Сыуаштар
Сыуаштар Чăвашсем | |
---|---|
Үҙатамаһы | чӑваш (ед. ч.), чӑвашсем |
Һаны һәм йәшәгән урыны | |
Барлығы: ~ 1,5 млн | |
![]() |
|
Тасуирлама | |
Тел | Сыуаш теле, урыҫ тиеле |
Дин | Күпселеге православие динендә[20]., |
Төркөмгә ҡарай | төрки |
Туғандаш халыҡтар | савир, болғарҙар, хазарҙар |
Этник төркөм | Вирьял, анатри, анат енчи |
Килеп сығышы | Болғарҙар |
![]() |
Сыуаштар (cыу. чӑвашсем) — Рәсәй Федерацияһының күп һанлы төрки халыҡтарының һәм илдең иң ҙур этностарының береһе. 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса, сыуаштарҙың дөйөм һаны 1 миллион 637 мең самаһы.
Сыуашстанда йәшәүселәрҙең 49,2 проценты ошо милләт вәкилдәре. Сыуаш диаспоралары, йыйнаҡ төркөмдәр булып, Рәсәйҙең башҡа төбәктәрендә лә көн итә. Ситтә йәшәүселәрҙең 30 процент самаһы Урал-Волга республиалары һәм өлкәләрендә: Башҡортостан, Татарстан, Ульяновск, Һамар һәм Һарытау өлкәләрендә тупланған.
Бынан тыш сыуаштар Ҡаҙағстан, Украина һәм Беларусь Республикаһында йәшәй.
Сыуаштар Көньяҡ Урал буйына XVII быуат башында күсенә башлай.
Башҡортостанда сыуаштар халыҡ һаны буйынса урыҫтарҙан, башҡорттарҙан, татарҙарҙан ҡалышып 4-се урында. Улар башлыса Ауырғазы районында — 12,5 мең, Бишбүләк районында — 10, 4 мең, Стәрлетамаҡта — 4,9 мең, Ҡырмыҫҡалы районында — 4,8 мең йәшәй.
Сыуаш шағирҙары К. В. Иванов, Я. Г. Ухсай Башҡортостандың Бәләбәй районы Ыҫлыҡбаш ауылында тыуған.
Космонавт Андриян Николаев та сыуаш милләтенән.
Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 Официальный сайт Всероссийской переписи населения 2010 года. Информационные материалы об окончательных итогах Всероссийской переписи населения 2010 года 2016 йылдың 5 июнь көнөндә архивланған.
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 Всероссийская перепись населения 2002 года . Дата обращения: 24 декабрь 2009. Архивировано 21 август 2011 года. 2008 йылдың 2 февраль көнөндә архивланған.
- ↑ Всероссийская перепись населения 2002 года. Национальный состав населения по регионам России
- ↑ Агентство Республики Казахстан по статистике. Перепись 2009. 2012 йылдың 1 май көнөндә архивланған. (Национальный состав населения 2013 йылдың 14 сентябрь көнөндә архивланған..rar)
- ↑ В 1989 году — 22 305 чувашей в Казахской ССР: Демоскоп. Каз. ССР 1989
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 Численность населения по областям, городам и районам, полу и отдельным возрастным группам, отдельным этносам на 1 января 2010 года 2013 йылдың 17 ғинуар көнөндә архивланған.
- ↑ Всеукраїнський перепис населення 2001. Русская версия. Результаты. Национальность и родной язык.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 8,6 Chuvash Ethnic People in all Countries
- ↑ Демоскоп. Уз. ССР. 1989
- ↑ Национальный состав населения Белоруссии, её областей и районов. Перепись 2009
- ↑ Демографические тенденции, формирование наций и межэтнические отношения в Киргизии в 1926—2000 г. Демоскоп
- ↑ Демоскоп. Туркмен. ССР. 1989
- ↑ Демоскоп. МССР. 1989
- ↑ Демоскоп. Лит. ССР. 1989
- ↑ Статкомитет Эстонии Национальный состав населения Перепись 2000 г. ([1])
- ↑ Демоскоп. Груз. ССР 1989
- ↑ Tabula: TSK11-03. IEDZĪVOTĀJU NACIONĀLAIS SASTĀVS (латыш.)
- ↑ Демоскоп. Аз. ССР 1989
- ↑ Итоги переписи населения Таджикистана 2000 года: национальный, возрастной, половой, семейный и образовательный составы
- ↑ Музей им. П. В. Алабина / Музей Алабина / Экспозиция и выставки / Выставки / Конфессии 2010 йылдың 16 февраль көнөндә архивланған.
Һылтанмалар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Сыуаштар // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: «Башҡорт энциклопедияһы» ғилми-нәшриәт комплексы, 2015—2020. — ISBN 978-5-88185-143-9. (Тикшерелеү көнө: 18 ғинуар 2019)
- Чуваши: главные тайны народа (рус.) (Тикшерелеү көнө: 18 ғинуар 2019)