Виноградов Юрий Васильевич

РУВИКИ — интернет энциклопедия мәғлүмәте
Тыуған урыны
Гражданлығы
Заты ир-ат
Һөнәр төрө композитор, музыка белгесе, университет уҡытыусыһы, музыкант
Тыуған көнө 15 февраль 1907({{padleft:1907|4|0}}-{{padleft:2|2|0}}-{{padleft:15|2|0}})
Вафат булған көнө 4 ғинуар 1983({{padleft:1983|4|0}}-{{padleft:1|2|0}}-{{padleft:4|2|0}}) (75 йәш)
Вафат булған урыны
Атаһы Виноградов Василий Иванович

Виноградов Юрий Васильевич (15 февраль 1907 йыл — 4 ғинуар 1983 йыл), композитор, музыка белгесе, педагог. 1936 йылдан Ҡазан музыка училищеһы, 1945—1977 йылдарҙа Ҡазан консерваторияһы уҡытыусыһы. Татар АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (1954).

Биографияһы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Юрий (Георгий) Васильевич Виноградов 1907 йылдың 15 февралендә Өфө губернаһының (хәҙер Башҡортостан Республикаһы) Бәләбәй ҡалаһында композитор Василий Иванович Виноградов ғаиләһендә тыуған[1].

1926 йылда Ҡазан музыка техникумын педагог Олег Дмитриевич Родзевичтың фортепиано класы буйынса тамамлай. 1946 йылда Мәскәүҙәге хәҙерге Гнесиндар исемендәге музыка-педагогия институтының композиторлыҡ теорияһы факультетындағы Максимилиан Осеевич Штейнберг етәкләгән композиция класын, юғары махсус һөнәр алып, бөтөрөп сыға.

1936 йылдан Ҡазан музыка училищеһында композиция һәм музыкаль-теоретик дисциплиналарҙан уҡыта. 1945—1977 йылдарҙа Ҡазан консерваторияһында музыкаль әҫәрҙәр анализы уҡытыусыһы булып эшләй.

1954 йылда «Татар АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре» тигән маҡтаулы исемгә лайыҡ була.

1983 йылдың 4 ғинуарында Ҡазан ҡалаһында вафат була[1].

Ижади эшмәкәрлеге[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

  • «Татар совет музыкаһы тарихы» курсы буйынса тәүге уҡыу программаһын төҙөүҙә ҡатнаша.
  • Татар композиторҙары әҫәрҙәренең беренсе баҫмаларын мөхәррирләй.
  • Концерт һәм спектаклдәргә рецезиялар яҙа.
  • Музыкаль мәғрифәтселек эштәре менән шөғөлләнә.

Төп әҫәрҙәре[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Композитор ижадында камера-инструменталь һәм камера-вокаль әҫәрҙәр төп урынды алып тора:

  • Татар халыҡ йыры «Әпипә»нең симфоник оркестр өсөн вариациялары;
  • Фортепиано өсөн балалар альбомы;
  • Ике фортепиано өсөн татар маршы;
  • Муса Йәлил шиғырҙарына «Һандуғас һәм шишмә» кантатаһы;
  • Александр Сергеевич Пушкин һәм Степан Петрович Щипачёв шиғырҙарына романстар циклы;
  • Татар әҙиптәре шиғырҙарына романстар һәм йырҙар;
  • Фортепиано өсөн эшкәртелгән 12 ҡытай халыҡ йыры;
  • Рус, инглиз, ҡырғыҙ һәм татар халыҡ йырҙарын вокал һәм фортепиано өсөн эшкәртеү;
  • Балалар хорҙары өсөн әҫәрҙәр.

Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

  • Татар АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (1954).

Билдәле уҡыусылары[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

  • Бакиров Әнүәр Закир улы (1920—2001), композитор, скрипкасы. РСФСР-ҙың һәм Татар АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре, Татарстан Республикаһының халыҡ артисы, Татар АССР-ының Ғабдулла Туҡай исемендәге дәүләт премияһы лауреаты. Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы.
  • Вәлиуллин Аллаһыйәр Ғарифулла улы (1924—1972), композитор. Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы.
  • Вәлиуллин Хөснул Вәлиулла улы (1914—1993), композитор, РСФСР-ҙың һәм Татар АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре, Татар АССР-ының Ғабдулла Туҡай исемендәге дәүләт премияһы лауреаты. Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы.
  • Шамсетдинов Исмай Ғәйнетдин улы (1910—1982), композитор, Татар АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре һәм халыҡ артисы. Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы.
  • Фандеев Тимофей Игнатьевич (1918—1999), композитор, баянист, Сыуаш педагогия институты уҡытыусыһы. РСФСР-ҙың һәм Сыуаш АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре. СССР Композиторҙар союзы ағзаһы.
  • Х. Әбделмәнов.

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Әҙәбиәт[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

  • Татарский энциклопедический словарь, Казань, Институт Татарской энциклопедии АН РТ, 1999
  • Татарская энциклопедия, Казань, Институт Татарской энциклопедии АН РТ, 2002-14
  • Файзи Джаудат Харисович. Композиторы Советского Татарстана. Юрий Васильевич Виноградов. Казань. 1957
  • Ф. Бикчурина. Юрий Виноградов.

Һылтанмалар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]