Тамань

РУВИКИ — интернет энциклопедия мәғлүмәте
Тамань
рус. Тамань
Флаг[d]
Flag of Taman (Krasnodar krai).pngCoat of Arms of Taman (Krasnodar krai).png
Административ-территориаль берәмек Таманское сельское поселение[d][1]
Дәүләт
Нигеҙләү датаһы VI быуат б.э.т.
Урындағы телефон коды 86148
Почта индексы 353556
Административ үҙәге Таманское сельское поселение[d][1]
Уникальный номер ГАР 5759c665-a675-4e45-87fc-c8d8404b28a3
Код КЛАДР 2303300003700
Диңгеҙ кимәленән бейеклек 4 метр
Рәсем
Сәғәт бүлкәте UTC+3
Халыҡ һаны
Логотип РУВИКИ.Медиа РУВИКИ.Медиа файлдары

Тамань — Краснодар крайы Темрюк районы станицаһы. «Тамань ауыл биләмәһе» муниципаль берәмегенең административ үҙәге.

Халҡы — 10 027[3] (2010).

Керчь боғаҙы картаһында Тамань станицаһы

Станица Тамань ярымутрауының көнбайышында (ярымутрауҙы йыш ҡына Тамань тип кенә йөрөтәләр), Керчь боғаҙы акваторияһындағы Тамань ҡултығының көньяҡ ярында урынлашҡан.

Район үҙәге — Темрюктан 63 км көньяҡ-көнбайышта һәм Краснодарҙан төньяҡ-көнбайышҡа табан 220 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Тораҡ пунктынан көньяҡ-көнбайышҡа ҡарай Ҡарабәт сопкаһы күтәрелә.

Станицанан бер нисә саҡрым көньяҡтараҡ (Волна ҡасабаһынан көнбайышҡа табан) 2009 йылда Ҡара диңгеҙ яры буйында яңы халыҡ-ара[4] диңгеҙ йөк ташыу порт — Тамань порты асыла[5].

2018 йылдың 16 майында (еңел транспорт өсөн) Ҡырым күперенең автомобиль юлы өлөшө асыла. 2019 йылдың 23 декабрендә Рәсәй Президенты В. В. Путин тимер юл хәрәкәтен тантаналы асты.

Иң киң таралған версия буйынса, «Тамань» һүҙе адыг (черкес) "Темэн " һүҙенән килеп сыҡҡан[6], тәржемәлә « һаҙлыҡ, һыубаҫар, батҡыл» тигәнде аңлата.

Был ерҙәрҙе казактар баҫып алғанға тиклем, адыгей (черкес) ҡәбиләһе — хетук (адыг. хытыку) йәшәгән, үҙатамаһы «диңгеҙ мөйөшө, урын» тип тәржемә ителә. Ҡырым татарҙары уларҙы «адале» (тәржемәлә «утраулылар») тип атаған.

Шулай уҡ атаманың боронғо варианттары — Төмән-Тархан һәм Таматарха менән бәйләнеше булыуы мөмкин, улар менән Тмуторокань атамаһы ла бәйле тип фараз ителә. Уларҙың башланғыс яңғырашы һәм этимологияһы тураһында ла төрлө фараздар әйтелә.

Халыҡ һаны
2002[7]2010[3]
929710 027
Милли составы

Бөтә рәсәй халыҡ иҫәбен алыу (2002 йыл) мәғлүмәттәре буйынса:[8]

Халҡы Һаны,



уҡыусы.
Өлөшө



бөтә халыҡтан, %
урыҫтар 7149 76,9 %
татарҙар 989 10,6 %
ҡырым татарҙары 424 4,6 %
украиндар 273 2,9 %
башҡалар 462 5,0 %
Барлығы 9297 100,0 %

Топографик карталар

[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
  • Лист карты L-37-98 Тамань. Масштаб: 1 : 100 000. Состояние местности на 1988 год. Издание 1989 г.
  1. 1 2 3 ОКТМО. 185/2016. Южный ФО
  2. https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/Tom1_tab-5_VPN-2020.xlsx
  3. 1 2 Всероссийская перепись населения 2010 года. Том 1, таблица 4. Численность городского и сельского населения по полу по Краснодарскому краю. Дата обращения: 2 ғинуар 2015. Архивировано 2 ғинуар 2015 года.
  4. Тамань (Краснодарский край) станет международным портом. REGNUM (19 август 2008). Дата обращения: 14 август 2010. Архивировано 2 август 2009 года.
  5. Правительство РФ открыло порт Тамань для иностранных судов. Дата обращения: 29 май 2017. Архивировано из оригинала 31 июль 2009 года. 2009 йылдың 31 июль көнөндә архивланған.
  6. темэн. // Викисловарь. Дата обращения: 30 май 2021. Архивировано 2 июнь 2021 года.
  7. Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более. Архивировано 3 февраль 2012 года.
  8. Результаты всероссийской переписи населения 2002 года. Дата обращения: 30 апрель 2011. Архивировано 30 июнь 2012 года.