Урсай (Башҡортостан)
| Ауыл | |||
| Урсай | |||
|---|---|---|---|
| Урсай | |||
| 54°50′44″ с. ш. 54°07′20″ в. д.HGЯO | |||
| Ил |
 Рәсәй Федерацияһы |
||
| Федерация субъекты | Башҡортостан | ||
| Муниципаль район | Шаран районы | ||
| Тарихы һәм географияһы | |||
| Нигеҙләнгән | 1 июль 1632 | ||
| Тәүге телгә алыу | 1632 | ||
| Майҙаны |
|
||
| Диңгеҙ кимәленән бейеклеге | 177 метр[2] | ||
| Сәғәт бүлкәте | UTC+6:00 | ||
| Халҡы | |||
| Халҡы | |||
| Рәсми тел | урыҫ теле и башҡортса | ||
| Һанлы идентификаторҙар | |||
| Почта индексы | 452634 | ||
| Автомобиль коды | 02, 102 | ||
| ОКАТО коды | 80 258 805 010 | ||
| ОКТМО коды | 80 658 405 136 | ||
|
|
|||
Урсай (рус. Урсаево) — Башҡортостандың Шаран районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренё ҡарата халыҡ һаны 106 кеше[4]. Почта индексы — 452634, ОКАТО коды — 80258805010.
Халыҡ һаны
Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)
| Иҫәп алыу йылы һәм көнө | Бөтә халыҡ | Ир-егеттәр | Ҡатын-ҡыҙҙар | Ир-егеттәр өлөшө (%) | Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%) |
| 1897 йыл 9 февраль ( 26 ғинуар) | |||||
| 1920 йыл 26 август | |||||
| 1926 йыл 17 декабрь | |||||
| 1939 йыл 17 ғинуар | |||||
| 1959 йыл 15 ғинуар | |||||
| 1970 йыл 15 ғинуар | |||||
| 1979 йыл 17 ғинуар | |||||
| 1989 йыл 12 ғинуар | |||||
| 2002 йыл 9 октябрь | 99 | ||||
| 2010 йыл 14 октябрь | 106 | 53 | 53 | 50,0 | 50,0 |
Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.
- 1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.
- 1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны
Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.
- 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.
- Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.
- 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.
- Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.
- 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)
- Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.
- 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.
- Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.
- 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.
- Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.
- 1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
- 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
- Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7
- 1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.
Географик урыны
- Район үҙәгенә тиклем (Шаран): 8 км
- Ауыл советы үҙәгенә тиклем (Мишәр): 2 км
- Яҡындағы тимер юл станцияһы (Туймазы): 40 км
Тарихы
Урсай ауылы мариҙар тарафынан 1632 йылдың 1 июлендә Ҡазан даруғаһындағы Ҡыр-Йылан улусы Ҡаръяуҙы ауылы башҡорттары менән килешеү буйынса нигеҙ һалына. Мариҙар типтәр класында була. [5] VIII ревизия мәғлүмәттәре буйынса 1834 йылда Ырымбур губернаһы Бәләбәй өйәҙенең 4-се Тептәр станында Урсай ауылы бар. Типтәрҙәр ағаба башҡорттар менән менән бергә ерҙең хужаһы булған.[6]
1865 йыл аҙағында Өфө губернаһы Шалтыҡ йылғаһы эргәһендә урынлашҡан Бәләбәй өйәҙенең 3-сө станындағы ауыл буоа, аулда 2 һыу тирмәне булған.[7]
1893 йылда мәктәп асыла.[8] 1895 йылда административ яҡтан Урсай ауылы Ҡысҡырыу улусы Бәләбәй өйәҙе V Стан ауылы була. Ауыл эргәһендә 1 кеше йәшәгән тирмән булған.[9] «Оценочно статистические материалы» биргән тасуирламаға ярашлы, ауыл Шалтыҡ йылғаһына тиклемге битләүҙә тирмәндәр өсөн яраҡлы булған йылға буйында урынлашҡан. Бүленгән ер бер урында, ауыл бүленгән ерҙең көньяҡ-кҡнсығышында урынлашҡан. Һуңғы ваҡытта урмандың бер өлөшө таҙартылған. Баҫыуҙар ауыл эргәһендә көньяҡ-көнсығышҡа табан түбән төшкән. Ҡара тупраҡлы. Баҫыуҙарҙа яҡынса 5 йырын һәм ике урында ҡыуаҡлыҡлы. Халыҡ Дүртөйлөгә икмәк ташый, һәр арбаға 18 боттан 70-80 тин аҡса ала.[10]
Иҫкәрмәләр
- ↑ https://web.archive.org/web/20210527084900/https://fgistp.economy.gov.ru/lk/#/document-show/139189
- ↑ https://web.archive.org/web/20220327212929/https://www.meteoblue.com/ru/%D0%BF%D0%BE%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0/historyclimate/climatemodelled/%D0%A3%D1%80%D1%81%D0%B0%D0%B5%D0%B2%D0%BE_%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%8F_478629
- ↑ https://rosstat.gov.ru/vpn/2020/Tom1_Chislennost_i_razmeshchenie_naseleniya
- ↑ Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
- ↑ Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — С. 239. — ISBN 978-5-295-04683-4.
- ↑ А. З. Асфандияров, Ю. М. Абсалямов, М. И. Роднов. Западные башкиры по переписям 1795—1917 гг. — Уфа: Китап, 2001. — С. 146. — 709 с.
- ↑ Списки населённых мест Российской империи. Вып. 45: Уфимская губерния: по сведениям 1870 года. / обраб. В. Зверинским. — СПб.: Центр. стат. ком. Мин. внутр. дел, 1877. — С. 50. — 195 с.
- ↑ Миннигалиев, 2011, с. 75
- ↑ Полный список населённых мест Уфимской губернии / под ред. Н. А. Озерова. — Уфа: Типография Губернского Правления, 1896. — С. 403. — 534 с.
- ↑ Сборник статистических сведений по Уфимской губернии. Том 4: Белебеевский уезд: Оценочно-статистические материалы по данным местных исследований 1896 года / под ред. С. Н. Велецкого. — Уфа: Уфимская губернская земская управа, 1898. — С. 953. — X, 1048, III с.
Әҙәбиәт
- Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — ISBN 978-5-295-04683-4.
.png)
