Һыуыҡ тейеү
| Һыуыҡ тейеү | |
| Лекарство, используемое для лечения | хлорид цинка[d][1], zinc gluconate[d][1], аскорбат натрия[d][1], фенилпропаноламин[d][1], Гвайфенезин[d][1] и парацетамол[d][2][3] |
|---|---|
| Патогенды тапшырыу процесы | передача воздушным путём[d], капельная инфекция[d], контактная передача[d], прямая передача[d] и контактный путь передачи[d] |
| Код NCI Thesaurus | C78599[4] и C34500[4] |
| Медицина тармағы | семейная медицина[d], инфектология[d] и оториноларингология[d] |
| ICD-9-CM | 460[4][5] |
 | |
| Симптомы | кашель[d], больное горло[d], насморк[d], лихорадка[d], тиннитус[d], храп[d], баш ауыртыуы, чиханье[d] и заложенность носа[d] |
| Не имеет причиной | холод[d][6] |
| ICPC 2 | R74 |
 Медиафайлы на РУВИКИ.Медиа | |
Киҫкен һыуыҡ тейҙереү (ингл. common cold[7][8]) — өҫкө һулыш алыу юлының киҫкен шешеүенең клиник синдромы[9][10], ул башлыса танауға[11] тәьҫир итә һәм киҫкен респиратор инфекцияһы тип атала[12] һөҙөмтәһендә барлыҡҡа килә[13]. Тамаҡ, тамаҡ төбө һәм танау ҡыуышлығы[14] шешергә мөмкин. Ғәҙәттә, термин елһенеүгә[12] бәйле симптомдар буйынса фарингит, ларингит, ҡурылдай менән бер рәттән ҡулланыла[13]. Термин өҫкө тын юлдарының киҫкен респиратор вирус инфекцияһына ҡарата ҡулланыла[15][16][17]. Һалҡын тейеү тын юлдары менән ауырыуҙың еңел осраҡтарын билдәләү өсөн ҡулланылған традицион термин[18].
Һыуыҡ тейҙереү төшөнсәһе вируслы йәки ҡатнаш этиологиялы инфекция һөҙөмтәһендә һулыш алыу юлдарының боҙолоуын дөйөмләштерә[19][20][21]. Элегерәк, һалҡын тейеү организмға һыуыҡ тейеү[22] арҡаһында, тип иҫәпләнгән, ә XX быуаттың тәүге яртыһында физиологик яҡтан яңы гипотезалар тәҡдим ителә[23][⇨], ләкин хәҙерге фәнгә һалҡын тейҙереүҙе 200-ҙән ашыу вирус тыуҙырыуы билдәле. Шул уҡ ваҡытта ҡайһы бер ауырыуҙар менән сирләү осраҡтарының күпселеге — риновирустар[24], ә бактериаль инфекция йоҡтороуҙың 5 % ғына асыҡлана[25]. Һалҡын тейеү йоғошло ауырыу булып тора[26].
Ғәҙәттә һыуыҡ тейеү сөскөрөү[19], танау тоноуы, тымау һәм дөйөм хәлһеҙлек һиҙеү рәүешендә сағыла. Пациенттарҙың яртыһына яҡыны тамаҡ[27] ауыртыуға зарлана, ә яҡынса 30 проценты йүткерә[20]. Һыуыҡ ваҡытында тән эҫелеге күтәрелеүе ғәҙәттә балаларға хас, өлкәндәрҙә һирәк осрай[28]. Балалар йылына уртаса 6—8 тапҡыр һалҡын тейҙерә, өлкәндәр — 2 йәштән 4-кә тиклем[20], ололар — 1 тапҡырҙан кәмерәк[29]. Ауырыуҙың оҙайлығы бер аҙнанан ике аҙнаға тиклем[20] булырға мөмкин, әммә ҡайһы берҙә симптомдар өс аҙнаға тиклем һаҡланырға мөмкин[28]. Сир үҙенән-үҙе үтә, ә дауалау ярҙам итеү өсөн генә кәрәк[30]. Әйткәндәй, дөйөм һалҡын тейҙереүҙе дауалауҙың йәки иҫкәртеүҙең һөҙөмтәле ысулдары юҡ[31], әммә әҙме-күпме еңеләйтеү өсөн һөҙөмтәле булған саралар бар[32].
Исеме һәм һыуыҡтың эҙемтәләре тураһында халыҡтың төрлө ышаныуҙарына ҡарамаҫтан, һалҡын тейҙереү инфекциялар арҡаһында барлыҡҡа килә. Һыуыҡ тейҙереү, артыҡ йылыныу, һалҡын йәки ямғырлы һауа торошо арҡаһында һыуыҡ тейҙереү ихтималлығы тураһында бер ниндәй ҙә дәлилдәр юҡ[33][34][35], һәм ҡайһы бер тикшеренеүҙәр күрһәтеүенсә, һалҡын тейҙереү сиргә йоғонто яһамай[36][37]. Әммә һалҡын һауа һулау танау юлдарының локаль иммунитетын кәметә, инфекция йоҡтороу мөмкинлеген арттыра, тип фараз ителә[38][39][40].
Вирустар йоҡтороуҙың төп юлдары — уларҙың танауға йәки күҙгә эләгеүе[41]. Ҡул йыуыу, шул иҫәптән һабын менән, битлек кейеү яҡшы профилактик саралар булып тора, уларҙы мөмкин тиклем йышыраҡ алмаштырырға кәңәш ителә[42]. Сөскөрөү йәки йүткереү булған осраҡта респиратор гигиенаны үтәргә кәрәк. COVID-19 пандемияһы шарттарында социаль дистанция һәм үҙизоляция кеүек ҡәтғи рекомендациялар талап ителә[43].
Киҫкен назофарингит, киҫкен фарингит, киҫкен ларингит кеүек йоғошло ауырыуҙарҙы йыш ҡына киҫкен респиратор вируслы инфекция[7] фонында барлыҡҡа килгән йоғошло ауырыуҙар тип атайҙар[44]. Киҫкен һалҡын тейҙереү үҙ аллы күренеш булып тора һәм киҙеүҙән, бактериаль фарингиттан, киҫкен бактериаль синуситтан, аллергик риниттан һәм быума йүтәленән айырыла. Әммә ҡайһы берҙә һалҡын тейҙереү түбәнге тын юлдары ауырыуы, синусит, астманың киҫкенләшеүе йәки киҫкен отит менән ҡатмарлаштырылыуы мөмкин[45]. Әгәр һалҡын тейҙереү вирус инфекцияһы арҡаһында барлыҡҡа килһә, уға ОРВИ диагнозы бактериаль инфекция асыҡланһа, диагноз итеп ОРЗ[46] ҡуйыла. Йыш ҡына «иренгә һыуыҡ тейгән» тип ябай герпес атала, ул дөйөм һалҡын тейҙереү симптомдарына бәйле түгел[47]. Бынан тыш, хәүефле ауырыуҙар ваҡытында, атап әйткәндә, айырыуса балаларҙа, киҫкен респиратор вирус инфекцияһы менән бәйле осраҡтар килеп тыуа[48].
Дөйөм мәғлүмәттәр
Һыуыҡ тейҙереү бөтә донъя буйынса иң социаль әһәмиәткә эйә проблемаларҙың береһе булып тора. Ауырыу үтә йыш ҡабатлана һәм уның арҡаһында ҙур иҡтисади сығымдар[49] (туранан-тура — эш урынында булмау[25], дауалауға киткән сығымдар) барлыҡҡа килтерә. Шуның менән бергә балалар араһында ауырыу йышлығы үҫешкән илдәрҙә лә, үҫешеүсе илдәрҙә лә бер төрлө[49]. Һалҡын тейеү үҙеңде насар тойоу ғына тыуҙырмай, мәҫәлән, автомобиль йөрөтөү һәләтенә йоғонто яһауы мөмкин[25].
Инглиз телендә һалҡын тейеү тип вируслы инфекциялар тыуҙырған төрлө билдәләр менән оҙатыла[50], һәм инфекция тыуҙырған билдәләрҙе аңлау ҡабул ителгән[51][52]. Һинд-европа телдәренең күбеһендә һыуыҡ тейҙуруү атамаһы түбән температураларға һәм һалҡынға бәйле[53]. Мәҫәлән, инглиз телендә һалҡын тейеүҙе «common cold» (ғәҙәти һалҡын тейеү) йәки «cold» (һалҡын тейеү) тип белдерәләр[52]. Киҫкен респиратор сирҙәр күп кенә телдәрҙә йылдың һалҡын ваҡыты менән бәйле тип билдәләнә[54]. Әммә тикшереүҙәр сирҙең сәбәбе вирус булыуын күрһәтә, ә һыуыҡ сир таралыуға бөтөнләй йоғонто яһамай[35][37][53]. Вирусология буйынса заманса китаптар организмдың өшөүе һәм йоғошло ауырыуҙар араһында бәйләнеш барлығын танымай, быны хаталы халыҡ мифы итеп ҡарай[55]. Медицина термины, ғәҙәттә, һалҡын тейеү — өҫкө тын юлдары сире һәм фарингиттың төп дәрәжәһе булған киҫкен инфекция[56]. киҫкен респиратор вируслы инфекция (ОРВИ) тип аңлата[18].
Инглиз телендә Common cold һүҙбәйләнеше дөйөм медицина термины[19] итеп ҡабул ителгән, ә инглиз телендә МКБ-10 инглиз телле версияла назофарингит тип билдәләнә[57][58]. Һалҡын тейеү әҙәби сығанаҡтарҙа һәйбәт һүрәтләнә, ә уны дауалауға бик күп Өҙөмтә хатаһы: <ref> билдәһе өсөн </ref> ябыу билдәһе юҡ. Өҫкө тын юлдары инфекцияһы лайлалы тиресәләрҙең һәр бер өлөшөнә ҡағыла, ә ауырыу ағымы менән башҡа өлкәләргә күсеүе мөмкин, йыш ҡына терминологияны (фарингит, тонзиллит, синусит, уртаса отит йәки бронхит) һайлау проблемаһы килеп тыуа[27]. Рус телендәге вариантта назофарингит тымау, ә һалҡын тейеү киҫкен назофарингит итеп билдәләнә. Рус телендә төшөнсә йыш ҡына киҫкен респиратор вируслы инфекцияны күҙ уңында тота[59][60].
Шулай уҡ ҡарағыҙ
Иҫкәрмә
Әҙәбиәт
- Оказание стационарной помощи детям : Руководство по ведению наиболее распространённых болезней детского возраста, 2-е издание : [арх. 28 декабрь 2019]. — ВОЗ, 2013. — 438 с. — ISBN 978-92-4-454837-0.
- Фролов, Ю. Простая простуда : По материалам журнала «Bild der Wissenschaft» (Германия) : [арх. 27 август 2006] // Наука и жизнь : журн. — 2004. — № 4. — ISSN 0028-1263.
- Bulla, A. Acute Respiratory infections : a review : [англ.] : [арх. 17 апрель 2018] / A. Bulla, K. L. Hitze // Bulletin of the World Health Organisation. — 1978. — Vol. 56, no. 3. — P. 481−498.
- Ronald Eccles, Olaf Weber. Common Cold : Birkhäuser Advances in Infectious Diseases : [англ.]. — Springer Science & Business Media, 2009. — 358 p. — ISBN 3764399120. — ISBN 9783764399122.
- G. Michael Allan, Bruce Arroll. Prevention and treatment of the common cold: making sense of the evidence : [англ.] : [арх. 29 декабрь 2019] // CMAJ : Canadian Medical Association Journal. — 2014. — Vol. 186, no. 3 (18 February). — P. 190–199. — ISSN 0820-3946. — DOI:10.1503/cmaj.121442. — PMID 24468694. — Ҡалып:Zbl.
- An I. M. De Sutter. Antihistamines for the common cold : [англ.] / An I. M. De Sutter, Avadhesh Saraswat, Mieke L. van Driel // The Cochrane Database of Systematic Reviews. — 2015. — No. 11 (29 November). — ISSN 1469-493X. — DOI:10.1002/14651858.CD009345.pub2. — PMID 26615034.
- Cough and cold remedies for the treatment of acute respiratory infections in young children : WHO reference number: WHO/FCH/CAH/01.02 : [англ.] : [арх. 1 ғинуар 2020] / Department of Child and Adolescent Health and Development. — World Health Organization, 2001.
- R. Eccles. An Explanation for the Seasonality of Acute Upper Respiratory Tract Viral Infections : [англ.] // Acta Oto-Laryngologica. — 2002. — Vol. 122. — P. 183–191. — PMID 11936911.
- Mäkinen T. M.,. Cold temperature and low humidity are associated with increased occurrence of respiratory tract infections / Mäkinen T. M.,, Juvonen R., Jokelainen J. … [и др.] // Respiratory Medicine. — 2009. — Vol. 103, no. 3 (1 марта). — P. 456–462. — ISSN 0954-6111. — DOI:10.1016/j.rmed.2008.09.011. — PMID 18977127.
- David Arthur John Tyrrell, Michael Fielder. Cold Wars: The Fight Against the Common Cold : [англ.]. — Oxford University Press, 2002. — 276 p. — ISBN 9780192632852.
- Ozlem Naciye Atan Sahin, Figen Gulen. Approach to Common Cold in Children : [англ.] // The Journal of Pediatric Research. — 2015. — Vol. 2, no. 1. — P. 1—6. — DOI:10.4274/jpr.02486.
- Mossad, S. B. Treatment of the common cold : [англ.] // BMJ (Clinical Research ed.). — 1998. — Vol. 317, no. 7150 (4 July). — P. 33–36. — ISSN 0959-8138. — DOI:10.1136/bmj.317.7150.33. — PMID 9651268. — Ҡалып:Zbl.
- Bruce Arroll. Common cold : [англ.] // BMJ clinical evidence. — BMJ Publishing Group, 2011. — 16 March. — ISSN 1752-8526. — PMID 21406124. — Ҡалып:Zbl.
- Madeline Simasek. Treatment of the common cold : [англ.] : [арх. 20 июль 2019] / Madeline Simasek, David A. Blandino // American Family Physician. — 2007. — Vol. 75, no. 4 (15 February). — P. 515–520. — ISSN 0002-838X. — PMID 17323712.
- Soo Young Kim. Non-steroidal anti-inflammatory drugs for the common cold : [англ.] / Soo Young Kim, Yoon-Jung Chang, Hye Min Cho … [et al.] // The Cochrane Database of Systematic Reviews. — 2015. — No. 9 (21 September). — ISSN 1469-493X. — DOI:10.1002/14651858.CD006362.pub4. — PMID 26387658.
- Ronald Eccles, Claire Johnson. Acute cooling of the feet and the onset of common cold symptoms : [англ.] // Family Practice. — 2005. — Vol. 22, no. 6 (December). — С. 608–613. — ISSN 0263-2136. — DOI:10.1093/fampra/cmi072. — PMID 16286463.
- Rory Henry
Macgregor Price, Catriona Graham, Sandeep Ramalingam. Association between viral seasonality and meteorological factors : [англ.] // Scientific Reports. — 2019. — Vol. 9, no. 1 (30 January). — С. 929. — ISSN 2045-2322. — DOI:10.1038/s41598-018-37481-y. — PMID 30700747. — Ҡалып:Zbl.
- Alyn Morice, Peter Kardos. Comprehensive evidence-based review on European antitussives : [англ.] : [арх. 21 июль 2018] // BMJ open respiratory research. — 2016. — Vol. 3, no. 1 (5 August). — ISSN 2052-4439. — DOI:10.1136/bmjresp-2016-000137. — PMID 27547407. — Ҡалып:Zbl.
- S. Myint, David Taylor-Robinson. Viral and Other Infections of the Human Respiratory Tract : [англ.]. — Springer Science & Business Media, 2012. — 801 p. — ISBN 978-94-011-7930-0.
Һылтанмалар
- Острая респираторная вирусная инфекция (ОРВИ) у детей : [арх. 4 ғинуар 2020] / Союз педиатров России. — Министерство здравоохранения Российской федерации, 2016.
- The Common Cold : [арх. 24 март 2017] / National Institute of Allergy and Infectious Disease. — U. S. Department of Health and Human Services, 2004.
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 NDF-RT (ингл.)
- ↑ https://www.prescrire.org/Fr/B97AEE6E6E51C9BC97632ECAED05DF93/ViewClipping.aspx
- ↑ https://www.prescrire.org/Fr/CC329D0A5E34B3E1707DE7D576B4F164/ViewClipping.aspx
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Disease Ontology (ингл.) — 2016.
- ↑ Monarch Disease Ontology release 2018-06-29sonu — 2018-06-29 — 2018.
- ↑ https://elpais.com/elpais/2019/02/06/ciencia/1549449293_780847.html
- ↑ 7,0 7,1 Союз педиатров России, 2016, 1.6 Примеры диагнозов: «…используя термины «острый назофарингит» или «острый ларингит», или «острый фарингит» (в англоязычной литературе применяется термин «common cold» – простуда), …»
- ↑ Безшейко: «Термин „простуда“ (англ. «common cold») обычно определяют как самолимитирующее воспаление слизистой оболочки верхних отделов дыхательных путей, в которое может вовлекаться нос, горло, синусы и гортань»
- ↑ George V. Guibas, Nikolaos G. Papadopoulos. Viral Upper Respiratory Tract Infections (инг.) // Viral Infections in Children, Volume II / Robin J. Green. — Cham: Springer International Publishing, 2017. — P. 1–25. — ISBN 978-3-319-54093-1. — DOI:10.1007/978-3-319-54093-1_1. Архивировано 19 ноябрь 2020 года.
- ↑ YouTube сайтында COVID-19 пневмония. Лекция академика РАН, профессора А.Г. Чучалина
- ↑ Arroll, 2011, Definition, p. 2
- ↑ 12,0 12,1 Goodall EC, Smieja M, Sawiec P, Gładysz A. Common Cold (Nonspecific Infections of the Upper Respiratory Tract) : [арх. 24.12.2019] // McMaster Textbook of Internal Medicine. — 2015. — 7 November. — Дата обращения: 24.12.2019.
- ↑ 13,0 13,1 Bulla, Hitze, 1978, p. 481
- ↑ Arroll, Bruce, Kenealy, Timothy. Простуда : Резюме : [арх. 09.10.2019] // BMJ Best Practice. — 2019. — 1 октября. — Дата обращения: 28.11.2019.
- ↑ Common cold — Symptoms and causes (ингл.). Mayo Clinic. Дата обращения: 3 март 2020.
- ↑ Definition of Cold by Lexico (ингл.). Lexico Dictionaries. Дата обращения: 3 март 2020. 2019 йылдың 22 июнь көнөндә архивланған.
- ↑ J. Vandepitte, K. Engbaek, P. Piol, C.C. Heuck. Основные методы лабораторных исследований в клинической бактериологии : [арх. 18 март 2020]. — Женева : Всемирная организация здравоохранения, 1994. — С. 43. — 132 с. — ISBN 92-4-154425-2. — ISBN 5-225-03252-4.
- ↑ 18,0 18,1 Ошибка: не задан параметр
|заглавие=в шаблоне {{публикация}} // Ошибка: не задан параметр|издание=в шаблоне {{публикация}}. - ↑ 19,0 19,1 19,2 Common Cold // Medical Subject Headings. — U. S. National Center for Biotechnology Information. — Дата обращения: 17.07.2019.
- ↑ 20,0 20,1 20,2 20,3 Sutter, Saraswat, Driel, 2015
- ↑ Острые респираторные инфекции (простуда) // Внутренняя медицина. — empendium.com. — Дата обращения: 06.09.2019.
- ↑ Ошибка: не задан параметр
|заглавие=в шаблоне {{публикация}}. - ↑ Tyrrell, 2002
- ↑ Sutter, Saraswat, Driel, 2015, Background, Description of the condition, p. 6
- ↑ 25,0 25,1 25,2 Allan, Arroll, 2014, p. 190
- ↑ Facts About the Common Cold (ингл.). American Lung Association (5 март 2020). — «Colds are highly contagious». Дата обращения: 18 октябрь 2020. Архивировано 18 октябрь 2020 года.
- ↑ 27,0 27,1 Arroll, 2011
- ↑ 28,0 28,1 Allan, Arroll, 2014
- ↑ U. S. Department of Health and Human Services, 2004
- ↑ ВОЗ, 2013
- ↑ Kim at al., 2015, Background : Description of intervention, p. 5: «there are no effective therapies for the prevention or treatment of the common cold»
- ↑ Kim at al., 2015
- ↑ U. S. Department of Health and Human Services, 2004, Causes
- ↑ Common Cold (Viral Rhinitis) // Harvard Health Online. — Harvard Health Publishing, 2019. — 1 February. — Дата обращения: 25.07.2019.
- ↑ 35,0 35,1 True or False: Being Exposed to Wet, Cold Weather Increases the Risk of Infection : [арх. 26.12.2019] // Health Library. — Winchester Hospital. — Дата обращения: 26.08.2019.
- ↑ Фролов, 2004
- ↑ 37,0 37,1 R. Gordon Douglas. Exposure to Cold Environment and Rhinovirus Common Cold : [англ.] / R. Gordon Douglas, Keith M. Lindgren, Robert B. Couch // New England Journal of Medicine. — 1968. — Vol. 279, no. 14 (3 October). — P. 742–747. — ISSN 0028-4793. — DOI:10.1056/NEJM196810032791404.
- ↑ U. S. Department of Health and Human Services, 2004, The cold season
- ↑ Eccles, 2002, General discussion and conclusions, p. 189—190
- ↑ Out in the cold : [арх. 28.08.2019] // Harvard Health Letter. — Harvard Health Publishing, 2010. — 1 January. — Дата обращения: 24.12.2019. — ISSN 1052-1577.
- ↑ U. S. Department of Health and Human Services, 2004, Transmission
- ↑ Allan, Arroll, 2014, Physical interventions, p. 191
- ↑ Francesca Jaume, Meritxell Valls-Mateus, Joaquim Mullol. Common Cold and Acute Rhinosinusitis: Up-to-Date Management in 2020 (инг.) // Current Allergy and Asthma Reports. — 2020. — Vol. 20, iss. 7. — P. 28. — ISSN 1534-6315. — DOI:10.1007/s11882-020-00917-5. — PMID 32495003. Архивировано 27 апрель 2021 года.
- ↑ Eccles, Weber, 2009, Respiratory infections : Common cold, p. 52
- ↑ Daniel J Sexton, Micah T McClain. The common cold in adults: Treatment and prevention (ингл.). UpToDate (24 май 2021). Дата обращения: 28 август 2021.
- ↑ Отличия гриппа от простуды. Управления Роспотребнадзора по Камчатскому краю. Роспотребнадзор. Дата обращения: 29 ғинуар 2021. Архивировано 29 ғинуар 2021 года. 2021 йылдың 29 ғинуар көнөндә архивланған.
- ↑ Вирус простого герпеса : [арх. 18.10.2019] // Центр СМИ. — ВОЗ, 2017. — 31 января. — Дата обращения: 26.12.2019.
- ↑ Красные флаги при ОРВИ // docdeti. — 2019. — 1 ноября.
- ↑ 49,0 49,1 WHO, 2001, 1. Introduction, p. 1—3
- ↑ Drugs used in Bacterial Infections: Upper respiratory tract infections. — Geneva, 2001. — Nasopharyngitis, rhinitis and common cold. — ISBN 92-4-140107-9.
- ↑ Ю. З. Гендон. Этиология острых респираторных заболеваний : [рус.] : [арх. 25 август 2019] // Вакцинопрофилактика гриппа. — 2001. — Т. 17, № 5 (октябрь).
- ↑ 52,0 52,1 Воробьева М. П. Простуда у детей. Как лечить насморк? : [рус.] : [арх. 2 ғинуар 2020] / Воробьева М. П., Тулупов Д. А., Карпова Е. П. // Медицинский совет. — 2016. — Вып. 16. — ISSN 2079-7028.
- ↑ 53,0 53,1 Davison, Nicola. Why can’t we cure the common cold? : [арх. 12.12.2019] // The Guardian. — 2017. — 6 октябрь. — Дата обращения: 24.12.2019. — ISSN 0261-3077.
- ↑ Jean-Baptist du Prel. Are meteorological parameters associated with acute respiratory tract infections? : [англ.] : [арх. 27 июль 2018] / Jean-Baptist du Prel, Wolfram Puppe, Britta Gröndahl … [et al.] // Clinical Infectious Diseases: An Official Publication of the Infectious Diseases Society of America. — 2009. — Vol. 49, no. 6 (15 September). — P. 861–868. — ISSN 1537-6591. — DOI:10.1086/605435. — PMID 19663691.
- ↑ Eccles, Johnson, 2005
- ↑ Eccles, Weber, 2009
- ↑ Acute upper respiratory infections (J00-J06) : [арх. 18.11.2019] // International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems 10th Revision (ICD-10). — World Health Organisation, 2016. — 30 ноябрь. — Дата обращения: 11.11.2019. — Цитата: «J00 Acute nasopharyngitis [common cold]».
- ↑ Kenneth D. Beckman. Coding Common Respiratory Problems in ICD-10 : [англ.] : [арх. 24 август 2019] // Family Practice Management. — 2014. — Vol. 21, no. 6 (November). — P. 18. — ISSN 1531-1929. — PMID 25403047.
- ↑ Профилактика ОРВИ и гриппа. — ГБУЗ «Кущевская центральная районная больница» МЗ КК. — Дата обращения: 01.09.2019.
- ↑ Грипп. — ГБУЗ ТО «Областная больница № 15», 2015. — 15 февраль. — Дата обращения: 28.08.2019.