Газенко Олег Георгиевич

Хеҙмәт итеүе	СССР
Ғилми исеме	академик АН СССР[d] и РФА академигы[d]
Уҡыусылар	Козловская, Инеса Бенедиктовна[d]
Заты	ир-ат
Уҡыу йорто	Н. И. Пирогов исемендәге Рәсәй милли тикшеренеү медицина университеты
Вафат булған урыны	Мәскәү ҡалаһы, Рәсәй
Ғилми етәксе	Леон Орбели[d] и Парин, Василий Васильевич[d]
Һуғыш/алыш	Икенсе бөтә донъя һуғышы Корейская война[d]
Эшмәкәрлек төрө	Физиология, физиология человека и животных[d], астробиология[d], Медицина, космическая медицина[d] и авиационная медицина[d]
Вафат булған көнө	17 ноябрь 2007({{padleft:2007|4|0}}-{{padleft:11|2|0}}-{{padleft:17|2|0}}) (88 йәш)
Хәрби звание	генерал-лейтенант[d] и генерал[d]
Һөнәр төрө	военный врач, зоолог, физиолог, биолог, мөхәррир, executive
Аспиранттар йәки докторанттар	Козловская, Инеса Бенедиктовна[d]
Тыуған көнө	12 декабрь 1918({{padleft:1918|4|0}}-{{padleft:12|2|0}}-{{padleft:12|2|0}})
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре	Золотая медаль имени И. П. Павлова[d]
Гражданлығы	СССР  Рәсәй
Ғилми дәрәжә	биология фәндәре докторы[d]
Эш урыны	Институт медико-биологических проблем РАН[d]
Ойошма ағзаһы	Рәсәй Фәндәр академияһы и СССР Фәндәр академияһы[d]
Ерләнгән урыны	Троекуров зыяраты[d]
Әүҙемлек урыны	СССР
Тыуған урыны	Ставрополь крайы, РСФСР

Олег Георгиевич Газенко (12 декабрь 1918 йыл — 17 ноябрь 2007 йыл) — СССР һәм Рәсәй физиологы, Рәсәй Фәндәр академияһы академигы, медицина хеҙмәтенең генерал-лейтенанты, космик медицинаға нигеҙ һалыусы, күп дәрәжәле премиялар лауреаты, шул иҫәптән СССР Дәүләт премияһы, Рәсәй Хөкүмәте премияһы, «Триумф» премияһы, Демидов премияһы. Ул «Наука и жизнь» журналының редакция советы ағзаһы була.

Биографияһы

1918 йылдың 12 декабрендә Николаевка ауылында (Ставрополь крайы) тыуған.

• Атаһы — Георгий Григорьевич Ганзенко (1894).
• Әсәһе — Газенко (Никитина) Лариса Васильевна (1895).

1941 йылда ул 2-се Мәскәү медицина институтының хәрби факультетын 3-сө ранг хәрби табип дәрәжәһендә (медицина хеҙмәте капитаны) тамамлай, бөтә сығарылыш менән бергә фронтҡа китә. Һуғыш дауамында ул Көнбайыш, Көньяҡ-Көнбайыш, Брянск, Балтик һәм Белоруссия фронттарында 15-се һауа армияһының 197-се аэродром хеҙмәт батальоны хәрби лазарет начальнигы булып эшләй. Ул хәрби ордендар һәм миҙалдар менән бүләкләнә.

Һуғыш бөткәс, 1946—1947 йылдарҙа ул Хәрби медицина академияһының (Ленинград) физиология кафедраһында, авиация медицинаһы лабораторияһында эшләй. Билдәле физиологтар — Медицина хеҙмәтенең генерал — полковнигы Л. А. Орбели һәм профессор, медицина хеҙмәте генерал-майоры М. Бресткиндың туранан-тура етәкселеге аҫтында — бейеклек физиологияһы проблемаларын һәм гипоксия шарттарында юғары нерв эшсәнлеге торошон өйрәнә. 1947 йылда ул СССР Оборона министрлығының авиация медицинаһы институтына билдәләнә.

1969 йылдан, КПСС Үҙәк Комитеты һәм Министрҙар Советы ҡарары менән, ул СССР Һаулыҡ һаҡлау министрлығы ҡарамағындағы 3 сө Баш идараға СССР министрлығының Һаулыҡ һаҡлау һәм Медицина биологик проблемалары институты директоры итеп билдәләнә.

1988 йылда медицина хеҙмәтенең генерал-лейтенанты дәрәжәһендә отставкаға китә.

1987 йылда И.]П. Павлов исемендәге Бөтә Союз (хәҙерге Рәсәй) физиологик йәмғиәттең президенты итеп һайлана.

1989—1991 йылдарҙа СССР халыҡ депутаты, СССР Юғары Советының Фән һәм мәғариф комитеты ағзаһы, 1989 йылдың 9 апрелендә Тбилисиҙағы ваҡиғаларҙы тикшереү комиссияһы ағзаһы.

Ул Рәсәй Федерациясының Дәүләт фәнни үҙәге «Медицина һәм биология проблемалары институты» янындағы Рәсәй Фәндәр академияһы кәңәшсеһе була.

2007 йылдың 17 ноябрендә вафат була. Уны Мәскәүҙәге Троекуров зыяратында ерләйҙәр .

Шуныһы ҡыҙыҡ, 1960 йылда ике эт — Жулка һәм Жемчужина космосҡа осҡандан һуң, Газенко уларҙың берһен — Жулканы үҙенә ала, ул 14 йыл тирәһе уның менән йәшәй

Төп хеҙмәттәре

Китаптары

• Животные в космосе" (1960);
• «Жизнь и космос» (1961);
• «Космическая кардиология» (1967);
• Вод­но-со­ле­вой го­мео­стаз и кос­ми­че­ский по­лет. М., 1986 (в соавт. с А. И. Гри­горь­е­вым и Ю. В. На­то­чи­ным);
• «Человечество и космос» (1987, в соавт. с В. И. Ма­ка­ро­вым и И. Д. Пес­то­вым)

Мәҡәләләре

• Effects of various countermeasures against the adverse effects weightlessness on central circulation healthy in the man // Aviation, and Space Evironmental Medicine. 1982. Vol. 53. № 6 (with others)

Редактор

• «Проблемы космической биологии» (начиная с 1963 года, более 80 томов),
• «Космическая биология и медицина», с 1969 года
• «Основы космической биологии и медицины» (в 3 томах, 1975)

Бүләктәре

• СССР дәүләт премияһы (1978)
• Ленин ордены
• И. П. Павлов исемендәге алтын миҙал (1988)
• IV дәрәжә «Ватан алдындағы ҡаҙаныштары өсөн» ордены, (1998)
• Демидов премияһы (1998)

Әҙәбиәт

• Газенко Олег Георгиевич // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
• Васильев П. В. Вклад О. Г. Газенко в развитие авиационной медицины // Авиакосмическая и экологическая медицина. 1998. Т. 32. № 6;
• Григорьев А. И., Пестов И. Д. Вклад физиологии в космонавтику (к 85-летию со дня рождения академика О. Г. Газенко) // Российский физиологический журнал имени И. М. Сеченова. 2003. Т. 89. № 12.

Һылтанмалар

• Профиль Олега Георгиевича Газенко на официальном сайте РАН
• Человек космоса Олег Газенко (видео)
• О. Г. Газенко на www.imbp.ru
• «Ветер космических странствий»(недоступная ссылка) Калып: Недоступная ссылка // «Наука и жизнь», 2001, № 7
• [rosvesty.ru/1804/guest/590-oleg-gazenko/ «Российские вести». Олег Газенко: в освоении космоса без человека не обойтись]
• Некролог // «Технология живых систем», № 5-6, 2007