Одиноков Виктор Николаевич

Одиноков Виктор Николаевич
Тыуған көнө	22 декабрь 1937({{padleft:1937|4|0}}-{{padleft:12|2|0}}-{{padleft:22|2|0}})
Тыуған урыны	Клин[d], Мәскәү өлкәһе, РСФСР, СССР
Вафат булған көнө	29 апрель 2025({{padleft:2025|4|0}}-{{padleft:4|2|0}}-{{padleft:29|2|0}}) (87 йәш)
Вафат булған урыны	Өфө, Рәсәй
Ил	СССР  Рәсәй
Эшмәкәрлеге	химик
Наградалары һәм премиялары

Одиноков Виктор Николаевич (22 декабрь 1937 йыл, Клин^[d], Мәскәү өлкәһе — 29 апрель 2025, Өфө) — СССР һәм Рәсәй химик-органигы. Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһының мөхбир ағзаһы (1991), химия фәндәре докторы (1981), профессор (1984). Рәсәй Федерацияһының (1998) һәм Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған фән эшмәкәре (1987).

Биографияһы

Виктор Николаевич Одиноков 1937 йылдың 22 декабрендә Мәскәү өлкәһенең Клин ҡалаһында тыуа.

1960 йылда Д. И. Менделеев исемендәге Мәскәү химия технологиялары институтын тамамлай.

Эш урындары: СССР Фәндәр академияһы Себер бүлексәһе Новосибирск органик химия институтының ғилми хеҙмәткәре (1960—1966); полимеризациялы пластмассалар ғилми тикшеренеү институты Новосибирск филиалының өлкән ғилми хеҙмәткәре (1966—1970); СССР Фәндәр академияһы Башҡортостан филиалы Химия институтының өлкән ғилми хеҙмәткәре, лаборатория мөдире (1970—1993); 1993 йылдан Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Нефть химияһы һәм катализ институтының лаборатория мөдире.

Кандидатлыҡ диссертацияһын «Получение и некоторые превращения тетрафторпроизводных фталевой и тетрафталевой кислот» темаһына 1967 йылда яҡлай, докторлыҡ диссертацияһын «Контролируемый озонолиз олефинов как основа стереоспецифического синтеза би- и полифункциональных алифатических и гетероциклических соединений» темаһына яҙа һәм 1980 йылда яҡлай.

Ғилми эшмәкәрлек даирәһе: органик синтез, органик һәм биоорганик химия, фторорганик берләшмәләр химияһы, түбән молекуляр биокөйләгестәр (бөжәктәрҙең феромондары, ювеноидтар, экдистероидтар, токоферолдар) химияһы, озонолиз.

Одиноковтың уҡыусылары араһында — 4 фән докторы һәм 33 фән кандидаты.

2025 йылдың 29 апрелендә Өфө ҡалаһында вафат була.

Хеҙмәттәре

Одиноков Виктор Николаевич — 320-нән ашыу ғилми хеҙмәт, шул иҫәптән 2 монография, шулай уҡ 126 авторлыҡ танытмаһы һәм РФ патенты авторы. «Вестник АН РБ» журналының баш мөхәррире (1995—2004).

• В. Н. Одиноков, Г. Ю. Ишмуратов, Р. Я. Харисов, Г. А. Толстиков. Озонолиз ненасыщенных соединений в синтезе феромонов насекомых и ювеноидов Успехи химии, 1995, Т.64, № 6580-608.
• В. Н. Одиноков, Л. П. Боцман, Л. В. Саранова, Е. В. Сюткина, Г. А. Емельянова. Феромоны насекомых и их аналоги. LVI. Химико-ферментативный синтез (S,E)-(+)-9-гидрокси-2-деценовой кислоты — компонента феромона матки медоносной пчелы (Apis mellifera). Химия природ. соедин., 1997, № 6. 877—879.
• В. Н. Одиноков, В. Р. Ахметова, Р. Г. Савченко, М. И. Малябаева, Н. В. Лобанова. Озонолиз алкенов и изучение реакций полифункциональных соединений. LIX. Новый подход к синтезу изофитола и (Е,Е)-гераниллиналоола — изопреноидных синтонов для ?-токоферола и (Е,Е)- ?-токотриенола. Журнал орган. химии, 1998, Т.34, № 8, 1154—1156.
• В. Н. Одиноков. ?,?-Дикарбонильные 1,5-ненасыщенные изопреноиды с (Z)- и (Е)-?-связями в синтезе низкомолекулярных биорегуляторов. Известия АН Сер.хим., 1999, № 11, 2040—2051.
• В. Н. Одиноков, В. Р. Ахметова, Р. Г. Савченко, М. В. Базунова, Е. А. Парамонов, Л. М. Халилов. Озониды перфтор-1-октена и перфтор-2-октена. Известия АН Сер. хим., 2000, № 6, 1109—1111.
• В. Н. Одиноков, В. Р. Ахметова, М. В. Базунова, Р. Г. Савченко, Е. А. Парамонов, Л. М. Халилов. Озонолиз алкенов и изучение реакций полифункциональных соединений. LXV. Озонолиз перфтор-1-октена во фреоне-113. Журнал орган. химии, 2001, Т.37, № 3, 350—354.
• В. Н. Одиноков, Э. П. Серебряков. Синтез феромонов насекомых. Монография, Изд-во «Гилем», Уфа, 2001, 371.
• В. Н. Одиноков, М. И. Маллябаева, А. Ю. Спивак, Г. А. Емельянова, У. М. Джемилев. Новый подход к синтезу (2RS,4’R,8’R)-?-токоферола (витамина Е). Доклады Академии наук, 2001, 380, № 2, 201—203.
• В. Н. Одиноков, Р. Г. Савченко, С. Р. Назмеева, И. В. Галяутдинов, Л. М. Халилов Озонолиз алкенов и изучение реакций полифункциональных соединений. LXVI. Озонолиз и гидрирование диацетонидов 24,25-и 25,26-ангидро-20-гидроксиэкдизонов. Синтез понастерона А. Журнал орган. химии, 2002, Т.38, № 4, 550—554.

Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре

• СССР Фәндәр академияһының А. М. Бутлеров исемендәге премияһы лауреаты
• Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған фән эшмәкәре (1987)
• Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (1998)
• Д. И. Менделеев исемендәге Бөтә Союз химия йәмғиәте дипломдары (1964, 1966).

Иҫкәрмәләр

Әҙәбиәт

• [1] 2016 йылдың 21 апрель көнөндә архивланған. Башҡорт энциклопедияһы.
• Кто есть кто в Республике Башкортостан. Уфа: Башкортостан, 1995

Һылтанмалар

• Одиноков Виктор Николаевич // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: «Башҡорт энциклопедияһы» ғилми-нәшриәт комплексы, 2015—2020. — ISBN 978-5-88185-143-9. (Тикшерелеү көнө: 14 декабрь 2022)
• http://www.anrb.ru/blog/article/240