Билефельд
Билефельд — Германияның Төньяҡ Рейн-Вестфалия ере ҡалаһы. Ҡала халҡы 320 000 ашыу кеше. Оствестфален-Липе төбәгенең иң эре ҡалаһы һәм иҡтисади үҙәге.
Географияһы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
Ганноверҡалаһынан (100 км төньяҡ-көнсығышта), Оснабрюктан (60 км төньяҡ-көнбайышта), Мюнстерҙан (70 км көнбайышта), Дортмундтан (100 км көньяҡ-көнбайышта) һәм Падерборндан (50 км көньяҡ-көнсығыш), Тевтобург урманы янында урынлашҡан ҡала. Ҡала халҡы һаны буйынса Германияла 19-сы урында тора.
Иң юғары нөктәһе — 320 метр, ә иң түбәне — 73 м.
Ҡалала 330 мең самаһы кеше, ҡала 10 округҡа бүленә.
Тарих[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Ҡалаға 1214 йылда граф Герман фон Равенсберг(нем. Hermann von Ravensberg) нигеҙ һалған. Графтың резиденцияһы һәм Шпаренбург ҡәлғәһе (нем. Sparrenburg, xvi быуатта, тергеҙеү 1879 йыл), Тевтобург урманы менән уратып алынған — ҡала символы:
- XV быуатта ҡала Ганзей союзына инә. Етен туҡымалар әҙерләүе менән билдәле.
Инфраструктураһы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Ауыр психик тайпылыш формаһына менән ауырыусыларҙы реабилитациялау буйынса медицина үҙәге урынлашҡан ҡала..
- Билефельд — сәнәғәт үҙәге булып үҫешә, был тармаҡты донъя билдәле һөймәйһеңме Билефельд сәнәғәте, аҙыҡ-түлек (етештереүсе иң билдәле нем. Dr.Oetker), машиналар эшләү, еңел сәнәғәт һәм информацион технологиялар.
- 1969 йылда Билефельд университеты төҙөлә, бөгөн ул — ҙур фәнни-тикшеренеү үҙәге.
- Билефельд университетынан тыш ҙурлығы буйынса икенсе юғары уҡыу йорто — ғәмәли фәндәр университеты (Bielefeld Fachhochschule), 1971 йылда уға нигеҙ һалынған.
Дин[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
Христианлыҡ[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
Яҡынса 45 процент халҡы евангель сиркәүенә ҡарай. Тағы ла 16 % католик сиркәүенә. ҡалған 39 % динһеҙ йәки башҡа дингә ҡарай.
1780 йылдан алып Билефельд бургомистрҙары[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- 1780—1812: Флоренс Консбрух
- 1812—1817: Конрад Вильгельм Делиус
- 1817—1831: Эрнст Фридрих Делиус
- 1831—1834: Юнкерман Адам
- 1835—1853: Фридрих Вильгельм Эдуард Кернер
- 1853—1857: Фридрих Крона Кларен
- 1857—1881: Людвиг Хубер
- 1881—1910: Герхард Буннеман
- 1910—1932: Рудолф Штапенхорст
- 1932—1934: Прис Паулу
- 1934—1945: Будда Фридрих (НСДАП)
- 1945—1946: Йозеф Нистра
- 1946—1952: Ладебек Артур (СДПГ)
- 1952—1954: Кольхаза Герман (СвДП)
- 1954—1961: Ладебек Артур (СДПГ)
- 1961—1962: Рудолф Нирхоф (ХДС)
- 1963—1975: Герберт Гиннендаль (СДПГ)
- 1975—1989: Швикерт Клаус (СДПГ)
- 1989—1994: Эберхард Давид (ХДС)
- 1994—1999: Ангелика Допхайде (СДПГ)
- 1999—2009: Эберхард Давид (ХДС)
- 2009 — : Пит Клаусен (СДПГ)
Туғанлашҡан ҡалалары[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Рочдэль (ингл. Rochdale), Ланкашир, Бөйөк Британия, (1953)
- Эннискиллен (ингл. Enniskillen), Төньяҡ Ирландия, Бөйөк Британия (1958)
- Конкарно, (франц. Concarneau), Франция (1973)
- Нагария, Израиль (1980)
- Бөйөк Новгород, Рәсәй, (сентябрь 1987 йыл)
- Жешув, Польша (1991)
- исп. Estelí, Никарагуа (1995)
Шулай уҡ ҡарағыҙ[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Spinhenge@home — проект иҫәпләп бүленә Университеты Билефельд.
- Заговор Билефельдский
- Картиналар галереяһы (Билефельд)
Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- ↑ 1,0 1,1 https://www.statistikportal.de/de/produkte/gemeindeverzeichnis — Federal Statistical Office.
- ↑ https://www.destatis.de/DE/ZahlenFakten/LaenderRegionen/Regionales/Gemeindeverzeichnis/Administrativ/Aktuell/05Staedte.html
- ↑ archINFORM (нем.) — 1994.
- ↑ Билефельд (урыҫ) // Бессарабия — Больм — 1927. — Т. 6. — С. 233.
- ↑ 5,0 5,1 ISIL- und Sigeladressen mit Koordinaten ausgestattet — Берлинская государственная библиотека, 2016.
- ↑ Gemeindeverzeichnis (4. Quartal 2022) (нем.) — DESTATIS, 2023.
- ↑ http://www.agfs-nrw.de/mitglieder/bielefeld.html
- ↑ http://www.klimabuendnis.org/nc/kommunen/das-netzwerk.html
- ↑ http://www.mayorsforpeace.org/english/membercity/map/europe.html
- ↑ http://www.staedtetag-nrw.de/mitglieder/
- ↑ http://www.rochdale.gov.uk/leisure-and-culture/Pages/20-things-to-know.aspx
Һылтанмалар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Universität Bielefeld (нем.) — сайт Университета Билефельда
- сайт г. Билефельд 2012 йылдың 14 февраль көнөндә архивланған. (нем.)
- Билефельд: средневековый город на торговых путях 2009 йылдың 19 май көнөндә архивланған.
- Схема метро