Башҡорт теле көнө
| Башҡорт теле көнө | |
|---|---|
 | |
| Төрө | Мәҙәни |
| Рәсми | Башҡорт теле көнө |
| Башҡа төрлө | Мифтахетдин Аҡмулланың тыуған көнө |
| Ҡабул ителгән | Башҡортостан Республикаһы Башлығы Р. Ф. Хәбировтың указына ярашлы |
| Билдәләнә | 2015 |
| Дата | 14 декабрь |
| Бәйле | күренекле башҡорт шағиры, мәғрифәтсе Мифтахетдин Аҡмулланың тыуған көнө |
Башҡорт теле көнө — башҡорт телен һаҡлауға, яҡлауға һәм үҫтереүгә арналған көн. Башҡорт теле рус теле менән бер рәттән Башҡортостан Республикаһының дәүләт телдәренең береһе булып тора. Ул алтай тел ғаиләһенең төрки төркөмөнә ҡарай.
Башҡортостан Республикаһы Башлығы Хәбиров Радий Фәрит улытың указына ярашлы, 2019 йылдан башлап Башҡорт теле көнө йыл һайын 14 декабрҙә билдәләнә[1][2].
Тарихы
Башҡорт теле көнөн билдәләү идеяһы милли телде һаҡлау һәм үҫтереү, йәштәр араһында уның популярлығын арттырыу кәрәклегенән сығып барлыҡҡа килгән. Башҡорттар – Башҡортостандың төп халҡы, һәм уларҙың теле милли үҙенсәлекте һәм мәҙәни мираҫты һаҡлауҙа мөһим роль уйнай.
Башҡорт теле көнөн 14 декабрҙә үткәреү датаһы осраҡлы һайланмаған: был көндө күренекле башҡорт шағиры һәм мәғрифәтсеһе Мифтахетдин Аҡмулла тыуған.
Был көн 2015 йылда Бөтә донъя башҡорттары ҡоролтайы (конгресы) инициативаһы буйынса, Башҡортостан халыҡтары Ассамблеяһы һәм Башҡортостан Республикаһының Мәғариф һәм фән министрлығы ярҙамында билдәләнә башланы. 2019 йылдан алып ул рәсми статус алды. Тыуған телде һәм үҙ тамырҙарыңды өйрәнеү, шулай уҡ ата-әсәләргә һәм ата-бабаларға хөрмәт һәр бер цивилизациялы кеше өсөн мотлаҡ булып тора. Беренсенән, был кеше эс донъяһын байыта, икенсенән, башҡа телдәрҙе өйрәнеүҙе еңеләйтә[3].
Был көндә Башҡортостанда һәм ситтә төрлө саралар: онлайн һәм офлайн форматтарҙа башҡорт телен һәм башҡорт халҡының мәҙәни ҡиммәттәрен һаҡлауға йүнәлтелгән интернет-флешмоб, викториналар, лекциялар, асыҡ дәрестәр үткәрелә, йылға йомғаҡ яһала, бынан алда уҙғарылған конкурстарҙың еңеүселәре бүләкләнә, киләһе йылға гранттар иғлан ителә. Сарала республиканың барлыҡ мәҙәниәт һәм белем биреү учреждениелары ҡатнаша.
Байрамды үткәреү традициялары
Башҡорт теле көнөндә телде популярлаштырыуға һәм үҫтереүгә йүнәлтелгән төрлө саралар ойошторола. Мәктәптәрҙә һәм юғары уҡыу йорттарында башҡорт теле һәм әҙәбиәтенә арналған дәрестәр үткәрелә, шиғыр һөйләү конкурстары, викториналар һәм олимпиадалар ойошторола. Шулай уҡ концерттар, күргәҙмәләр һәм башҡа мәҙәни саралар үткәрелә, унда башҡорт телендә йырҙар һәм шиғырҙар башҡарыла.
Был көндә Башҡортостанда һәм уның сигенән тыш төрлө саралар онлайн һәм офлайн форматта үткәрелә.
Әҙәби мираҫты һаҡлауға һәм үҫтереүгә айырыуса ҙур иғтибар бүленә. Был көндә башҡорт әҙәбиәте классиктары – Мифтахетдин Аҡмулла, Шәйехзада Бабич, Мәжит Ғафури һәм башҡаларҙың ижадын иҫкә алалар.
Шулай уҡ был көндә йыл йомғаҡтары яһала, алдан үткәрелгән конкурстарҙың еңеүселәре иғлан ителә.
Республиканың мәҙәни һәм мәғариф учреждениелары был сараларҙа әүҙем ҡатнаша. [4][2]
Иҫкәрмәләр
- ↑ Башҡорт теле көнө. Профсоюздарҙың юғары белем биреү учреждениеһы – «Хеҙмәт һәм социаль мөнәсәбәттәр академияһы» филиалы «Башҡорт социаль технологиялар институты». 14 декабрь 2022 йыл.
- ↑ 1 2 Республикала Башҡорт теле көнөн нисек билдәләйҙәр. Башинформ. 7.12.2022.
- ↑ «Мелодичный башкирский язык». Culture.ru.
- ↑ Бөгөн Башҡортостанда Башҡорт теле көнө билдәләнә. Башҡортостан Республикаһының Мәҙәниәт министрлығы. 14 декабрь 2022 йыл.