Баян ҡош

Баян ҡош
Фәнни классификация
Батшалыҡ: Хайуандар Тип: Хордалылар Класс: Ҡоштар Отряд: Турғай һымаҡтар Ғаилә: Ҡоҙғондәр Ырыу: Баяндар Төр: Баян ҡош
Латинса исеме
Nucifraga caryocatactes (Linnaeus, 1758)
Ареал
ITIS 561630 NCBI 56786

Nucifraga caryocatactes caryocatactes

Халыҡ-ара Ҡыҙыл китап Ҙур хәүеф янамай IUCN 3.1 Least Concern : / 146637

Баян ҡош, сыбар һайыҫҡан, шыршы һыйыҫҡаны (рус. Кедровка, лат. Nucifraga caryocatactes) — турғайҙар төркөмөнә ҡараған ҡош. Рәсәйҙең ылыҫлы урмандарында йәшәй.

Ҡылыҡһырлама

Күгәрсендән бәләкәйерәк. Парлашып та, күмәкләшеп тә йөрөйҙәр. Яҙғыһын, бала сығарған осорҙа, йәшертен һәм шым була, башҡа ваҡыттарҙа ҡысҡырып, күҙгә ташланып йөрөй. Түбәһе, елкәһе, ҡанаттары һәм ҡойроғо ҡара, ҡойроғоноң осо аҡ. Кәүҙәһенең ҡалған өлөшө аҡ төртөктәр менән сыбарланған ҡуңыр-көрән. Башҡа ҡоштар менән бутарлыҡ түгел.

Тауышы

Тауышы тупаҫ: «рәәәж-рәәәж» йәки «кррәй-крәәй».

Йәшәү рәүеше

Ылыҫлы урмандарҙа йәшәй. Башлыса шыршы һәм ҡарағай орлоҡтары менән туҡлана, йылы яҡҡа китмәй, бер урындан икенсе урынға күсеп йөрөй, һирәк осрай. Ҡайһы бер йылдарҙа бөтөнләй күренмәй. Ағастарҙа оялай. Ҡара һипкелле 4—5 йәшкелт һоро йомортҡаһы була. Б1лыҫлы ағастарҙың орлоғон таратып, файҙа килтерә.

Ҡыҙыҡлы факттар

• Баян ҡош тел аҫтында моҡсайы бар. Ул унда 100 кедр сәтләүеген һыйҙыра һәм бол (запас) тота.

Әҙәбиәт

• Альфред Брем. Кедровка // Жизнь Животных. — М.: Эксмо, 2009. — С. 320. — 960 с. — 51 000 экз. — ISBN 978-5-699-39094-6.

Һылтанмалар

• Позвоночные животные России: Кедровка 2014 йылдың 11 ноябрь көнөндә архивланған.