Бөйөк Ватан һуғышында Еңеүҙең 80 йыллығын байрам итеү
| Бөйөк Ватан һуғышында Еңеүҙең 80 йыллығын байрам итеү | |
|---|---|
 | |
| Дата | 2024 - 2025 годы |
| Урыны |
 Рәсәй |
| Сайт | may9.ru |
Бөйөк Ватан һуғышында Еңеүҙең 80 йыллығын байрам итеү — Бөйөк Ватан һуғышында Еңеүҙең 80 йыллығы хөрмәтенә Бөтә Рәсәй һәм сит илдәрҙә үткәрелгән күләмле программа. 2024-2025 йылдарҙа 170-тән ашыу сара планлаштырыла[1]
Ойоштороу ваҡиғалары
2023 йылдың 31 июлендә Рәсәй президенты Владимир Путин Бөйөк Ватан һуғышында Еңеүҙең 80 йыллығын байрам итеүгә әҙерлек һәм уны үткәреү тураһында указға ҡул ҡуйҙы. Хөкүмәткә «Еңеү» ойоштороу комитеты менән берлектә мөһим алыштарға арналған саралар әҙерләү һәм үткәреү планын, шулай уҡ сит ил дәүләттәре лидерҙары ҡатнашлығындағы сараларҙы әҙерләү һәм раҫлау йөкмәтелде. РФ Сит ил министрлығына байрамды үткәреүҙә сәйәси-дипломатик ярҙам күрһәтеү, ә федераль һәм төбәк органдарына әҙерлектә ҡатнашыу, ветерандарға ярҙам күрһәтеү һәм урындағы властарға хәрби ҡәберлектәрҙе тәртипкә килтереүҙә ярҙам күрһәтеү йөкмәтелде[2].
2023 йылдың авгусында президент Еңеүҙең 80 йыллығын байрам итеүгә Әҙерлек һәм уны үткәреү буйынса ойоштороу комитетын булдырыу тураһындағы указға ҡул ҡуйҙы[3].
2024 йылдың 18 майында РФ хөкүмәте Еңеүҙең 80 йыллығын байрам итеүгә әҙерлек һәм уны үткәреү буйынса саралар планын раҫланы[3].
2024 йылдың 19 ноябрендә актер һәм йәмәғәт эшмәкәре Владимир Машков мәскәүҙәге Еңеү музейында Еңеүҙең 80 йыллығы юбилейына рәсми логотип тәҡдим итте. «1942 йылдың 19 ноябрендә, 82 йыл элек, иртәнге сәғәт етелә артиллерия уты һәм залптар менән Ҡыҙыл Армия "Уран" операцияһын башланы. Операция Сталинград янындағы алышта немец ғәскәрҙәрен тар-мар итеүгә башланғыс һалды, был Бөйөк Ватан һуғышының мөһим мәле булды», - тип иҫкә төшөрҙө Машков презентацияла.
«19 ноября 1942 года, 82 года назад, в семь утра огнём артиллерии и залпами „Катюш“ Красная Армия начала операцию „Уран“. Операция положила начало разгрома немецких войск в битве под Сталинградом, это был переломный момент Великой Отечественной войны», — напомнил Машков на презентации.
Логотипта Евгений Вучетичтың Волгоградта Мамаев ҡурғанындағы «Сталинград һуғышы геройҙары» һәйкәл-ансамбленең үҙәк элементы булған «Ватан-әсә саҡыра!» скульптураһы төшөрөлгән[4].
2025 йылдың ғинуарында Еңеүҙең 80 йыллығы алдынан Якутскты Бөйөк Ватан Һуғышы яугирҙары, шулай уҡ РФ Ҡороллы көстәренең хәрби хеҙмәткәрҙәре хөрмәтенә боҙ скульптуралары менән биҙәнеләр[5].
Программа
Еңеүҙең 80 йыллығына әҙерләнеү һәм уны байрам итеү буйынса төп саралар планында 171 сара күрһәтелгән. Улар иҫәбендә бөтә Рәсәй акциялары:
- «Хәтер шәмдәре»,
- «Георгий таҫмаһы»,
- «Еңеү Уҡыуҙары»,
- «Барыһына ла бер еңеү»,
- «Медицина полкы»,
- «Хәтер поезы».
Шулай уҡ концерттар, театр сығыштары һәм башҡа саралар ойошторола.
Акциялар Бөтә Рәсәйҙә үткәрелә[6].
Сараларҙы әҙерләүҙә һәм үткәреүҙә ирекмәндәр һәм ветерандар ойошмалары ҡатнаша: «Волонтеры Победы», Росмолодежь, «Движение Первых», Российское общество «Знание» йәмғиәте һәм башҡалар. 2025 йыл дауамында улар балалар һәм йәштәр өсөн мәғрифәтселек акциялары һәм саралар ойошторасаҡ[7].
Сит ил ҡунаҡтары
Мәскәүгә Еңеүҙең 80 йыллығы уңайынан парадҡа 20-нән ашыу дәүләт һәм хөкүмәт башлығы килә[8]. Рәсми саҡырыуҙарҙы Белоруссия президенты Александр Лукашенко, Ҡытай Халыҡ Республикаһы рәйесе Си Цзиньпин, Словакия премьер-министры Роберт Фицо, Сербия президенты Александр Вучич, Бразилия президенты Луис Инасиу Лула да Силва, Босния һәм Герцеговина Составындағы Серб Республикаһы Башлығы Милорад Додик һәм башҡалар ҡабул итте[9].
Сит илдәрҙә байрам итеү
Еңеүҙең 80 йыллығын БДБ илдәрендә киң билдәләү планлаштырыла. РФ президенты 2023 йылдың декабрендә БДБ хөкүмәттәре башлыҡтары Советы ултырышында ҡатнашыусыларға видеояҙма аша мөрәжәғәт итеп, Рәсәй «дөйөм үткәнебеҙ тураһында хәтерҙе һаҡлау, тарихты фальсификациялауға һәм нацизмды героизациялауға ҡаршы көрәш мәсьәләләре буйынса иң тығыҙ үҙ-ара эш итеүҙе дауам итә» тип белдерҙе[10].
РФ хөкүмәте башлығы Михаил Мишустин билдәләүенсә, «Үлемһеҙ полк» халыҡ-ара хәрәкәте эгидаһы аҫтында акциялар һәм марштар айырыуса әһәмиәтле[11].
Юбилей йылынан Рәсәйҙәге һәм сит илдәрҙәге хәрби ҡәберлектәрҙе төҙөкләндереү планлаштырыла[12].
Башҡортостанда байрам итеү
2024 йылдың 25 декабрендә Башҡортостан Башлығы Радий Хәбиров Бөйөк Ватан һуғышында Еңеүҙең 80 йыллығына әҙерлек һәм уны билдәләү буйынса республика ойоштороу комитеты ултырышын үткәрҙе. Унда республика Хөкүмәте ағзалары, профилле министрлыҡтар һәм ведомстволар етәкселәре, шулай уҡ йәмәғәт ойошмалары вәкилдәре, хәрби хәрәкәттәр ветерандары ҡатнашты. Ултырышта планлаштырылған саралар араһында түбәндәгеләр ҡаралған:
- Төп тантаналар 2025 йылдың 9 майында үткәреләсәк, улар Совет майҙанындағы Рәсәй Геройы, генерал-майор Миңлеғәле Шайморатов һәйкәленә һәм Еңеү паркының мемориаль комплексындағы Мәңгелек утҡа сәскә һалыуҙан башлана.
- Өфөнөң Октябрь проспектында хәрби хеҙмәткәрҙәр һәм хәрби техника парады уҙасаҡ.
- «Үлемһеҙ полк» акцияһы һәм тантаналы йыйылыш үткәреү планлаштырыла.
- Ленинградты блокаданан азат итеү көнө (27 ғинуар), Ватанды һаҡлаусылар көнө (23 февраль), Хәтер һәм ҡайғы көнө (22 июнь) кеүек иҫтәлекле даталарҙа саралар ойоштороласаҡ.
- Республика илдең Оборона министрлығы проектына ҡушылып, Армия мәҙәниәте көндәре уҙасаҡ.
- Юбилей йылында кире ҡайтарылған исемдәр музейы асыу һәм тарихи үҙәктә музей кварталын булдырыу ниәтләнә.
- Башҡортостанда 2025 йылдың октябрендә режиссер Булат Йосоповтың "Фәрзәнә көнбайышҡа бара" фильмы премьеры ойоштороласаҡ.[13]
Еңеүҙең 80 йыллығына арналған иҫтәлекле билдәләр
Рәсәй президенты указы менән «1941-1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында еңеүгә 80 йыл» юбилей миҙалы булдырыла.
Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусыларға түләүҙәр
2025 йылдың 15 ғинуарында «Еңеү» ойоштороу комитеты ултырышы барышында Рәсәй президенты Владимир Путин Бөйөк Ватан һуғышы ветерандарына, уларҙың тол ҡатындарына һәм концлагерҙағы йәш тотҡондарға бер тапҡыр 80 мең һум түләү тураһында указға ҡул ҡуйыуы тураһында иғлан итте. Тыл хеҙмәтсәндәре, Ленинград блокадаһы халҡы, концлагерь тотҡондары, оборона ҡоролмаларын төҙөүселәр Һәм Һауанан һаҡланыу объекттарында, диңгеҙ һәм авиабазаларҙа эшләүселәр Бөйөк Ватан һуғышында Еңеүҙең 80 йыллығын байрам итеү хөрмәтенә 55-әр мең һум аласаҡ[14].
Өҫтәмә мәғлүмәт
2025 йылдың 12 февралендә КПРФ-тан дәүләт думаһы депутаттарының фракция башлығы Геннадий Зюганов етәкселегендә Думаға Бөйөк Ватан һуғышында Еңеүҙең 80 йыллығы уңайынан амнистия иғлан итеү тураһында ҡарар проектын индереүҙәре билдәле булды. Тәүге тапҡыр ҙур булмаған һәм уртаса ауырлыҡтағы енәйәттәр өсөн хөкөм ителгәндәрҙе, ватанды һаҡлау буйынса хәрби хәрәкәттәрҙә һәм сит илдәрҙә СССР Һәм РФ Ҡораллы көстәре ҡатнашлығындағы локаль конфликттарҙа ҡатнашҡан кешеләрҙе, шулай уҡ тыл хеҙмәтсәндәрен азат итергә тәҡдим итте[15].
2025 йылдың 6 апрелендә Махсус операциялар көстәре хәрбиҙәре 9 майҙа Мәскәүҙә парадта Белорус армияһын күрһәтәсәге билдәле була. Ошо айҡанлы улар өсөн китель, галстуклы күлдәк, салбарҙан торған яңы форма тегелгән[16].
2025 йылдың 17 апрелендә Росавиация хәбәр итеүенсә, диспетчерҙар Һауа суднолары экипаждары менән аралашҡанда 8-10 майҙа Санкт-Петербург һәм Волгоград ҡалаларын Ленинград һәм Сталинград тип аталасаҡ[17].
Ваҡытлыса солох
2025 йылдың 28 апрелендә Рәсәй президенты Владимир Путин Еңеүҙең 80 йыллығы көндәрендә тыныслыҡ иғлан итә. Рәсәй армияһы хәрби хәрәкәттәрҙе мәскәү ваҡыты буйынса 00:00 сәғәттән 7 майҙан 8 майға тиклем һәм 10 майҙан 11 майға тиклем утты туҡтата[18].
Иҫкәрмәләр
- ↑ Правительство утвердило план мероприятий по подготовке и проведению празднования 80-й годовщины Победы в Великой Отечественной войне 1941–1945 годов. government.ru (18 май 2024). Дата обращения: 19 ноябрь 2024.
- ↑ Путин подписал указ о создании оргкомитета по подготовке празднования 80-летия Победы (9 август 2023). 19 ноябрь 2024 тикшерелгән.
- ↑ Распоряжение от 17 мая 2024 г. № 1174-р. Правительство России (17 май 2024).
- ↑ Богдан Герцен. В "Музее Победы" представили логотип празднования 80-летия победы в Великой Отечественной войне (19 ноябрь 2024). 20 ноябрь 2024 тикшерелгән.
- ↑ Ледовые скульптуры, посвященные 80-летию Победы. AiF (17 ғинуар 2025). Дата обращения: 17 ғинуар 2025.
- ↑ 80-летие Победы отметят масштабно | Победа РФ | Новость от 19.11.2024 (19 ноябрь 2024). 19 ноябрь 2024 тикшерелгән.
- ↑ Мероприятия к 80-летию Победы стартуют уже с января | Победа РФ | Новость от 19.11.2024 (19 ноябрь 2024). 19 ноябрь 2024 тикшерелгән.
- ↑ Кто приедет в Москву на Парад Победы в 2025 году (02.04.2025). 9 апрель 2025 тикшерелгән.
- ↑ На параде Победы в Москве ожидают более 20 глав государств и правительств (15.04.2025). 16 апрель 2025 тикшерелгән.
- ↑ Россия продолжит борьбу с фальсификацией истории | Победа РФ | Новость от 18.12.2023 (18 декабрь 2023). 19 ноябрь 2024 тикшерелгән.
- ↑ Победу над нацизмом отметят с размахом | Победа РФ | Новость от 19.12.2023 (19 декабрь 2023). 19 ноябрь 2024 тикшерелгән.
- ↑ Правительство утвердило план мероприятий по подготовке и проведению празднования 80-й годовщины Победы в Великой Отечественной войне 1941–1945 годов. government.ru (8 май 2024). Дата обращения: 19 ноябрь 2024.
- ↑ Радий Хәбиров Бөйөк Еңеүҙең 80 йыллығына әҙерлек һәм уны билдәләү буйынса ойоштороу комитеты ултырышын үткәрҙе. Башҡортостан Республикаһы Башлығы.
- ↑ Ветераны Великой Отечественной войны получат по 80 тыс. рублей | Эксперт. Эксперт. Дата обращения: 15 ғинуар 2025.
- ↑ В Госдуму внесли проект амнистии в связи с 80-летием Победы (12.02.2025). 12 февраль 2025 тикшерелгән.
- ↑ Белорусские военные примут участие в параде 9 мая в Москве (06.04.2025). 6 апрель 2025 тикшерелгән.
- ↑ Петербург и Волгоград переименуют для авиации с 8 по 10 мая (17.04.2025). 17 апрель 2025 тикшерелгән.
- ↑ Путин объявил перемирие в дни 80-летия Победы (28 апрель 2025). 28 апрель 2025 тикшерелгән.