Бабичева Таңсулпан Даһи ҡыҙы

Таңсулпан Бабичева
Таңсулпан Даһи ҡыҙы Бабичева
Тыуған көнө	15 май 1953({{padleft:1953|4|0}}-{{padleft:5|2|0}}-{{padleft:15|2|0}}) (72 йәш)
Тыуған урыны	Дәүләкән, Башҡорт АССР-ы
Гражданлығы	СССР→ Рәсәй Федерацияһы
Һөнәр	актёр
Әүҙемлек йылдары	с 1974 г.
Театр	Башҡорт дәүләт академия драма театры
Наградалары

Бабичева Таңсулпан Даһи ҡыҙы (15 май 1953 йыл) — башҡорт театр һәм кино актёры, юғары мәктәп уҡытыусыһы, профессор (2005). Башҡортостан Республикаһының Салауат Юлаев исемендәге дәүләт премияһы лауреаты (1981), Рәсәй Федерацияһының (2000) һәм Башҡортостан Республикаһының (1994) халыҡ артисы.

Биографияһы

• Таңсулпан Даһи ҡыҙы Бабичева 1953 йылдың 15 майында Башҡорт АССР-ының Дәүләкән ҡалаһында тыуған;
• 1974 йылда Өфө дәүләт сәнғәт институтын (хәҙер Заһир Исмәғилев исемендәге Өфө дәүләт сәнғәт академияһы) тамамлай. Рафаэль Әйүпов курсында уҡый;
• 1974 — 2005 йылдарҙа Мәжит Ғафури исемендәге Башҡорт дәүләт академия драма театрында эшләй;
• 2005 — 2006 йылдарҙа Башҡортостан Республикаһы Мостай Кәрим исемендәге милли йәштәр театрының художество етәксеһе;
• 1984 йылдан — Заһир Исмәғилев исемендәге Өфө дәүләт сәнғәт академияһында уҡытыусы;
• 2001 йылдан — режиссура һәм актёр оҫталығы кафедраһы мөдире.

Ролдәре

Театрҙа

• Зөбәржәт һәм Шәфәҡ (М. Кәрим, «Ай тотолған төндә»)
• Айһылыу (И. Абдуллин, «Айһылыуҙың айлы кистәре»)
• Илона Альгрен (Х. Вуолийоки, «Ят йондоҙ» — «Женщины Нискавуори»)
• Аҡйондоҙ, Мария Тереза (М. Кәрим — Р. Исрафилов «Яҙмыштарҙан уҙмыш бар», «Ярлыҡау»)
• Гөл (М. Садиҡова, «Бергенәм, гөлгөнәм»)
• Диләфрүз (Т.Миңнуллин, «Диләфрүзгә дүрт кейәү»)
• Ольга Прозорова (А. П. Чехов, «Апалы-һеңлеле өсәү»)
• Филумена Мартурано (Э. де Филиппо, «Илай белмәгән ҡатын»)
• Һәҙиә Дәүләтшина (Ғ. Шафиҡов, «Һәҙиә») һәм башҡалар.

Был персонаждарҙа һуңғы тиҫтә йылдарҙа башҡорт сәнғәтендә кешелеклек йүнәлешенең артабан үҫешенә туранан-тура бәйле булған принципиаль үҙгәрештәр сағылыш тапты.

Кинола

• «Визит» (ҡыҫҡа метажлы) — Режиссёры Булат Йосопов, 2013.
• «На заре туманной юности» — Режиссёры Василий Панин. Производство: РитмМосфильм, Асе-Видео, 1997.
• «Русский роман» / «Russian Romance» — режиссёры Владимир Македонский. Производство: Рәсәй, Словакия, Германия: Infafilm (Мюнхен) / WN Danubius Film (Братислава) / Экран (Останкино), 1993, 2 сериялы.
• «Алтын атлы һыбайлы» (Всадник на золотом коне): Гөлбикә — Режиссёры Василий Журавлёв, «Мосфильм» киностудияһы, 1980.

Йәмәғәт эшмәкәрлеге

• Башҡортостан Республикаһы Ҡатын-ҡыҙҙар союзының идара ағзаһы.

Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре

• Башҡорт АССР‑ының атҡаҙанған артисы (1981).
• Салауат Юлаев исемендәге премия лауреаты (1981).
• СССР халыҡтарының милли драматургияһы һәм театр сәнғәте буйынса IV Бөтә Рәсәй фестивале премияһы һәм дипломы (1982).
• РСФСР-ҙың атҡаҙанған артисы (1991).
• Башҡортостан Республикаһының халыҡ артисы (1994).
• Рәсәй Федерацияһының халыҡ артисы (2000).

Хеҙмәттәре

• Ғәмәл. Актёр оҫталығы мәктәбе. (1 синыф). — Өфө, 2001.

Актёр тураһында мәҡәләләр һәм уның менән әңгәмәләр

• Мортазина О. Баш ҡалала артистар һәм яҙыусылар социаль учреждениелар өсөн урындағы баҫмаларға яҙылды. «Башинформ» мәғлүмәт агентлығы, 2015, 9 декабрь.
• Романов В. Цель ее жизни – служение театру (К юбилею актрисы и театрального педагога Тансулпан Бабичевой). «Башинформ» мәғлүмәт агентлығы, 2013, 15 май.

Иҫкәрмәләр

Әҙәбиәт

• Саитов С. С. Тансулпан Бабичева. — Уфа, Китап, 1995.

Һылтанмалар

• Бабичева Таңсулпан Даһи ҡыҙы // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: «Башҡорт энциклопедияһы» ғилми-нәшриәт комплексы, 2015—2020. — ISBN 978-5-88185-143-9. (Тикшерелеү көнө: 14 март 2021)
• Мортазина О. Баш ҡалала артистар һәм яҙыусылар социаль учреждениелар өсөн урындағы баҫмаларға яҙылдыdate=2015-12-09  (билдәһеҙ). «Башинформ». Мөрәжәғәт итеү датаһы: 9 декабрь 2015.
• Бабичева Таңсулпан. «Башҡортостандың мәҙәни донъяһы» сайты 2015 йылдың 6 октябрь көнөндә архивланған.
• Актёры. Фильмография. Бабичева Тансулпан Догиевна. «Кино-Театр.ru» сайты (рус.)