Башавтотранс
| ГУП «Башавтотранс» РБ | |
|---|---|
 | |
| Тип | Унитар дәүләт предприятиеһы |
| Нигеҙләнгән йыл | 1921 |
| Урынлашыуы | Россия, Өфө, Карл Маркс ур, 35 |
| Төп фигуралар | Самиев Надир Салимзянович (генераль директор) |
| Тармаҡ | ҡала һәм ҡала яны пассажирҙар ҡоро ер транспорты (МСК: 4921) |
| Сайт | bashauto.ru |
«Башавтотранс» Башҡортостан Республикаһы Дәүләт унитар предприятиеһы — Рәсәйҙәге эре автотранспорт ойошмаһы; дөйөм файҙаланыуҙағы автомобиль транспорты менән пассажирҙарҙы һәм йөк ташыуҙы тормошҡа ашырыусы дәүләт предприятиеһы. Үҙәге Өфөлә урынлашҡан.
Уның составына 25 филиал, автовокзалдар һәм пассажирҙар автостанциялары буйынса Башҡортостан производство берекмәһе, «Баштрансагентство», «НефАЗ» сервис үҙәге, комплектациялау һәм етештереү-техник хеҙмәтләндереү идаралығы, ҡала пассажир транспорты хәрәкәте хеҙмәте, «Автозапчасть» заводы, Республиканың уҡыу-курстар комбинаты һәм башҡа бүлексәләр инә. 2010 йылғы мәғлүмәттәргә ярашлы, предприятиела 8429 кеше эшләгән.[1]
Тарихы
Өфө урамдарында автомобиль тураһында тәүге мәғлүмәт 1907 йылға ҡарай[2].
1921 йылда Өфө губернаһының Үҙәк транспорт идаралығы 14 йөк һәм 12 еңел автомобилдә 718 пассажирҙы һәм 88 711 пуд йөк ташый. Әммә ат көсө төп транспорт төрө булып ҡала.
1923 йылда Башҡортостан Үҙәк Башҡарма Комитеты «Башҡортостан Республикаһында автотранспортты үҫтереү тураһында» ҡарар ҡабул итә. 1924 йылда Өфөлә тәүге пассажир маршруты асыла — 3 йөк машинаһы даими хәрәкәткә сыға. Был хәл дөйөм файҙаланыуҙағы автотранспорт тарихының башы булып тора.
1929 йылда Өфө—Стәрлетамаҡ һәм Өфө—Бөрө маршруты буйынса тәүге ҡала-ара автобус рейстары асыла. Башҡортостанда ҡала эсе һәм ҡала-ара ташыу өсөн 42 автобус иҫәпләнә. Автотранспорт үҫеше автопредприятиеларҙың барлыҡҡа килеүенә булышлыҡ итә. 1925 йылда Стәрлетамаҡ автотранспорт предприятиеһы, 1928 йылда — 12 йөк, ярым-йөк, еңел автомобиль һәм 1 мотоцикл менән Өфө пассажир автотранспорт предприятиеһы № 3, ә 1933 йылда — Мәләүез автотранспорт предприятиеһы ойошторола. Мәскәү һәм Горький автозаводтары төҙөлөү Башҡортостанда автотранспорттың киңәйеүенә һәм йөк ташыу артельдәренең автопредприятиеларға үҙгәртелеүенә булышлыҡ итә. Был осорҙа транспорт конторҙары һәм трестары барлыҡҡа килә, автопарк ҙур һәм көслө була.
Бөйөк Ватан һуғышы алдынан Башҡортостан автотранспорт идаралығында 500-ҙән ашыу машинаһы булған 7 автохужалыҡ иҫәпләнә, шул иҫәптән 100 автобус 960 пассажирҙы тейәп йөрөтә алған.
1955 йылда автотранспорт предприятиеларын берләштереү һәм үҫтереү маҡсатында Башҡортостан автотранспорт тресы булдырыла. 1956 йылда Ишембай автотранспорт предприятиеһы ойошторола.
1960—1970 йылдарҙа республика 5300 йөк автомобиле, 1200 автобус һәм 1000 еңел автомобиль менән тулыландырыла.
1946—1996 йылдар арауығында «Башавтотранс» системаһында 42 автотранспорт предприятиеһы (9 пассажир, 22 ҡатнаш, 11 йөк) булдырылды һәм бөгөнгәсә эшләй. Улар республика ҡалаларында һәм район үҙәктәрендә урынлашҡан.
1967 йылдың авгусында берекмә «Башҡортостан транспорт идаралығы» итеп үҙгәртелә. 1980 йылдың авгусында ул «Башҡортостан автомобиль транспортының территориаль производство берекмәһе „Главбашавтотранс“» тип атала башлай һәм «Уралавтотранс» республика берекмәһе составына инә. 1983 йылда — «Башҡортостан автомобиль транспортының территориаль берекмәһе „Башавтотранс“» итеп үҙгәртелә. Артабан был исемдәр 1984 һәм 1988 йылдарҙа яңынан үҙгәртелә.
1993 йылдың майында берекмә Башҡортостан дөйөм файҙаланыуҙағы автотранспортының акционерҙар йәмғиәте «Башавтотранс» итеп үҙгәртелә. Был үҙгәреш берекмәгә берҙәм етештереү-хужалыҡ системаһында эшләүҙе, предприятиеларҙы һәм хеҙмәткәрҙәрҙе һаҡлап ҡалыуҙы, йөк һәм пассажир ташыуҙы тотороҡло алып барыуҙы мөмкин итә.
1997 йылдың 29 сентябрендәге РБ Президентының № 622 Указына ярашлы, АЙ «Башавтотранс» Башҡортостан Республикаһының дөйөм файҙаланыуҙағы автомобиль транспорты дәүләт унитар предприятиеһы — «Башавтотранс» ГУП итеп үҙгәртелә[3].
Предприятиенең структураһы
«Башавтотранс» — Башҡортостан Республикаһындағы иң эре автотранспорт предприятиеһы, уның филиалдар селтәре бөтә республика буйынса тармаҡланған. Предприятие составына пассажирҙар һәм йөк ташыуҙы, транспортҡа техник хеҙмәт күрһәтеүҙе, логистика һәм кадрҙар әҙерләүҙе тәьмин иткән бүлексәләр инә.
Төп бүлексәләр:
Башҡортостан Республикаһының уҡыу-курстар комбинаты — водительдәрҙе һәм техник персоналды әҙерләү үҙәге
Халыҡҡа транспорт-экспедиция хеҙмәте күрһәтеүсе «Баштрансагентство»
Автовокзалдар һәм пассажирҙар автостанциялары производство берекмәһе
Комплектациялау һәм етештереү-техник хеҙмәтләндереү идаралығы
Стерлитамаҡтағы «Автозапчасть» запчастар заводы
«Автодеталь» производство-комплектация үҙәге
Йөк ташыусы автопредприятиелар:
Өфө йөк автотранспорт предприятиеһы № 1
Өфө йөк автотранспорт предприятиеһы № 4
Өфө йөк автотранспорт предприятиеһы № 8
Стәрлетамаҡ йөк автотранспорт предприятиеһы
Пассажир ташыусы автопредприятиелар:
Өфө пассажир автотранспорт предприятиеһы № 1
Өфө пассажир автотранспорт предприятиеһы № 3
Өфө пассажир автотранспорт предприятиеһы № 6
Салауат пассажир автотранспорт предприятиеһы
Стәрлетамаҡ пассажир автотранспорт предприятиеһы
Ҡатнаш автопредприятиелар:
Өфө автотранспорт предприятиелары № 6 һәм № 7
Баймаҡ, Бәләбәй, Белорет, Бөрө, Баҡалы, Бүздәк, Дәүләкән, Дүртөйлө, Ишембай, Ҡариҙел, Красноусол, Кумертау, Мәләүез (һәм автотөҙөкләндереү заводы), Мәсәғүт, Нефтекама, Октябрьский, Самара, Сибай, Туймазы, Учалы, һәм Саҡмағош автотранспорт предприятиелары.
Пассажирҙар ташыуҙың хәҙерге торошо
Һуңғы йылдарҙа «Башавтотранс» киң масштаблы модернизация үтте: автопарк VDL компанияһы менән хеҙмәттәшлектә йыйылған заманса НЕФАЗ автобустары, Mercedes-Benz Sprinter һәм Mercedes-Benz Tourismo маркалы микроавтобустар менән тулыландырылды. Яңы транспорт саралары экология талаптарына яуап бирә, пассажирҙар өсөн уңайлы һәм хәүефһеҙ.
«Башавтотранс» автобустары көн һайын 15 меңдән ашыу рейс башҡара. Пассажирҙарҙың дөйөм һаны — 1 миллиондан ашыу. Ташыуҙа ҡатнашҡан автобустар һаны яҡынса 2500 берәмек тәшкил итә. 2001–2007 йылдар арауығында автопарк 25 %‑ҡа, ә автобус һаны — 33 %‑ҡа артты.
Бөгөнгө көндә предприятие Рәсәйҙәге иң эре автотранспорт ойошмаларының тәүге өсөлөгөнә инә — персонал һаны, филиалдар селтәре, пассажирҙар һәм йөк ташыу күләме, үҫеш темпы буйынса алдынғы позицияны биләй.
Ҡала транспорт системаһы
Башҡортостан халҡының күп өлөшө ҡалаларҙа йәшәй[4], шуға күрә ҡала маршруттары — предприятиеның өҫтөнлөклө йүнәлеше. Өфөлә көн һайын 800 меңдән ашыу пассажир йөрөтөлә, 210 маршрут буйынса 14 меңдән ашыу рейс башҡарыла.
2022 йылға «Башавтотранс» автобустарында йөрөү хаҡы:
Ҡулаҡса йәки банк картаһы — 33 һум
«АЛFA» транспорт картаһы — 28 һум
1 сәғәт эсендә бушлай күсеп ултырыу мөмкинлеге бар
Ҡаласыҡ-яны ташыуҙар
Ҡалалар менән яҡын ауылдарҙы бәйләүсе 671 маршрут эшләй, көн һайын 3600-ҙән ашыу рейс башҡарыла. Йәйге иң күп пассажир йөрөгән осорҙа тәүлегенә 210 меңгә тиклем кеше хеҙмәтләндерелә. Һуңғы 10 йыл эсендә 134 яңы маршрут асылған.
Ҡала-ара ташыуҙар
Тәүге ара ҡала автобус хәрәкәте 1927 йылда асыла — «Өфө—Бөрө» һәм «Өфө—Стәрлетамаҡ» маршруттары[5].
Бөгөнгө көндә «Башавтотранс» 236 ара ҡала маршрутына хеҙмәт күрһәтә. Улар араһында Өфө — Сургут, Сыктывкар, Нефтеюганск, Әстерхан, Анапа, Йошкар-Ола, Киров, Төмән, Пермь кеүек ҡалалар бар. Көн һайын 540-тан ашыу рейс башҡарыла. 500 км-ҙан оҙонораҡ булған йүнәлештәр йылдам үҫешә.
Маршрут таксиҙары
Маршрут таксиҙары Өфөлә, Стәрлетамаҡта, Нефтекамала һәм Туймазы ҡалаһында эшләй. Транспорт реформаһы сиктәрендә ҡайһы бер маршруттар ҡыҫҡартылды, әммә хеҙмәт күрһәтеү дауам итә.
Еңел таксиҙар
Такси хеҙмәте Өфөлә, Салауатта һәм Стәрлетамаҡта һаҡланған. Көн һайын яҡынса 130 автомобиль юлда эшләй, 8500 км самаһы түләүле ара үтә. Такси саҡырыу хеҙмәте эшләй, яҡынса 100 радиофицированный автомобиль халыҡҡа хеҙмәт күрһәтә.
2007 йылда автопарк ныҡ тузған һәм хеҙмәт рентабельлеге түбән булыуы сәбәпле, Өфө ҡалаһында ҡала такси селтәре өлөшләтә ҡыҫҡартылды.
Инновациялар
2008 йылдың 1 декабренән алып[6] Өфөләге бөтә автобус маршруттарында контактһыҙ карта ярҙамында автоматлаштырылған түләү системаһы индерелде. Ул түбәндәге төрҙәрҙә ҡулланыла:
- «Алға» карталары
- Ваҡыт менән сикләнмәгән тулыландырыла торған транспорт карталары
- Льготалы проезд карталары (дәүләт льготалары булған граждандар өсөн)
- Өфөләге ҡала-ара һәм ҡала-ҡала-ара маршруттарҙа — тик льготалы һәм ваҡыты сикләнмәгән транспорт карталары ғына ҡабул ителә.
Иҫкәрмәләр
- ↑ Башавтотранс // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: «Башҡорт энциклопедияһы» ғилми-нәшриәт комплексы, 2015—2020. — ISBN 978-5-88185-143-9.
- ↑ История. ГУП «Башавтотранс» РБ. Дата обращения: 29 июнь 2011. Архивировано из оригинала 29 июнь 2011 года.
- ↑ ГУП «Башавтотранс» — 100 йыллыҡ тарих. Коммерсантъ Башҡортостан.
- ↑ Республика Башкортостан. Социальный атлас российских регионов. Дата обращения: 15 май 2012. Архивировано из оригинала 10 февраль 2018 года.
- ↑ Синенко С. Г. Уфа старая и новая: популярная иллюстрированная энциклопедия / Сергей Синенко. — Уфа: Государственное республиканское издательство «Башкортостан», 2007. — 271 с. — (Золотая куница: серия изданий об Уфе и Башкирском крае; вып. 4). — 3000 экз. — ISBN 978-5-8258-0236-7.
- ↑ В Уфе появились интеллектуальные проездные. Медиакорсеть (2 декабрь 2008). Дата обращения: 28 декабрь 2022.
Һылтанмалар
- Башавтотранс // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: «Башҡорт энциклопедияһы» ғилми-нәшриәт комплексы, 2015—2020. — ISBN 978-5-88185-143-9.
- БПОАиПА — филиал ГУП «Башавтотранс» РБ