Ботвинник Михаил Моисеевич

Ғилми дәрәжә	техник фәндәр докторы[d]
Гражданлығы	СССР; Рәсәй;
Һөнәр төрө	шахматсы, шахматный тренер, инженер, яҙыусы, инженер-электрик, шахматный композитор
Үлем төрө	тәбиғи үлем[d]
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре	чемпион мира по шахматам[d] (1948 — 1957)
Тыуған көнө	17 август 1911[…]
Вафат булған көнө	5 май 1995[…] (83 йәш)
Тыуған урыны	Репино[d];
Спорт төрө	шахмат
Хәләл ефете	Гаяне Давидовна Ананова[d]
Ҡатнашыусы	Шахматная олимпиада 1954[d], Шахматная олимпиада 1956[d], Шахматная олимпиада 1958[d], Шахматная олимпиада 1960[d], Шахматная олимпиада 1962[d] и Шахматная олимпиада 1964[d]
Заты	ир-ат
Ерләнгән урыны	Новодевичье зыяраты[d];
Уҡыу йорто	Санкт-Петербург дәүләт политехник университеты;
Үлем сәбәбе	рак поджелудочной железы[d]
Вафат булған урыны	Мәскәү ҡалаһы, Рәсәй;
Кемдә уҡыған	Ильин-Женевский, Александр Фёдорович[d]
Спортта ил өсөн сығыш яһай	СССР;
Шахматный титул	гроссмейстер[d], шахмат буйынса СССР спорт мастеры[d] и Международный арбитр по шахматной композиции[d]
Сәйәси фирҡә ағзаһы	Советтар Союзы Коммунистар партияһы;
	РУВИКИ.Медиа файлдары

Михаил Моисеевич Ботвинник (4 (17) август 1911 йыл — 5 май 1995) — совет шахматсыһы, 6-й тарихы шахмат тарихында 6-сы һәм 1-се совет донъя чемпионы (1948—1957, 1958—1960, 1961—1963). СССР гроссмейстеры (1935), халыҡ-ара гроссмейстер (1950) һәм шахмат композицияһы буйынса арбитр (1956); СССР-ҙың атҡаҙанған спорт мастеры (1945), алты тапҡыр СССР чемпионы (1931, 1933, 1939, 1944, 1945, 1952), СССР-ҙың абсолют чемпионы (1941). Мәскәү чемпионы (1943/44). СССР командаһы составында алты тапҡыр шахмат олимпиадаһы еңеүсеһе (ике тапҡыр шәхси зачетта еңеүсе). Совет шахмат мәктәбе «патриархы». Бөтә Союз Шахмат секцияһы (1938—1939) һәм «СССР — Нидерланд» йәмғиәте идараһы рәйесе (1960). РСФСР-ҙың атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1971), РСФСР-ҙың атҡаҙанған фән һәм техника эшмәкәре (1991). Техник фәндәр докторы, профессор.

Биографияһы

Шахматтар менән танышыу һәм мастер исемен яулау[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

1927 йылда

Михаил Моисеевич Ботвинник 1911 йылдың 17 авгусында Рәсәй империяһы Фин Бөйөк кенәзлеге Выборг губернаһының Куоккала Куоккала дача ҡасабаһында (хәҙер — Репино (Санкт-Петербург) йәһүд ғаиләһендә тыуа. Ата-әсәһе — теш технигы Моисей Гиршович (Лейбович) Ботвинник (1878—1931) һәм теш табибы Шифра Самойловна Рабинович (1879—1952)^[7]^[8].

1923 йылдың сентябрендә 12 йәшендә шахмат менән таныша һәм шул йылда уҡ беренсе тапҡыр мәктәп турнирында ҡатнаша^[9]. Артабан китаптар буйынса шөғөлләнә башлай, улар араһында 1876—1877 йылдар өсөн «Шахматный листок» (М. Чигорин) була. Һуңыраҡ Н. Грековтың һәм В. Ненароковтың дебюттар дәреслеге китабын ала]^[10]. Э. Ласкер Ленниградҡа гастролдәре ваҡытында уның партияларын үҙенең комментарийҙары менән яҙып бара. Икенсе йылдың яҙында мәктәп чемпионатында еңеүгә өлгәшә. Шунан һуң ҡаланың шахмат йыйылышына йөрөй һәм ағза була, бының өсөн үҙенә йәш өҫтәй^[11].

"Шахматный листок"тың 1924 йылғы 19-сы һанында Михаил Ботвинник беренсе тапҡыр категориянан тыш турнир еңеүсеһе тип телгә алына. Йыл дауамында Михаил Ленинград шахматсылары араһында билдәлелек яулай, бик тиҙ квалификация баҫҡыстарын үтә. 1925 йылда беренсе категориялағы өс турнирҙа еңеү яулай^[12].

Иҫкәрмәләр

↑ ¹ ² Michail Moissejewitsch Botwinnik // Brockhaus Enzyklopädie (нем.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
↑ Mikhail Moisejevitsj Botvinnik // Store norske leksikon (норв.) — 1978. — ISSN 2464-1480
↑ Mikhail Moiseyevich Botvinnik // Encyclopædia Britannica (ингл.)
↑ Ботвинник Михаил Моисеевич (урыҫ): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
↑ ¹ ² ³ ⁴ ⁵ ⁶ OlimpBase (ингл.)
↑ ¹ ² Deutsche Nationalbibliothek, Staatsbibliothek zu Berlin, Bayerische Staatsbibliothek, Österreichische Nationalbibliothek Record #118514016 // Gemeinsame Normdatei (нем.) — 2012—2016.
↑ Глава 1. // Шахматное творчество Ботвинника / Составитель В. Д. Батуринский. — М.: Физкультура и спорт, 1965. — Т. 1. — С. 5. — 632 с.
↑ А. Кентлер «Поклон Ботвиннику»
↑ М. М. Ботвинник. Аналитические и критические работы 1923—1941. — М.: Физкультура и спорт, 1984. — С. 5—6. — 319 с.
↑ М. М. Ботвинник. Аналитические и критические работы 1923—1941. — М.: Физкультура и спорт, 1984. — С. 6. — 319 с.
↑ Принят 1-го июня 1924 года.
↑ Глава 1. // Шахматное творчество Ботвинника / Составитель В. Д. Батуринский. — М.: Физкультура и спорт, 1965. — Т. 1. — С. 6. — 632 с.

Әҙәбиәт

Я. Г. Рохлин На шахматном Олимпе. — Москва: Знание, 1961.
Шахматный словарь / гл. ред. Л. Я. Абрамов; сост. Г. М. Гейлер. — М.: Физкультура и спорт, 1964. — С. 205—209. — 120 000 экз.
Левин К. Я. Михаил Ботвинник. — Москва: Физкультура и спорт, 1951. — 147 с.
Батуринский, В. Д Шахматное творчество Ботвинника. — Москва: Физкультура и спорт, Т. 1—3, 1965—1968
Шахматы: энциклопедический словарь / гл. ред. А. Е. Карпов. — М.: Советская энциклопедия, 1990. — С. 43—44. — 621 с. — 100 000 экз. — ISBN 5-85270-005-3.;
Каспаров Г. К. Мои великие предшественники: Т. 2. От Эйве до Таля. — Москва: РИПОЛ классик, 2003, ISBN 5-7905-2239-4
Линдер И. М., Линдер В. И. Михаил Ботвинник: жизнь и игра. — Москва: Астрель [и др.], 2007, 344 с. (Энциклопедия шахматного Олимпа), ISBN 5-17-039878-6. ISBN 5-271-14993-5. ISBN 5-9762-2353-2.

Һылтанмалар

Личная карточка Михаила Ботвинника на сайте 365chess.com
Личная карточка Михаила Ботвинника на сайте OlimpBase.com
Краткая биография Михаила Ботвинника и статистика выступлений в турнирах, матчах
chess-game.chat.ru/people/botvinik.html
40 шахматных задач, основанных на партиях Ботвинника (инг.)
Последний турнир
Ботвинник Михаил — Ҡыҫҡа йәһүд энциклопедияһынан (рус.)
Противоречивость личности великого Ботвинника. Автор Борис Смоленский, Еврейский мир (газета) 18 Февраля 2009

[_5c143c2550a7352b-1] ¹ ² Michail Moissejewitsch Botwinnik // Brockhaus Enzyklopädie (нем.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag

[_5e8220c135f99226-2] Mikhail Moisejevitsj Botvinnik // Store norske leksikon (норв.) — 1978. — ISSN 2464-1480

[_8239990ac1c863a2-3] Mikhail Moiseyevich Botvinnik // Encyclopædia Britannica (ингл.)

[_bde7cabfc128de8d-4] Ботвинник Михаил Моисеевич (урыҫ): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[_083406c00f6eec44-5] ¹ ² ³ ⁴ ⁵ ⁶ OlimpBase (ингл.)

[_17a7fb006c62a45b-6] ¹ ² Deutsche Nationalbibliothek, Staatsbibliothek zu Berlin, Bayerische Staatsbibliothek, Österreichische Nationalbibliothek Record #118514016 // Gemeinsame Normdatei (нем.) — 2012—2016.

[Батуринский_том_1_стр._5-7] Глава 1. // Шахматное творчество Ботвинника / Составитель В. Д. Батуринский. — М.: Физкультура и спорт, 1965. — Т. 1. — С. 5. — 632 с.

[8] А. Кентлер «Поклон Ботвиннику»

[Ботвинник_том_1_стр._5—6-9] М. М. Ботвинник. Аналитические и критические работы 1923—1941. — М.: Физкультура и спорт, 1984. — С. 5—6. — 319 с.

[Ботвинник_том_1_стр._6-10] М. М. Ботвинник. Аналитические и критические работы 1923—1941. — М.: Физкультура и спорт, 1984. — С. 6. — 319 с.

[11] Принят 1-го июня 1924 года.

[Батуринский_том_1_стр._6-12] Глава 1. // Шахматное творчество Ботвинника / Составитель В. Д. Батуринский. — М.: Физкультура и спорт, 1965. — Т. 1. — С. 6. — 632 с.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]