Хосе Рауль Капабланка

	исп. José Raúl Capablanca y Graupera
Гражданлығы	Куба; Испания;
Һөнәр төрө	шахматсы, писатель-документалист, дипломат
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре	чемпион мира по шахматам[d] (1921 — 1927)
Үлем төрө	тәбиғи үлем[d]
Тыуған көнө	19 ноябрь 1888
Вафат булған көнө	8 март 1942[…] (53 йәш)
Тыуған урыны	Гавана, Генерал-капитанство Куба[d], Испан империяһы[d];
Спорт төрө	шахмат
Хәләл ефете	Gloria Simoni Betancourt[d] и Olga Capablanca[d]
Ҡатнашыусы	Шахматная олимпиада 1939[d]
Вторая фамилия в испанском имени	Graupera[d]
Эшмәкәрлек төрө	шахмат и Дипломатия
Заты	ир-ат
Уҡыу йорто	Колумбийский университет[d]; Колумбийская школа инженерных и прикладных наук[d];
Туған тел	Испан теле
Вафат булған урыны	Нью-Йорк, Нью-Йорк, Америка Ҡушма Штаттары;
Спортта ил өсөн сығыш яһай	Куба;
Үлем сәбәбе	внутримозговое кровоизлияние[d]
Ерләнгән урыны	кладбище Колон[d];
	РУВИКИ.Медиа файлдары

Хосе Рауль Капабланка-и-Грауперпа (исп. José Raúl Capablanca y Graupera, 19 ноябрь 1888 йыл — 8 март 1942 йыл) — Куба шахматсыһы, шахмат әҙәбиәтсеһе, дипломат, шахмат буйынса 3-сө донъя чемпионы (1921 йылда Ласкер менән уйнағанда яулай, 1927 йылда Алехиндан еңелә), 1910—1930 йылдарҙа донъяның иң көслө шахматсыһы, бик күп халыҡ-ара турнирҙар еңеүсеһе. Билдәлелек йылдарында Капабланка партияны миттельшпилдә лә, эндшпилдә лә бер тигеҙ виртуоз алып барыуы, һәм бик һирәк кенә хата ебәреүе арҡаһында «шахмат автоматы» данын ала. Юғары кимәлдәге рәсми осрашыуҙарҙа (1909 йылдан алып) Капабланка бөтәһе 34 партияла еңелә, ә 1916—1924 йылдарҙа еңелеү белмәй^[6].

Биографияһы

Бала сағы һәм үҫмер йылдары[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Атаһы дүрт йәшлек улы менән уйнай

Капабланка 1888 йылдың 19 ноябрендә Гаванала, ул ваҡытта Испания колонияһының (Куба Испания менән 10 йыл һуғыш алып барғандан һуң ғына бойондороҡһоҙлоҡ ала) административ үҙәгендә, офицер Хосе Мария Капабланка һәм Мария Граупер офицер ғаиләһендә тыуа. Һуңыраҡ автобиографияһында Капабланка, шахмат уйнарға дүрт йәшемдә, атайымдың хеҙмәттәштәре менән уйынын күҙәтеп өйрәндем, тип яҙа. Өсөнсө көндө ул фигураларҙың нисек йөрөгәнен ятлап ала һәм партияларҙың береһендә атаһының иғтибарын ҡағиҙә буйынса йөрөмәгәнлегенә йәлеп итә. Шул уҡ көндө ул атаһы менән уйнай һәм уны еңә. Был тарихты Капабланка бер ни тиклем айырмалыҡ менән бер ваҡыт журнал мәҡәләһендә баҫтыра^[7]. Шул уҡ ваҡытта Капабланканың биографтары Макс Эйве менән Лодевейк Принс кубинецтың үҙенең һүҙҙәренә һылтанып, бөтә был тарих уйҙырма, тип атай^[8].

Иҫкәрмәләр

↑ Internet Movie Database (ингл.) — 1990.
↑ ¹ ² ³ Капабланка Хосе Рауль (урыҫ): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
↑ Jose Raul Capablanca // Encyclopædia Britannica (ингл.)
↑ OlimpBase (ингл.)
↑ ¹ ² Чешская национальная авторитетная база данных
↑ Edward Winter. Chess Records.
↑ Х. Р. Капабланка. How I Learned to Play Chess // Munsey’s Magazine. — Октябрь, 1916. — С. 94—96.
↑ Эйве, Принс, 1990

Әҙәбиәт

Capablanca, J. R., Reinfeld, F. The Immortal Games of Capablanca. — Courier Dover Publications, 1990. — 239 p. — ISBN 0486263339.
Hooper, D., Brandreth, D. The Unknown Capablanca. — Courier Dover Publications, 1994. — 205 p. — ISBN 0486276147.
Hooper, D.; Whyld, K. The Oxford Companion to Chess. — Oxford University Press, 1984. — P. 55—58. — 407 p. — ISBN 0192175408.
Golombek, H. Capablanca’s 100 Best Games of Chess. — Intl Chess Enterprises, 1997. — 262 p. — ISBN 1879479478.
Winter, E. Capablanca: A Compendium of Games, Notes, Articles, Correspondence, Illustrations and Other Rare Archival Materials on the Cuban Chess Genius Jose Raul Capablanca, 1888—1942. — McFarland & Co Inc, 1990. — 359 p. — ISBN 0899504558.
Линдер, И. М., Линдер, В. И. Хосе Рауль Капабланка: Жизнь и игра. — М.: Астрель: АСТ, 2005. — 287 с. — (Энциклопедия шахматного олимпа). — ISBN 5-17-028703-8.
Линдер, И. М., Линдер, В. И. Капабланка в России. — М.: Советская Россия, 1988. — 272 с. — ISBN 5-268-00390-9.
Панов, В. Н. Капабланка. — 3-е изд. — М.: Физкультура и Спорт, 1970. — 272 с.
Сизоненко, А. И. Капабланка: Встречи с Россией. — М., 1988. — 141, [2] с.
Эйве, М., Принс, Л. Баловень Каиссы = Het Schaakphenomeen Capablanca. — М.: Физкультура и Спорт, 1990. — 304 с. — ISBN 5-278-00271-9.

Һылтанмалар

Партии Хосе Рауля Капабланки в базе Chessgames.com (инг.)
Jose Raul Capablanca (ингл.). 365Chess.com. Архивировано 11 август 2011 года.
Capablanca, José Raúl (ингл.). OlimpBase. Архивировано 11 август 2011 года.
Jose Raul Capablanca (ингл.). Chess Corner. Архивировано 11 август 2011 года.
Хосе-Рауль Капабланка (билдәһеҙ). ChessPro.
Edward Winter. Books about Capablanca and Alekhine (ингл.). Архивировано 11 август 2011 года.
Capablanca’s Winning Moves (ингл.). Архивировано 11 август 2011 года.

[_5de9cd36726003e5-1] Internet Movie Database (ингл.) — 1990.

[_7eb1163decf8ede8-2] ¹ ² ³ Капабланка Хосе Рауль (урыҫ): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[_d04f831c5e6db480-3] Jose Raul Capablanca // Encyclopædia Britannica (ингл.)

[_8f30e79fa9466711-4] OlimpBase (ингл.)

[_3a67b521b5e042ad-5] ¹ ² Чешская национальная авторитетная база данных

[6] Edward Winter. Chess Records.

[7] Х. Р. Капабланка. How I Learned to Play Chess // Munsey’s Magazine. — Октябрь, 1916. — С. 94—96.

[Эйве,_Принс—1990——-8] Эйве, Принс, 1990

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]