Алехин Александр Александрович

франц. Alexandre Alekhine
Ғилми дәрәжә	фән докторы
Гражданлығы	Франция  Рәсәй империяһы  СССР  РСФСР
Һөнәр төрө	шахматсы, шахматный теоретик, яҙыусы, юрист, тәржемәсе
Үлем төрө	тәбиғи үлем[d]
Ерләнгән урыны	Монпарнас зыяраты[d]
Тыуған көнө	31 октябрь 1892({{padleft:1892|4|0}}-{{padleft:10|2|0}}-{{padleft:31|2|0}})
Вафат булған көнө	24 март 1946({{padleft:1946|4|0}}-{{padleft:3|2|0}}-{{padleft:24|2|0}})[…] (53 йәш)
Тыуған урыны	Мәскәү ҡалаһы, Рәсәй империяһы
Спорт төрө	шахмат
Хәләл ефете	Grace Alekhine[d]
Ҡатнашыусы	Шахматная олимпиада 1930[d], Шахматная олимпиада 1931[d], Шахматная олимпиада 1933[d], Шахматная олимпиада 1935[d], Шахматная олимпиада 1939[d], Матч за звание чемпиона мира по шахматам 1927[d], Матч за звание чемпиона мира по шахматам 1929[d], Матч за звание чемпиона мира по шахматам 1934[d], Матч за звание чемпиона мира по шахматам 1935[d], Матч за звание чемпиона мира по шахматам 1937[d], АВРО-турнир 1938[d], Петербург 1914[d], Нью-Йорк 1924[d], Нью-Йорк 1927[d], Ноттингем 1936[d] и Мангейм 1914[d]
Эшмәкәрлек төрө	шахмат
Заты	ир-ат
Уҡыу йорто	Санкт-Петербург дәүләт университеты Париж университеты Император хоҡуҡ белеме училищеһы
Үлем сәбәбе	удушение[d] и печёночная недостаточность[d]
Вафат булған урыны	Эшторил[d], Кашкайш и Эшторил[d], Кашкайш[d], Лиссабон, Португалия
Спортта ил өсөн сығыш яһай	Франция  Рәсәй
Атаһы	Александр Иванович Алехин[d]
Эш урыны	Санкт-Петербург дәүләт университеты
Әсәһе	Анисья Ивановна Прохорова[d]
Бер туғандары	Алексей Александрович Алехин[d]
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре	чемпион мира по шахматам[d] (1927 — 1935) чемпион мира по шахматам[d] (1937 — 1946)
РУВИКИ.Медиа файлдары

Алехин Александр Александрович (киң таралған «Алёхин» тип әйтелеше һәм яҙылышы — хата; 19 (31) октябрь 1892 йыл — 24 март 1946 йыл) — урыҫ шахматсыһы, Рәсәй империяһы, Совет Рәсәйе һәм Франция өсөн сығыш яһай, шахмат буйынса донъяның дүртенсе чемпионы. Алехин 1914 йылда Петербург турнирында өсөнсө урын яулап, Беренсе донъя һуғышы алдынан донъяның көслө шахматсылары иҫәбенә инә, 1920 йылда РСФСР-ҙың тәүге чемпионы була, ә 1921 йылда Рәсәйҙе ҡалдырып даими йәшәргә Францияға күсеп китә, 1925 йылда гражданлыҡ ала. 1927 йылда Алехин еңелмәҫ булып һаналған Рауль Хосе Капабланканы еңеп, донъя чемпионы исемен яулай һәм бер нисә йыл дауамында артабанғы ярыштарҙа, турнирҙарҙа өҫтөнлөк итә, ҙур турнирҙарҙы дәғүәселәрен ҙур иҫәп менән еңә. Ике тапҡыр, 1934 1929 йылдарҙа, Алехин Ефим Боголюбовҡа ҡаршы уйында титулын яҡлап ҡала, 1935 йылда Макс Эйвенан еңелә, әммә ике йылдан һуң матч-реваншта еңә һәм чемпион титулын үҙе вафат булғанға тиклем һаҡлай. Алехин — ғәмәлдәге донъя чемпионы титулында вафат булған берҙән-бер шахматсы.

Киң ҡырлы шахматсы була. Күберәген ул уйында һөжүм стиле һәм һөҙөмтәле, тәрән уйланылған комбинациялары менән билдәле. Шуның менән бергә ул теоретик дебюттар авторы һәм юғары эндшпильный техникаһына эйә була.

Иҫкәрмәләр

Әҙәбиәт

• Котов А. А. Александр Алехин. — М.: Физкультура и спорт, 1973. — 255 с.
• Котов А. А. Шахматное наследие Алехина. — 2-е изд. — М.: Физкультура и спорт, 1982. — Т. 1—2. — 382 с.
• Шабуров Ю. Н. Александр Алехин. Непобежденный чемпион. — М.: Голос, 1992. — 256 с. — ISBN 5-7055-0852-2.
• Чарушин В. А. (составитель). У роковой черты (Александр Алехин в 1939—1946 годах). — Нижний Новгород, 1996. — 208 с.
• Müller, H.; Pawelczak, A. Schachgenie Aljechin. — 2. Auflage. — Verlag Das Schach-Archiv, 1962. — 276 p.
• Fine, R. The Age of Alekhine // The World’s Great Chess Games. — 2nd ed. — Dover, 1976. — 397 p. — ISBN 0-486-24512-8.
• Цыганков Д. А. АЛЕХИН Александр Александрович // А. Ю. Андреев, Д. А. Цыганков Императорский Московский университет: 1755—1917 : энциклопедический словарь. — М.: Российская политическая энциклопедия (РОССПЭН), 2010. — С. 22—23. — ISBN 978-5-8243-1429-8.

Һылтанмалар

• Alekhine, Alexander (ингл.). OlimpBase. Дата обращения: 26 август 2009. Архивировано 12 август 2011 года. 2011 йылдың 20 сентябрь көнөндә архивланған.
• Александр Алехин  (билдәһеҙ). ChessPro. Дата обращения: 9 июль 2007.
• Ҡалып:Find A Grave
• Edward Winter. Books about Capablanca and Alekhine (ингл.). Дата обращения: 9 август 2009. Архивировано 11 август 2011 года.
• Alexander Alekhine’s Winning Moves (ингл.). Дата обращения: 26 апрель 2006. Архивировано 12 август 2011 года.