Азовкин Юрий Петрович

РУВИКИ — интернет энциклопедия мәғлүмәте
Гражданлығы
Хеҙмәт итеүе СССР
Хәрби звание кесе лейтенант[d], Өлкән лейтенант и Полковник
Ғәскәр төрө артиллерия[d]
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре
Советтар Союзы Геройы
Ленин ордены Александр Невский ордены I дәрәжә Ватан һуғышы ордены Ҡыҙыл Йондоҙ ордены «Хәрби ҡаҙаныштары өсөн» миҙалы
Заты ир-ат
Сәйәси фирҡә ағзаһы
Ерләнгән урыны
Тыуған көнө 6 ноябрь 1924({{padleft:1924|4|0}}-{{padleft:11|2|0}}-{{padleft:6|2|0}})
Тыуған урыны
Вафат булған урыны
Вафат булған көнө 11 май 1993({{padleft:1993|4|0}}-{{padleft:5|2|0}}-{{padleft:11|2|0}}) (68 йәш)
Һуғыш/алыш

Азовкин Юрий Петрович (6 ноябрь 1924 йыл — 11 май 1993 йыл) — хәрби хеҙмәткәр, полковник. Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы. Башҡорт кавалерия дивизияһы 148-се артиллерия-миномет полкының взвод командиры. Советтар Союзы Геройы (1945). 1949 йылдан — КПСС ағзаһы[1].

Биографияһы

[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Юрий Петрович Азовкин 1924 йылдың 6 ноябрендә Рязань губернаһы Елатом өйәҙенең Сасово ҡасабаһында (хәҙер — Рязань өлкәһе Сасово ҡалаһы) хеҙмәткәр ғаиләһендә тыуған[2][3]. Урта белем ала[4]. Һуңынан 20-се һанлы тимер юлы мәктәбендә уҡый[5].

1942 йылдың авгусында Сасово райвоенкоматы тарафынан Эшсе-Крәҫтиән Ҡыҙыл Армияһына хәрби хеҙмәткә саҡырыла. Офицер курстарын тамамлағандан һуң, 1943 йылдың сентябрендә, кесе лейтенант ваниеһында алғы һыҙыҡҡа ебәрелә, 1-се Белорус фронтында һуғыша. Черниговты азат итеү өсөн алыштарҙа айырыуса ҡаһарманлыҡ күрһәтә. Мәҫәлән, 1943 йылдың 21 сентябрендә 148-се гвардия артиллерия-миномет полкы (16-сы гвардия кавалерия дивизияһы, 7-се гвардия кавалерия корпусы) идаралығы взводы командиры вазифаһында гвардия өлкән лейтенанты Азовкин Седнев тораҡ пункты эргәһендәге (Украина, Чернигов өлкәһе, Чернигов районы) бәрелеш ваҡытында ауыл эргәһендә башта дошман автоматсылары һөжүмен кире ҡағыу менән етәкселек итә, ә һуңынан яугирҙар төркөмө менән беренсе булып ҡасабаға бәреп инә һәм шәхси ҡоралынан яҡынса 24 дошман һалдатын һәм офицерын үлтерә һәм ошо батырлығы өсөн Ҡыҙыл Йондоҙ ордены менән бүләкләнә.

1945 йылдың 16 февралендә Жеплино (нем. Repplin — Репплин) тораҡ пункты районындағы алыштар ваҡытында Хощнонан (Польша) төньяҡ-көнбайыштараҡ ҡаһарманлыҡ күрһәтә. Был көндә алты сәғәт тирәһе дауамында гвардия өлкән лейтенанты Азовкиндың взводы дошмандың өҫтөлөклө көстәренең (пехота батальоны) биш контратакаһын 15 танк ярҙамында кире ҡағыуға өлгөшә. Оҙайлы ҡаршы тороу барышында совет һалдаттары ете дошман танкын һәм ике йөҙгә тиклем дошман һалдатын һәм офицерын юҡҡа итеүгә өлгәшә. Немец пехотаһы Азовкиндың батареяһы позицияларына бәреп ингәс, ул контратакаға бөтә шәхси составын күтәрә һәм бәреп ингән 70 фашистан утыҙын ҡыра. Ошо ҡаһарманлығы өсөн СССР-ҙың Юғары Советы Президиумының 1945 йылдың 31 майындағы уҡазына ярашлы гвардия өлкән лейтенанты Юрий Петрович Азовкинға Советтар Союзы Геройы званиеһы бирелә һәм уға «Алтын йондоҙ» миҙалы һәм Ленин ордены тапшырыла[2][5][6][7][8].

Һуғыш тамамланғандан һуң Юрий Азовкин армияла хеҙмәтен дауам итә [1]. 1948 йылда ул Офицерҙар составын камиллаштырыу курстарын тамамлай, 1965 йылда — Ленинградта Үҙәк артиллерия офицерҙар курсын. Өс йыл дауамында (1967—1970 йылдарҙа) Мысыр армияһының 2-се пехота дивизияһы артиллерия бригадаһы командирының кәңәшсеһе булып хеҙмәт итә[9][5].

1970 йылда полковник званиеһында запасҡа сыға[9]. Рязандә йәшәй һәм эшләй.

1993 йылдың 11 майында вафат була, Поляны ауылында ерләнә[2][5].

Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре

[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

• Советтар Союзы Геройы (31 май 1945 йыл)[8]
• «Алтын Йондоҙ» миҙалы
• Ленин ордены
• I дәрәжә Ватан һуғышы ордены (11 февраль 1985 йыл)[5]
• Ҡыҙыл Йондоҙ ордены (18 октябрь 1943 йыл)[7]
• Александр Невский ордены (4 июль 1945 йыл)[10]
• Миҙалдар.

Хәтер

[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
Images.png Тышҡы рәсемдәр
Image-silk.png Мемориальная доска[11]
Image-silk.png Надгробный памятник[12]

Юрий Азовкиндың исеме алтын хәрефтәр менән 12 -се Башҡорт кавалерия (16-сы гвардия Чернигов) дивизияһының башҡа 78 Советтар Союзы Геройы исемдәре менән бер рәттән Башҡортостан Республикаһының Милли музейы бинаһында мәңгеләштерелгән, шулай уҡ уның исеме 112-се кавалерия дивизияһы музейы бинаһында уйылып яҙылған[5].

Юрий Азовкиндың тыуған ҡалаһында уның хөрмәтенә мәктәп бинаһында, шулай уҡ «Ушаково» китапханаһы бинаһында мемориаль таҡтаташы ҡуйылған[5][13].Уның исеме «Дан Аллеяһы» мемориаль комплексында яҙылған[14].

Иҫкәрмәләр

[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
  1. ↑ 1 2 Герои земли Рязанской, 1995
  2. ↑ 1 2 3 РОУНБ им. М. Горького, 2005, с. 8
  3. ↑ Азовкин Юрий Петрович // Гордость и слава 16-й кавдивизии : [Чернигов. гвард. кавалер. дивизия] / авт. сост.: А. И. Захаров. — Уфа : Башкирское книжное издательство, 1990. — 120 с. — 15 000 экз. — ISBN 5-295-00583-6.
  4. ↑ Герои Советского Союза, 1987, с. 32
  5. ↑ 1 2 3 4 5 6 7 Уфаркин Н. В. Азовкин Юрий Петрович. «Герои страны» сайты. Дата обращения: 20 октябрь 2017. Архивировано 17 сентябрь 2017 года.
  6. ↑ Прокофьев А. С. Черниговцы, вперед! = Помним! // Рязанские ведомости : газета. — Рязань, 2012. — 31 май (№ 96 (4147)). Архивировано 16 апрель 2017 года.
  7. ↑ 1 2 Бүләкләү ҡағыҙы «Халыҡ батырлығы» мәғлүмәт электрон базаһында
  8. ↑ 1 2 Бүләкләү ҡағыҙы «Халыҡ батырлығы» мәғлүмәт электрон базаһында
  9. ↑ 1 2 РОУНБ им. М. Горького, 2005
  10. ↑ Бүләкләү ҡағыҙы «Халыҡ батырлығы» мәғлүмәт электрон базаһында
  11. ↑ Гопиенко Ф. Мемориальная доска (3). Сайт «Герои страны». Дата обращения: 6 август 2017. Архивировано 6 август 2017 года.
  12. ↑ Данилов Е. Надгробный памятник. Сайт «Герои страны». Дата обращения: 6 август 2017. Архивировано 6 август 2017 года.
  13. ↑ Юрлова Т. В Сасове открыли две мемориальные доски Героям Советского Союза. Издательство «Пресса» (16 сентябрь 2015). Дата обращения: 16 апрель 2017. Архивировано 16 апрель 2017 года.
  14. ↑ Астафьев В. В. Память сердца // Рязанские ведомости : газета. — Рязань, 2017. — 25 июль (№ 133 (5420)). Архивировано 4 август 2017 года.

Әҙәбиәт

[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

• Герои Советского Союза. — М., 1987.
• Богатыри земли Рязанской : биобиблиогр. указ. лит.. — Рязань, 2005.

• Батуркин П. А., Николенко Л. П. Герои земли Рязанской. — Рязань, 1995.
• Батуркин П. А., Николенко Л. П. В огне войны. — М., 1983.
• Рязанская энциклопедия. — Рязань, 1995.
• Слава башкирских конников. — Уфа, 2005.

Һылтанмалар

[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

• Азовкин Юрий Петрович. «Герои страны» сайты.
• Азовкин Юрий Петрович (неопр.). Знаменитые земляки Сасовского района. Официальный сайт Администрация МО Сасовский муниципальный район Рязанской области. Дата обращения 4 августа 2017. Архивировано 4 августа 2017 года.

«Шәхестәр» порталы
https://ba.ruwiki.ru/w/index.php?title=Азовкин_Юрий_Петрович&oldid=2363407 ҡабул ителгән