Дубна

РУВИКИ — интернет энциклопедия мәғлүмәте
Дубна
рус. Дубна
Флаг[d]
Flag of Dubna (Moscow oblast) (2003).pngCoat of arms of Dubna.svg
Сәғәт бүлкәте MSD и UTC+3
Почта индексы 140472
Административ үҙәге Городской округ Дубна[d][1]
Сиктәш Кимрский район[d], Конаковский район[d] и Талдомский район[d]
Рәсми сайт naukograd-dubna.ru
Уникальный номер ГАР c86ad06c-c721-4a7e-aa06-f622eed83b6f
Халыҡ һаны
Административ-территориаль берәмек Городской округ Дубна[d][1]
Майҙаны
  • 7,1 км²
Нигеҙләү датаһы 1956
Туғандаш ҡала Гиват-Шмуэль, Ла-Кросс[d], Алушта[d], Голдап[d], Курчатов[d] и Линьцан[d]
Диңгеҙ кимәленән бейеклек 125 метр
Рәсем
Бында ерләнгән кешеләр категорияһы Категория:Похороненные в Дубне[d]
Дәүләт
Урындағы телефон коды 49621
Логотип РУВИКИ.Медиа РУВИКИ.Медиа файлдары

Дубна[3] — (рус. Дубна) — Рәсәй Федерацияһының Мәскәү өлкәһендә урынлашҡан ҡала. Халҡы — 74 985 кеше (Ошибка Lua в Модуль:Statistical на строке 76: attempt to index local 'RawData' (a nil value).).

Мәскәү өлкәһенең Волга буйында урынлашҡан берҙән-бер тораҡ пункты.

Өлкә буйһоноуындағы ҡала[4], шул уҡ исемле ҡала округы[5] барлыҡҡа килтерә, унда башҡа тораҡ пункттар инмәй. Биләмәһе — 6336 га. Территорияһында Иваньковск ГЭС-ы урынлашҡан. Бынан тыш, ҡала составына Ратмино, Юркино һәм Козлак ауылдары, шулай уҡ, Александровка ҡасабаһы инән.

Этимологияһы

[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Дубна гидронимы балт сығышлы тип фаразлана. Ул славян «имән урманы йылғаһы» тигәнде лә, балт лөғәтендәге dubus (тәрән) тигәнде лә аңлатыуы ихтимал[6].

Баш ҡала исем сифат итеп яҙылғанда, урындағы традицияларға һәм ҡала советының 04.04.2002 өсөн № РС-4(36)-27/15 ҡарарына ярашлы рәүештә «е» аша — ДубнЕнский тип яҙыла"[7][8].

Иң яңы тарих

[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

XX быуаттың 30-сы йылдарында Волгала беренсе заманса ГЭС-тар төҙөлә башланы.

Ҡалала 1994 йылда Волга юғары хәрби училищеһы базаһында «Дубна» Халыҡ-ара тәбиғәт, йәмғиәт һәм кеше университеты асыла.

2001 йылда Рәсәй Федерацияһы президентының № 1472 указы менән Дубнаға фән ҡалаһы (рус. наукоград) статусы бирелә .

РФ Хөкүмәтенең декабрҙәге № 781 21 ҡарары нигеҙендә 2005 йылда Дубна ҡалаһында «махсус иҡтисад зонаһы» булдырыла.

Ҡаланы барлыҡҡа килтергән төп предприятие — Берләштерелгән ядро тикшеренеүҙәре институты. БЯТИ СССР һәм Рәсәйҙең иң эре ғилми үҙәге.

Халҡы

[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Ошибка Lua в Модуль:Statistical на строке 76: attempt to index local 'RawData' (a nil value).Ошибка Lua в Модуль:Statistical на строке 76: attempt to index local 'RawData' (a nil value).Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу (2020) мәғлүмәттәре буйынса, 2021 йылдың 1 октябренә ҡарата халыҡ һаны буйынса ҡала 221 урында[9] (Рәсәй Федерацияһы ҡалаларының 1118 ҡалаһы араһында[10]).

Туғанлашҡан ҡалалар

[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Климаты

[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
Ҡала климаты
Күрһәткес Ғин Фев Мар Апр Май Июн Июл Авг Сен Окт Ноя Дек Йыл
Уртаса максимум, °C −6,2 −5,1 0,9 10 17,6 21,2 23,4 21,2 15 7,8 0,3 −4 8,5
Уртаса температура, °C −9,1 −8,7 −3 5,1 12 16,1 18,2 16,1 10,6 4,6 −2 −6,5 4,4
Уртаса минимум, °C −12,1 −12 −6,5 1 7,1 11,2 13,7 11,8 7,1 2,1 −4,1 −9,1 0,9
Яуым-төшөм нормаһы, мм 40 33 31 36 56 71 77 69 57 58 48 44 620
Сығанаҡ: MSN Weather, Climate-data.org

Метеокүҙәтеү тарихында Дубнала иң түбән һауа температураһы −47 °C, иң юғары температура +38 °C.булған.

Ҙур һыу ятҡылыҡтары булыу тирә-яҡ мөхиткә ҙур йоғонто яһай (һауа дымлылығы, температура һәм ел режимы)[12].

Иҫкәрмәләр

[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
  1. ↑ 1 2 3 ОКТМО. 179/2016. Центральный ФО
  2. ↑ https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/tab-5_VPN-2020.xlsx
  3. ↑ ГРАМОТА.РУ – справочно-информационный интернет-портал «Русский язык» &124; Словари &124; Проверка слова. www.gramota.ru. Дата обращения: 21 ноябрь 2018.
  4. ↑ c точки зрения административно-территориального устройства
  5. ↑ c точки зрения муниципального устройства
  6. ↑ Дубна (город в Московской области). Дата обращения: 21 ноябрь 2018. 2018 йылдың 22 ноябрь көнөндә архивланған.
  7. ↑ N.B.Yanovich. По традиции и практике - ДубнЕнский. Дата обращения: 21 ноябрь 2018. Архивировано 15 май 2005 года. 2005 йылдың 15 май көнөндә архивланған.
  8. ↑ Анна Соколова. Ударный вопрос: какие названия городов Подмосковья произносят неправильно?. Подмосковье сегодня. 02 августа 2018.
  9. ↑ с учётом городов Крыма
  10. ↑ Таблица 5. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, городских округов, муниципальных районов, муниципальных округов, городских и сельских поселений, городских населенных пунктов, сельских населенных пунктов с населением 3000 человек и более (XLSX).
  11. ↑ Города-побратимы. Дата обращения: 19 сентябрь 2016. Архивировано 12 октябрь 2016 года. 2016 йылдың 12 октябрь көнөндә архивланған.
  12. ↑ Официальный портал Наукограда Дубна: Природно- климатические условия. Дата обращения: 26 март 2014. Архивировано 20 апрель 2014 года. 2014 йылдың 20 апрель көнөндә архивланған.

Шулай уҡ ҡарағыҙ

[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
  • Шар около Дубны
  • Дубна (центр космической связи)
  • Дубна 48К
  • Баковский исправительно-трудовой лагерь — промышленное строительство в 1955—1956 годах

Әҙәбиәт

[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
  • Дубна// Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. 8-й т. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
  • Города Подмосковья. Кн. 2. — М.: Московский рабочий, 1980. — 608 с., ил. — 35 000 экз.
  • Крымов Е. Ю., Строковская Т. Е. От первобытной стоянки до наукограда: из истории Дубны. Дубна: Международный университет природы, общества и человека «Дубна», 1997. — 36 с.
  • Викторова Н. П. и др. Очерк истории Дубны в её топонимии. Дубна, 1993.
  • А. Беляев, А. Расторгуев. История Дубны. Учебное пособие по истории Дубны, рекомендованное его авторами. Издание 5-е, несильно переработанное и в меру дополненное. Изд-во «Интернет», 2006.
  • Л. И. Крючкова. Иваньково: город моего детства / Сост. Ф. Н. Петров. М.: Московский областной общественный фонд «Наследие», 2016. — 96 с.
  • Даченков И. Б., Петров Ф. Н., Пантелеева Л. В., Алексеева И. А. Дубна: родное Подмосковье. Учебное пособие по краеведению для учащихся 7-9-х классов общеобразовательных учреждений города Дубны Московской области. М.: Московский областной общественный фонд «Наследие», 2017. — 168 с.
  • Dieter Scheller. Abenteuer Podberesje. Als Sohn eines Flugzeugkontrukteurs in Russland, 2016.
  • Klaus H. A. Jacob. Bevor ich’s vergessen könnte: Ein Bericht aus meiner Zeit, 2016.
  • Renate Clausnitzer. Reiseziel unbekannt: Zeitzeugenbericht über das Leben deutscher Flugzeugbauer, die nach dem Zweiten Weltkrieg in die Sowjetunion deportiert wurden, 2017.
  • Протоиерей Виталий Шумилов. Возрождение прихода. История храма Смоленской иконы Божией Матери. М.: Изд-во «Перо», 2018. — 131 с.
  • Л. Г. Четвериков. Подготовлена к взрыву…: Хроника боевых действий осенью-зимой 1941 года в районе Иваньково (современная Дубна).- Дубна : Московский обл. общественный фонд «Наследие», 2019.
  • Протоиерей Виталий Шумилов. РАТМИНО: ИСТОРИЯ ВОЗРОЖДЕНИЯ ХРАМА. М.: Изд-во «Перо», 2019. — 64 с.

Һылтанмалар

[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
https://ba.ruwiki.ru/w/index.php?title=Дубна&oldid=1699808 ҡабул ителгән