Али Карнай
| Сәйәси фирҡә ағзаһы | |
|---|---|
| Тыуған урыны | |
| Һөнәр төрө | яҙыусы, журналист, тәржемәсе |
| Заты | ир-ат |
| Вафат булған көнө | 16 июнь 1943[1] (39 йәш) |
| Тыуған көнө | 6 ғинуар 1904 |
| Вафат булған урыны | |
| Ерләнгән урыны | |
| Юғалтыуҙың хәрби классификацияһы | яуҙа һәләк була[d] |
| Һуғыш/алыш |
Али Карнай (төп исеме — Имамғәли Мөхәммәтдин улы Зөлҡәрнәев; 6 ғинуар 1904 йыл — 16 июнь 1943 йыл) — Бөйөк Ватан һуғышында һәләк булған башҡорт яҙыусыһы, тәржемәсе. 1934 йылдан СССР Яҙыусылар союзы ағзаһы. 1935—1941 йылдарҙа «Башгосиздат» мөхәррире, 1941—1943 йылдарҙа 112-се Башҡорт кавалерия дивизияһының «Ҡыҙыл атлылар» гәзите мөхәррире.
Биографияһы
1904 йылдың 19 ғинуарында Өфө губернаһы Бөрө өйәҙенең[2] боронғо башҡорт ауылы Оло Шаҙыла тыуған. Милләте — башҡорт.
Тәүҙә үҙҙәренең ауыл мәктәбендә, шунан Бөрө ҡалаһында педагогик курста уҡый.
1924 йылда Бөрө педагогия техникумының икенсе курсын тамамлағас, Мәскәүгә юғары уҡыу йортона уҡырға инергә әҙерлек курсына ебәрәләр. 1924—27 йылдарҙа Мәскәүҙә, Ленинградта Центрсоюздың юғары курстарында уҡый. 1932 йылда «Далалағы уттар» повесын яҙа. Шул йылдарҙа Хәйбулла районының Маҡан совхозында эшләй. 1932—35 йылдарҙа Ишембайҙа «Башҡортостан вышкаһы» гәзитендә эшләй. 1940 йылда «Беҙ ҡайтырбыҙ» повесы айырым китап булып баҫылып сыға.
Бөйөк Ватан һуғышында «Башҡорт атлылары» гәзитенең яуаплы мөхәрирре була. 1943 йылдың 16 июнендә һәләк була.
1934 йылдан СССР Яҙыусылар союзы ағзаһы.
Китаптары
- Һайланма әçәрҙәр. F. Хөсәйенов инеш мәкәләhе. — Өфө, 1956;
- Фонтан. — Уфа, 1935:
- Мы вернёмся. Вступ. ст. С. Сафуанова. — Уфа, 1968.
Әҫәрҙәре
Хәтер
Оло Шаҙы ауылында Али Карнайҙың музейы бар. Уның исеме менән урам аталған[3].
Иҫкәрмәләр
- ↑ Башкирская энциклопедия (урыҫ) — Башкирская энциклопедия, 2005. — 4344 с. — ISBN 978-5-88185-053-1
- ↑ Хәҙер Башҡортостан Республикаһының Мишкә районы
- ↑ Сафуанов С. Ғ. Карнай Али // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: «Башҡорт энциклопедияһы» ғилми-нәшриәт комплексы, 2015—2020. — ISBN 978-5-88185-143-9.
Сығанаҡтар
- Писатели земли башкирской. Справочник / (сост.: Р. Н. Баимов, Г. Н. Гареева, Р. Х. Тимергалина). Переработанное и дополненное второе издание. — Уфа: Китап, 2015. — 672 с. ISBN 978-5-295-06338-1 (рус.) (Тикшерелеү көнө: 1 ғинуар 2019)
- Писатели земли башкирской. Справочник / Сост.: Р. Н. Баимов, Г. Н. Гареева, Р. Х. Тимергалина. — Уфа: Китап, 2006. — 496 с. (рус.) (Тикшерелеү көнө: 1 ғинуар 2019)
- Ғәйнуллин М. Ф., Хөсәйенов Ғ. Б. Совет Башҡортостаны яҙыусылары. Биобиблиографик белешмә. Тулыландырылған, төҙәтелгән икенсе баҫма. — Өфө: Башҡортостан китап нәшриәте, 1988. — 400 бит. (Тикшерелеү көнө: 1 ғинуар 2019)
- Гайнуллин М. Ф., Хусаинов Г. Б. Писатели Советской Башкирии. Биобиблиографический справочник / Оформление А. Королевского. — Уфа: Башкирское книжное издательство, 1977. — 416 стр. (рус.) (Тикшерелеү көнө: 1 ғинуар 2019)
Әҙәбиәт
- Сафуанов С. Г. Али Карнай. — Уфа, 1960.
Һылтанмалар
- Али Карнай // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: «Башҡорт энциклопедияһы» ғилми-нәшриәт комплексы, 2015—2020. — ISBN 978-5-88185-143-9. (Тикшерелеү көнө: 1 ғинуар 2019)
- башҡа сығанаҡтар
- КПСС ағзалары
- Бөрө өйәҙендә тыуғандар
- 16 июндә вафат булғандар
- 1943 йылда вафат булғандар
- 6 ғинуарҙа тыуғандар
- 1904 йылда тыуғандар
- Украинала вафат булғандар
- Алфавит буйынса шәхестәр
- Өфө губернаһында тыуғандар
- Башҡорт яҙыусылары
- СССР Яҙыусылар союзы ағзалары
- Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусылар
- Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашҡан яҙыусылар
- 112-се Башҡорт кавалерия дивизияһы
- Мишкә районында тыуғандар
- Башҡорт балалар яҙыусылары