Статистика өсөн сикләнгән төбәк
Статистик яҡтан айырымланған район (ингл. census-designated place, CDP) — АҠШ-тың халыҡ иҫәбен алыу бюроһы тарафынан халыҡ иҫәбен алыу маҡсатында булдырылған административ берәмек. Статистик яҡтан айырымланған райондар һәр ун йыл һайын халыҡ иҫәбен алыу барышында ҙур һәм бәләкәй ҡалалар һәм ауылдар кеүек тораҡ пункттарға оҡшаш булараҡ ойошторола. Статистик яҡтан айырымланған урындарҙың үҙ муниципаль идараһы юҡ һәм улар иҫәпкә алынмаған территорияларҙы иҫәпкә алыу маҡсатында ғына булдырыла. Статистик яҡтан айырымланған урындарҙың сиктәре хоҡуҡи статусҡа эйә түгел[1]..
Тарихы
Халыҡ иҫәбен алыу бюроһы иҫәпкә алынмаған территорияларҙы 1850 йылдан башлап иҫәпкә ала башлаған. Әммә 1890 йылғы иҫәп алыу барышында Бюро территорияларҙың статусын айырмай, иҫәпкә индерелгән һәм индерелмәгән территорияларҙы "ҡалалар" (ингл. town). тип билдәләгән. Һөҙөмтәлә, төрлө типтағы территорияларға ҡараған "ҡалалар" араһындағы айырмаларҙы асыҡлауҙа ҡыйынлыҡтар тыуған. 1900-1930 йылдарҙағы иҫәп алыуҙарҙа Бюро индерелмәгән территорияларҙы бөтөнләй иҫәпкә алмаған. 1940 йылғы иҫәп алыу барышында Бюро 500 кешенән торған индерелмәгән территориялар өсөн айырым отчет әҙерләгән. 1950 йылғы иҫәп алыуҙа ҡала зоналарынан ситтә урынлашҡан ошондай тораҡ пункттар өсөн Бюро рәсми рәүештә "индерелмәгән территориялар" категорияһын билдәләгән. 1960 йылғы иҫәп алыуҙа Бюро ҡала зоналарында урынлашҡан, ләкин 10 000 кешенән кәмерәк халҡы булған тораҡ пункттарҙы иҫәпкә алған. 1970 йылда был һан 5000 кешегә тиклем кәметелгән. 1980 йылда ошондай территориялар өсөн "статистик яҡтан айырымланған район" термины ҡулланыла башлаған. 1990 йылғы иҫәп алыуҙа индерелмәгән территориялар өсөн халыҡ һанының минималь сикләше 2500 кешегә тиклем кәметелгән.
Айырымланыу үҙенсәлектәре
Статистик яҡтан айырымланған территорияларҙың сиктәре урындағы власть вәкилдәре менән хеҙмәттәшлектә билдәләнергә мөмкин. Был сиктәр үҙгәреүсән һәм халыҡтың таралыуын сағылдырыу өсөн бер иҫәп алыуҙан икенсеһенә үҙгәрә ала. Статистик яҡтан айырымланған территорияларҙың сиктәре шул уҡ исемдәге өлкә сиктәре менән тап килмәҫкә мөмкин. Бер тораҡ пункт ике айырымланған статистик өлкәгә бүленергә мөмкин, шулай уҡ бер нисә тораҡ пункт бер өлкәгә берләштерелергә мөмкин. Әгәр территория статистик яҡтан айырымланған урын тип билдәләнһә, ул халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәрендә индерелгән территория категорияһына ҡарай. Был, статистик яҡтан айырымланған урындарҙы халыҡ иҫәбен алыуҙа ҡулланылған башҡа административ берәмектәрҙән, мәҫәлән, граждандар бүленешенең бәләкәй берәмектәренән (MCD, minor civil divisions) айырып ҡарау мөмкинлеген бирә.
Территориялар составына ингән объекттар
Статистик яҡтан айырымланған территориялар составына түбәндәге объекттар индерелергә мөмкин:
- Урбанизация кимәле уны уратып алған территория менән сағыштырғанда юғарыраҡ булған, халыҡтың билдәле бер үҙәккә тупланған тораҡ урын;
- Юридик яҡтан бөтөрөлгән йәки өлөшләтә күрше тораҡ пункт составына ингән тораҡ пункт;
- Зур хәрби база;
- Тораҡ пунктты уратып алған, ләкин уның сиктәренә инмәгән урбанизацияланған территория;
- Барлыҡ тауншиптар;
- Граждандар бүленешенең ҡайһы бер бәләкәй берәмектәре;
- Күрше бер нисә общинаны берләштереү (2010 йылғы халыҡ иҫәбен алыуҙа был үҙгәрештәр ғәмәлдән сыҡҡан)[2];
- Гавай штатының барлыҡ тораҡ пункттары[3].
Һылтанмалар
- ↑ Places Cartographic Boundary Files Descriptions and Metadata (ингл.). U.S. Census Bureau. Дата обращения: 13 апрель 2010. Архивировано из оригинала 5 май 2013 года.
- ↑ Census Designated Place (CDP) Program for the 2010 Census (ингл.). Federal Register, 13 февраля 2008. Дата обращения: 5 май 2010. Архивировано из оригинала 20 октябрь 2012 года.
- ↑ Cities with 100,000 or More Population in 2000 ranked by Population per Square Mile, 2000 in Alphabetic Order (недоступная ссылка — история). U.S. Census Bureau. Дата обращения: 5 май 2010. Архивировано 23 апрель 2012 года.