Рязань

РУВИКИ — интернет энциклопедия мәғлүмәте
Ҡала
Рязань
Фестиваль воздухоплавания в Рязани.jpg
Флаг Герб
Флаг Герб
54°37′ с. ш. 39°43′ в. д.HGЯO
Ил Рәсәй Федерацияһы Рәсәй Федерацияһы
Федерация субъекты Рязань өлкәһе
Ҡала округы Рязань
Эске бүлегеше 4 административокруг
Мэр Виталий Артёмов (с 2010)[1]
Тарихы һәм географияһы
Нигеҙләнгән 1095
Тәүге телгә алыу 1301
Элекке исеме 1778 йылға тиклем — Переясла́вль-Ряза́нский
Ҡала с 1095
Майҙаны 224,163[2] км²
Диңгеҙ кимәленән бейеклеге 130 м
Климат умеренно-континенталь
Сәғәт бүлкәте UTC+3
Халҡы
Халҡы 527 905 кеше (2010)
Тығыҙлығы 2344 кеше/км²
Конфессиялар алфавит буйынса: иудеҙар, католиктар, мосолмандар, православ христандар, протестанттар, иҫке православ христиандар
Катойконим ряза́нсылар, ряза́нсы
Рәсми тел [[урыҫ]]
Һанлы идентификаторҙар
Телефон коды +7 4912
Почта индексы 390000—390048
Автомобиль коды 62
ОКАТО коды 61 401
ОКТМО коды 61 701 000 001
admrzn.ru
 (рус.) (инг.)

Рязань (Рәсәй)
Рязань
Логотип РУВИКИ.Медиа Медиафайлы на РУВИКИ.Медиа

Ряза́нь (1778 йылға тиклем — Переясла́вль-Ряза́нский) — Рәсәйҙең Рязань өлкәһе үҙәге. Илдең иң ҙур 30 ҡалаһы иҫәбендә тора. Окаға Трубеж йылғаһы ҡушылған урында урынлашҡан. Мәскәүҙән 180 км. алыҫлыҡта ята.

Хәрби, эре фән һәм сәнәғәт үҙәге. Ҡаланы ике аэропорт, ике тимер юлы, ике йылға порттары хеҙмәтләндерә. Порттарҙан Антлантик һәм Төньяҡ боҙло океанға сығыу мөмкинлеге бар. Ҡала майҙаны - 224 км².

Климат[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Ҡала климаты
Күрһәткес Ғин Фев Мар Апр Май Июн Июл Авг Сен Окт Ноя Дек Йыл
Абсолют максимум, °C 6,3 7,8 17,8 29 33,5 36,7 38,9 39,5 33 24,2 15,1 8,9 39,5
Уртаса максимум, °C −4,6 −4,4 1,5 11,8 19,8 23,2 25,1 23,3 16,9 9,2 0,7 −3,5 9,9
Уртаса температура, °C −7,5 −7,9 −2,3 6,6 13,6 17,2 19,2 17,3 11,6 5,4 −1,8 −6,2 5,4
Уртаса минимум, °C −10,5 −11,2 −5,6 2,4 8,1 12 14,1 12,4 7,6 2,4 −4 −9 1,6
Абсолют минимум, °C −40,9 −34,8 −28,6 −18,6 −5 −1,8 3,5 0,4 −7,3 −14,7 −24,5 −39,7 −40,9
Яуым-төшөм нормаһы, мм 38 34 26 38 34 64 80 57 51 64 46 43 575
Сығанаҡ: Погода и климат

Үҫемлектәр донъяһы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Рязань урман һәм дала майҙанында урынлашҡан (Ока йылға менән бүленә).

Эре паркттар:

  1. Рюминская роща, Г. В. Рюминым менән яҫалған
  2. Приокский лесопаркы
  3. Үҙәк ҡала паркы
  4. Гагарин ис. паркы
  5. Луков урманы
  6. Дуҫлыҡ паркы
  7. Мемориал паркы
Иҫке Рязань
  • Парад гербы

    Парад гербы

  • Кесе гербы

    Кесе гербы

  • Герб, 1779 йыл

    Герб, 1779 йыл

Ҡоролош[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Рязанден административ округтар

Рязань 4 административ округҡа бүленә:

  • Совет
  • Тимер юл
  • Мәскәү
  • Октябрь

Халыҡ һаны[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

1825[3] 1833[4] 1840[5] 1847[6] 1856[7] 1863[8] 1867[9] 1870[10] 1885[11] 1897[12] 1917[13] 1920[13]
▲ 18 326 ▼ 17 635 ▲ 18 951 ▼ 18 641 ▲ 21 449 ▲ 22 279 ▼ 17 950 ▲ 19 990 ▲ 30 327 ▲ 46 122 ▲ 47 829 ▼ 41 276
1923[13] 1926[14] 1937[15] 1939[16] 1959[17] 1970[18] 1979[19] 1989[20] 2002[21] 2010 2012[22] 2013[23]
▲ 44 902 ▲ 50 919 ▲ 71 865 ▲ 95 357 ▲ 214 130 ▲ 350 151 ▲ 453 267 ▲ 514 638 ▲ 521 560 ▲ 525 062 ▲ 526 092 ▲ 527 700

Милли состав (2010)[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

  • Урыҫтар: 95,8 %
  • Украиндар: 0,8 %
  • Белорустар: 0,3 %
  • Әрмәндәр: 0,5 %
  • Әзербайжандар: 0,3 %
  • Мордвалар: 0,2 %
  • Татарҙар: 0,2 %
  • башҡалар: 1,9 %[24]
Рязань кремле аҡсала
Александр Невский Соборы

Уҡыу йорттары[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Рязань дәүләт медицина университеты

Рязань хәрби-һауа десант институты

Билдәле шәхестәре[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Файл:Ivan Pavстlov NLM2.jpg
Иван Павлов-рустарҙан беренсе Нобель лауреаты
Сергей Есенин
Эраст Гарин
Файл:Alekseev vi.jpg
Совет спортсы-ауыр атлет Василий Алексеев

Ғалимдар һәм конструкторҙар

Яҙыусылар

Сәнғәт эшмәкәрҙәре, архитекторҙар

Адвокаттар

Актёрҙар

Йырсылар һәм музыканттар

Спортсылар

Эшҡыуарҙар

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

  1. ↑ На должность главы администрации города Рязани избран Виталий Артемов (11.11.2010).
  2. ↑ БД ПМО Рязанской области. Город Рязань
  3. ↑ Статистическое изображение городов и посадов Российской империи по 1825 год. Сост. из офиц. сведений по руководством директора Департамента полиции исполнительной Штера. Спб., 1829.
  4. ↑ Обозрение состояния городов российской империи в 1833 году / Изд. при министерстве внутренних дел. — Спб., 1834.
  5. ↑ Статистические таблицы о состоянии городов Российской империи. Сост. в Стат. отд. Совета МВД. — Спб., 1840.
  6. ↑ Статистические таблицы о состоянии городов Российской империи [по 1 мая 1847 года]. Сост. в Стат. отд. Совета МВД. Спб., 1852.
  7. ↑ Статистические таблицы Российской империи, составленные и изданные по распоряжению министра внутренних дел Стат. отделом Центрального статистического комитета. [Вып. 1]. За 1856-й год. Спб., 1858.
  8. ↑ Статистический временник Российской империи. Серия 1. Вып. 1. Спб., 1866.
  9. ↑ Статистический временник Российской империи. Серия 2. Вып. 1. Спб., 1871, с. 181.
  10. ↑ Статистический временник Российской империи. Серия 2. Вып. 10. Спб., 1875, с. 99.
  11. ↑ Статистика Российской империи. 1: Сборник сведений по России за 1884—1885 гг. Спб., 1887, с. 22.
  12. ↑ Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г.
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 Города Союза ССР / НКВД РСФСР, Стат. отдел — М., 1927, с. 40—41.
  14. ↑ Всесоюзная перепись населения 1926 года = Recensement de la population de l’U.R.S.S. 1926 / Центральное статистическое управление СССР; Отд. переписи. Т. 2. Западный район. Центрально-Промышленный район: народность, родной язык, возраст, грамотность. — М.: Изд. ЦСУ СССР, 1928.
  15. ↑ Всесоюзная перепись населения 1937 года: Общие итоги. Сборник документов и материалов. — М.: РОССПЭН, 2007, с. 70.
  16. ↑ Итоги Всесоюзной переписи населения 1959 года. РСФСР. — М., 1963.
  17. ↑ Перепись населения СССР 1959 года 2012 йылдың 5 ноябрь көнөндә архивланған.
  18. ↑ Перепись населения СССР 1970 года 2012 йылдың 10 ғинуар көнөндә архивланған.
  19. ↑ Перепись населения СССР 1979 года 2012 йылдың 10 ғинуар көнөндә архивланған.
  20. ↑ Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения РСФСР, её территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу
  21. ↑ Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населенных пунктов — райцентров и сельских населенных пунктов с населением 3 тысячи и более человек 2012 йылдың 7 февраль көнөндә архивланған.
  22. ↑ Население Рязани на 1 января 2012
  23. ↑ Официальный сайт администрации города Рязани 2013 йылдың 19 ноябрь көнөндә архивланған., данные переписи населения на 1 августа 2013 года.
  24. ↑ Итоги::Рязаньстат 2014 йылдың 4 февраль көнөндә архивланған.

Һылтанмалар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

https://ba.ruwiki.ru/w/index.php?title=Рязань&oldid=1860298 ҡабул ителгән