Көньяҡ Урал тимер юлы
| Көньяҡ Урал тимер юлы | |
| Рәсми сайт | yuzd.rzd.ru |
|---|---|
| Оҙонлоҡ |
|
| Дәүләт | |
| Отчётная марка | Ю-УР[1] |
| Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре |
 |
_f001.jpg) | |
| Хужаһы | Рәсәй тимер юлдары |
| Нигеҙләү датаһы | 4 ғинуар 1934 |
| Баш компания (ойошма, предприятие) | Рәсәй тимер юлдары |
| Штаб-фатирҙың урынлашыуы | |
 Медиафайлы на РУВИКИ.Медиа | |
Көньяҡ Урал тимер юлы (рус. Южно-Ура́льская желе́зная доро́га(ЮУЖД)) — «Рәсәй тимер юлдары» ААЙ-һының 16 территориаль филиалының береһе, уның тимер юл ифраструктураһын Ҡурған, Ырымбур, Силәбе, өлөшләтә Омск, Һамар, Һарытау, Свердловск өлкәләрендә, Башҡортостан территорияһында файҙалана, шулай уҡ Рәсәй Федерацияһынан ситтә Төньяҡ Ҡаҙағстан өлкәһе территорияһында (Ҡурған - Петропавловск - Омск һыҙатында транзит участка) хеҙмәт күрһәтә[2][3][4][5] Юл идаралығы - Силәбелә.
Тарихы
ЮУЖД 1934 йылдың ғинуарында Пермь тимер юлы һәм Көньяҡ Урал райондары буйлап үткән линиялар айырылып сыҡҡан ваҡытта барлыҡҡа килгән. Ойошторолған ваҡытта 8 тимер юл бүлексәһенән — Златоуст, Силәбе, Ҡурған, Троицк, Кәртәле, Наҙы-Петровск, Өпәле, Синара (хәҙерге Каменск-Уральский) станцияларынан торған[6]. Уның беренсе етәксеһе Иван Князев булған.
Хәҙерге ваҡытта юл составына 1860—1880 йылдарҙа төҙөлгән иң боронғо тимер юл линиялары инә. 1877 йылда Ырымбур — Һамар линияһын файҙаланыу башлана, 1892 йылда Силәбегә тиклем Һамар—Златоуст тимер юлы төҙөлөшө теүәлләнә, 1891 йылда Транссебер магистраленең бер өлөшө булған көньяҡ юл төҙөлөшө башлана. 1882 йылда Силәбенән Транссибтың көнбайыш өлөшө — Ҡурған линияһы төҙөлә башлай. 1895 йылда Силәбе — Екатеринбург (Ҡыштым, Үрге Өпәле, Полевской аша) линияһында юл һалыу тамамлана. 1911—1916 йылдарҙа Көнбайыш Урал тимер юлы (Бирҙәүеш—Лысьва) төҙөлә.
Юл 1930-сы йылдарҙа байтаҡ үҫеш ала. Ул ваҡытта Чурилов—Каменск-Уральский (станция)Синара, Кәртәле—Аҡмола линиялары төҙөлә. Икенсе сират юлдар һалына һәм Силәбе—Макушино автоблокировка менән йыһазландырыла. Юлға ФД, СО, ИС серияларының көслө паровоздары килә. 1940 йылда тамамланған реконструкция йөк әйләнешен 2,4 тапҡырға арттырырға мөмкинлек бирә.
1934—1959 йылдарҙа Ырымбур тимер юлы эшләгән була әле. 1959 йылда был юл Куйбышев тимер юлына тоташтырылған. Бер аҙ һуңғараҡ Кинель—Ырымбур—Илецк, Ырымбур—Орск—Айҙарәле Куйбышев тимер юлы Көньяҡ Урал тимер юлы составына тапшырыла[7].
Бөйөк Ватан һуғышы йылдарында юл эшселәре бронепоездар, поезд-мунсалар, санитар поездар эшләгән.
1945 йылда Силәбе—Златоуст участкаһына, 1949 йылда — Златоуст—Кропачёво, 1957 йылда—Ҡурған—Макушино һәм Силәбе—Ҡурған, 1961 йылда Макушино—Исилкүл линияларына электр үткәрелгән. Силәбе—Свердловск, Силәбе—Троицк—Кәртәле—Магнитогорск участкаларында 1970-се йылдарҙың башына тепловоздар индерелгән. 1957 йылда Мейәс—Учалы—Межозерный линияһы файҙаланыуға тапшырыла. 1980 йылда Һаҡмар—Мораптал, 1981 йылда Красногвардеец—Новоперелюбская линияһы файҙаланыла башлай.
1971 йылда Көньяҡ Урал тимер юлы Октябрь Революцияһы ордены менән бүләкләнгән.
1991 йылға ҡарата юлдың оҙонлоғо 4934,9 км; 2011—2013 йылдарҙа Куйбышев тимер юлының Ырымбур төбәгендәге ҡайһы бер участкалары Ҡаҙағстан тимер юлына тапшырылған.
Шулай уҡ ҡарағыҙ
- Көнбайыш Урал тимер юлы
- Төньяҡ-Көнсығыш Урал тимер юлы
- Урал тау заводтары тимер юлы
- Ҡарталы I (станция)
Иҫкәрмәләр
- ↑ http://www.express-3.ru/useful_info/vc.html
- ↑ Интервью с начальником Петропавловского отделения Южно-Уральской железной дороги, Статья на сайте газеты «Комсомольская правда».
- ↑ Россия и Казахстан передают имущество, Статья на сайте сайта WWW.GUDOK.RU АО "Издательский дом «Гудок» от 24.11.2010 г., Е. Мусихина.
- ↑ Южно-Уральская железная дорога 2020 йылдың 27 сентябрь көнөндә архивланған., Статьи о ЮУЖД на сайте «РЖД-ТВ».
- ↑ В Петропавловском отделении ЮУЖД заключили коллективный договор 2022 йылдың 23 ғинуар көнөндә архивланған., Статья от 31.10.2017 г. на сайте «РЖД-ТВ».
- ↑ Казаков А. Л. и др. Уральский исток Транссиба: история Южно-Уральской железной дороги // Челябинск: Авто Граф. — 2004. — 408 с. С. 154. ISBN 5-98518-004-2.
- ↑ Постановление Совета Министров СССР от 13 июля 1959 г. №748 «Об укрупнении железных дорог»
Һылтанмалар
- Сайт Южно-Уральской дороги 2009 йылдың 17 октябрь көнөндә архивланған.
- История строительства здания Управления ЮУЖД
- Сайт Челябинского ИВЦ ЮУЖД 2021 йылдың 21 ғинуар көнөндә архивланған.