.
• Тонга халҡы тәүге дәүләт ҡоролоштарын барлыҡҡа килтерә.

Русь

• Рус дәүләтенең Византияға ҡаршы походтары (907 — Олег; 941-944 — Игорь; 970-971 — Святослав; 988 — Владимир).
• 912—945 — Киев кенәзе Игорь Рюрикович хакимлеге.
• 945—960 — Бөйөк кенәз Ольга хакимлеге. Ольга христиан динен ҡабул итә (955).
• 945—972 — Киев кенәзе Святослав Игоревич (башҡа хаким итеүе яҡынса 961 йылда башлана).

Билдәле шәхестәр

• Әл-Хәрәзми ( яҡынса 780 — яҡынса 850). Математик, астроном, географ һәм тарихсы.
• Әс-Суфи, фарсы астрономы.
• Әбүғәлисина (980—1037) — фарсы философы, ғалим, врач, музыкант. Ул теоретик һәм клиник медицина буйынса «Табиплыҡ фәненең каноны» исемле энциклопедия яҙған, ул бер нисә быуат дауамында төрлө илдәрҙә табиптар өсөн мотлаҡ ҡулланма булып торған.
• Агапит II — Рим папаһы.
• Адалберон Ланский — Лан епискобы, сәйәси эшмәкәр.
• Адальберт Прага — пруссаларҙың беренсе изге вәғәзе, Прага епискобы, католик изгеһе.
• Анастасий III, Рим папаһы.
• Александр, Византия императоры.
• Никифор Фока, Византия полководецы һәм императоры.