I мең йыллыҡ

Б. э. т. II мең йыллыҡ — Б. э. т. I мең йыллыҡ — I мең йыллыҡ — II мең йыллыҡ — III мең йыллыҡ

Б. э. т. I быуат 90- йылдар 80- йылдар 70- йылдар 60- йылдар 50- йылдар 40- йылдар 30- йылдар 20- йылдар 10- йылдар 0- йылдар I быуат 0 йылдар 10 йылдар 20 йылдар 30 йылдар 40 йылдар 50 йылдар 60 йылдар 70 йылдар 80 йылдар 90 йылдар II быуат 100 йылдар 110 йылдар 120 йылдар 130 йылдар 140 йылдар 150 йылдар 160 йылдар 170 йылдар 180 йылдар 190 йылдар III быуат 200 йылдар 210 йылдар 220 йылдар 230 йылдар 240 йылдар 250 йылдар 260 йылдар 270 йылдар 280 йылдар 290 йылдар IV быуат 300 йылдар 310 йылдар 320 йылдар 330 йылдар 340 йылдар 350 йылдар 360 йылдар 370 йылдар 380 йылдар 390 йылдар V быуат 400 йылдар 410 йылдар 420 йылдар 430 йылдар 440 йылдар 450 йылдар 460 йылдар 470 йылдар 480 йылдар 490 йылдар VI быуат 500 йылдар 510 йылдар 520 йылдар 530 йылдар 540 йылдар 550 йылдар 560 йылдар 570 йылдар 580 йылдар 590 йылдар VII быуат 600 йылдар 610 йылдар 620 йылдар 630 йылдар 640 йылдар 650 йылдар 660 йылдар 670 йылдар 680 йылдар 690 йылдар VIII быуат 700 йылдар 710 йылдар 720 йылдар 730 йылдар 740 йылдар 750 йылдар 760 йылдар 770 йылдар 780 йылдар 790 йылдар IX быуат 800 йылдар 810 йылдар 820 йылдар 830 йылдар 840 йылдар 850 йылдар 860 йылдар 870 йылдар 880 йылдар 890 йылдар X быуат 900 йылдар 910 йылдар 920 йылдар 930 йылдар 940 йылдар 950 йылдар 960 йылдар 970 йылдар 980 йылдар 990 йылдар XI быуат 1000 йылдар 1010 йылдар 1020 йылдар 1030 йылдар 1040 йылдар 1050 йылдар 1060 йылдар 1070 йылдар 1080 йылдар 1090 йылдар

Хронологическая таблица

Юлиан календары буйынса I (беренсе) мең йыллыҡ — 1 йылдың 1 ғинуарынан 1000 йылдың 31 декабренә тиклем мең йыллыҡ осор. Быйылғы йылдан иҫәпләгәндә 25 йыл элек тамамланған.

I мең йыллыҡҡ монотеистик ибраһими диндәренең христианлыҡ һәм мосолманлыҡтың киң таралыуы, халыҡтарҙың бөйөк күсенеүе, Рим империяһының тарҡалыуы, Антиклыҡтың тамамланыуы һәм Урта быуаттарҙың башланыуы менән характерлана.

Мөһим ваҡиғалар

Иисус Христос, христианлыҡҡа нигеҙ һалыусы. VI быуат иконаһы

● 33 йыл — Христосты тәрегә ҡаҙаҡлауҙың фараз ителгән датаһы.
● 301 йыл — христианлашыуҙың Әрмәнстанда башланған традицион датаһы.
● IV-VI быуаттар: Халыҡтарҙың бөйөк күсенеүе.
● 451 йыл — Каталаун яландары яу: Рим ғәскәре Аттила етәкселегендәге гунндарға ҡаршы еңеү яулай.
● 476 йыл — Көнбайыш Рим империяһының ҡолауы (Ромул Августулдың тәхеттән төшөрөлөүе).
● 551 йыл — Төрки ҡағанатының барлыҡҡа килеүе.
● 610 йыл — Ислам диненең барлыҡҡа килеүе.
● 630 йыл — Ғәрәп хәлифәтенең барлыҡҡа килеүе.
● 800 йыл — Бөйөк Карл император булып тажлана.
● 862 йыл — Рюриктың Новгородҡа саҡырылыуы.
● 882 йыл — Новгород менән Киевтың Олег тарафынан берләштерелеүе. Боронғо Рус дәүләтенең баш ҡалаһы Киевҡа күсерелә.
● 962 йыл — Герман милләтле Изге Рим империяһының барлыҡҡа килеүе.
● 988 йыл — Рус дәүләтенең христиан динен ҡабул итеүе.
● 1000 йыл — Лейф Эриксондың Американы асыуы.

Теүәл даталары билдәһеҙ ваҡиғалар

● I быуаттың беренсе яртыһы — христиан дине барлыҡҡа килеүе.
● I мең йыллыҡтың уртаһы — Көнбайыш Суданда Гана, Мали (Меле), Сонгай, Борну дәүләттәренең барлыҡҡа килеүе.

Мөһим процестар

● Халыҡтарҙың бөйөк күсенеүе
● Европаны христианлаштырыу
● Ислам дине таралыуы

Билдәле шәхестәр

Ғалимдар

• Герон Александрийский
• Клавдий Птолемей
• Ариабхата
• Брахмагупта
• Жәбир ибн Хәйән
• Әл-Фараби
• Әбү Бәкер Әр-Рази

Хакимдар

Юстиниан, Византия императоры

• Траян, Рим императоры, яулап алыусы
• Марк Аврелий, Рим императоры, философ, ҡанун сығарыусы
• Диоклетиан, доминат иғлан иткән Рим императоры
• Бөйөк Трдат III, Әрмәнстан хакимы һәм крәҫтиән итеүсе
• Бөйөк Константин I, беренсе христиан Рим императоры
• Аттила, гунндар башлығы, яулап алыусы
• Юстиниан I, Византия императоры
• Тисонг Децэн, Тибет хакимы
• Бөйөк Карл, император, Көнбайыш Европаның күпселек өлөшөн берләштереүсе
• Ашот II Тимер, Әрмәнстан һәм Грузия батшаһы
• Олег Вещий, беренсе Киев кенәзе
• Владимир I, Рус дәүләтен христиан диненә индереүсе

Дин әһелдәре

Христиан

• Иисус Христос, пәйғәмбәр, христианлыҡҡа нигеҙ һалыусы
• Назарет Марияһы, Христостың әсәһе һәм көрәштәше, христианлыҡтағы изге
• Апостол Пётр, Христостың көрәштәше, Римдың беренсе епискобы
• Апостол Иоанн, Христостың көрәштәше, Инжил һәм Апаҡалипсис авторы тип һаналған
• Апостол Павел, христианлыҡтағы изге, христианлыҡты таратыусы
• Арий, христиан дини хеҙмәткәре, айырылыусы, арианлыҡ конфессияһына нигеҙ һалыусы
• Иоанн Златоуст, теолог, Константинополь архиепискобы, христианлыҡтағы изге
• Николай Мирликийский, христианлыҡтағы изге
• Изге Патрик, христианлыҡтағы изге

Мосолман

• Мөхәммәт, пәйғәмбәр, мосолманлыҡҡа нигеҙ һалыусы
• Али ибн Әбү Талип, хәлифә, Мөхәммәттең көрәштәше, шиғисмға нигеҙ һалыусы
• Әбү Бәкер, хәлифә, Мөхәммәттең көрәштәше

Шулай уҡ ҡарағыҙ

I мең йыллыҡ

Иҫкәрмәләр