Пенза

Ҡала
Пенза
Флаг Герб
53°12′ с. ш. 45°00′ в. д.
Ил	Рәсәй Федерацияһы
Федерация субъекты	Пенза өлкәһе
Эске бүлегеше	4 район
Башлыҡ	ҡала башлығы В. П. Савельев
Тарихы һәм географияһы
Нигеҙләнгән	1663
Тәүге телгә алыу	1663
Ҡала с	1663
Майҙаны	288,5±0,1 км²
Диңгеҙ кимәленән бейеклеге	134-280 м
Климат	умеренно-континентальный
Сәғәт бүлкәте	UTC+3
Халҡы
Халҡы	523 726 кеше (2017)
Тығыҙлығы	1718,83 кеше/км²
Конфессиялар	православ христиандар, мосолмандар
Катойконим	пензасы
Һанлы идентификаторҙар
Телефон коды	+7 8412
Почта индексы	4400xx
Автомобиль коды	58
ОКАТО коды	56 401
ОКТМО коды	56 701 000 001
ГКГН номеры	0013279
penza-gorod.ru  (рус.) (инг.)
Медиафайлы на РУВИКИ.Медиа

Пенза (рус. Пенза) — Рәсәй Федерацияһының 50 иң ҙур иҫәбендәге ҡалаһы, Пенза өлкәһенең үҙәге.

Билдәле шәхестәре

• Задорнов Николай Павлович (22.11.1909—18.09.1992), СССР яҙыусыһы. 1935—1937 йылдарҙа Башҡортостанда йәшәй һәм эшләй: «Белорецкий рабочий» гәзитенең хеҙмәткәре, 1936 йылдан «Красная Башкирия» (хәҙерге «Республика Башкортостан») гәзитенең үҙ хәбәрсеһе була. 19-сы быуаттың 60-сы йылдарында Белорет заводында булған реаль ваҡиғаларҙы сағылдырған «Мәғәсүм менән Гурьяныч» («Могусюмка и Гурьяныч»; 1956) исемле повесть авторы. Латвия ССР-ының атҡаҙанған мәҙәниәт эшмәкәре (1969). Сталин премияһы лауреаты (1952).
• Давыдов Виталий Викторович (1941), спорт ветераны, ДОСААФ-тың Өфө радиоклубы тәрбиәләнеүсеһе. Радиоспорт буйынса РСФСР-ҙың 1971—1975 йылдарҙағы йыйылма командаһы ағзаһы һәм СССР-ҙың халыҡ-ара класлы спорт мастеры (1979). Радиоэлемтә буйынса ҡыҫҡа тулҡындарҙа ситтән тороп ярышыуҙа донъя (1974), Европа (1972), СССР һәм РСФСР (1973) чемпионы; Австралияла, АҠШ-та, ГФР-ҙа (бөтәһе лә — 1972), Колумбияла (1973—1974) халыҡ-ара ярыштарҙа еңеүсе. Азия рекордсыһы (1971—1974).
• Тенишев Әҙһәм Рәхим улы (1921—11.07.2004), СССР һәм Рәсәйҙең лингвист-төркиәтсеһе. Рәсәй Фәндәр академияһы Тел ғилеме институтының Урал-Алтай телдәре бүлеге мөдире. «Советская тюркология» журналының һәм «Сравнительно-историческая грамматика тюркских языков» күп томлы баҫманың баш мөхәррире. СССР Фәндәр академияһының мөхбир ағзаһы (1984); Башҡортостан Фәндәр академияһының почётлы академигы (1992). Филология фәндәре докторы (1969), профессор (1970). Татарстандың (1997), Башҡортостандың (2000), Ҡалмыҡ Республикаһының (2001) атҡаҙанған фән эшмәкәре.

Юғары уҡыу йорттары

1. Пенза дәүләт университеты
2. Пенза дәүләт архитектура һәм төҙөлөш университеты
3. Пенза дәүләт медицина университеты
4. Пенза дәүләт технологик университеты

Климаты

Ҡала климаты
Күрһәткес	Ғин	Фев	Мар	Апр	Май	Июн	Июл	Авг	Сен	Окт	Ноя	Дек	Йыл
Абсолют максимум, °C	7,0	8,5	17,3	31,1	35,6	37,7	39,3	40,4	33,6	25,6	16,1	11,0	40,4
Уртаса максимум, °C	−5,5	−5,1	1,0	12,4	20,8	24,8	26,6	24,7	18,2	9,9	0,6	−4,4	10,3
Уртаса температура, °C	−8,7	−9,1	−3,4	6,8	14,3	18,5	20,4	18,3	12,5	5,6	−2,1	−7,4	5,5
Уртаса минимум, °C	−11,9	−12,5	−7,2	1,9	8,1	12,7	14,7	12,8	7,7	2,2	−4,6	−10,3	1,1
Абсолют минимум, °C	−39,9	−40	−31,1	−20	−5,6	−1,1	4,7	0,0	−6,4	−17,2	−31,1	−40,5	−40,5
Яуым-төшөм нормаһы, мм	38	31	35	33	42	65	59	51	52	47	48	41	542
Сығанаҡ: Погода и Климат

Транспорты

Пенза — илдең эре транспорт-логистик үҙәге.

Иҫкәрмәләр

Һылтанмалар

• Официальный сайт Администрации г. Пензы 2016 йылдың 23 февраль көнөндә архивланған.
• Сайт пензенского государственного краеведческого музея
• Справочник Пензы