Пенза
Ҡала | |||||
Пенза | |||||
---|---|---|---|---|---|
|
|||||
53°12′ с. ш. 45°00′ в. д.HGЯO | |||||
Ил | Рәсәй Федерацияһы | ||||
Федерация субъекты | Пенза өлкәһе | ||||
Эске бүлегеше | 4 район | ||||
Башлыҡ |
ҡала башлығы |
||||
Тарихы һәм географияһы | |||||
Нигеҙләнгән | 1663 | ||||
Тәүге телгә алыу | 1663 | ||||
Ҡала с | 1663 | ||||
Майҙаны | 288,5±0,1 км² | ||||
Диңгеҙ кимәленән бейеклеге | 134-280 м | ||||
Климат | умеренно-континентальный | ||||
Сәғәт бүлкәте | UTC+3 | ||||
Халҡы | |||||
Халҡы | 523 726 кеше (2017) | ||||
Тығыҙлығы | 1718,83 кеше/км² | ||||
Конфессиялар | православ христиандар, мосолмандар | ||||
Катойконим | пензасы | ||||
Һанлы идентификаторҙар | |||||
Телефон коды | +7 8412 | ||||
Почта индексы | 4400xx | ||||
Автомобиль коды | 58 | ||||
ОКАТО коды | 56 401 | ||||
ОКТМО коды | 56 701 000 001 | ||||
ГКГН номеры | 0013279 | ||||
|
|||||
penza-gorod.ru (рус.) (инг.) |
|||||
|
|||||
Медиафайлы на РУВИКИ.Медиа |
Пенза (рус. Пенза) — Рәсәй Федерацияһының 50 иң ҙур иҫәбендәге ҡалаһы, Пенза өлкәһенең үҙәге.
Географияһы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
Тарихы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
Билдәле шәхестәре[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Задорнов Николай Павлович (22.11.1909—18.09.1992), СССР яҙыусыһы. 1935—1937 йылдарҙа Башҡортостанда йәшәй һәм эшләй: «Белорецкий рабочий» гәзитенең хеҙмәткәре, 1936 йылдан «Красная Башкирия» (хәҙерге «Республика Башкортостан») гәзитенең үҙ хәбәрсеһе була. 19-сы быуаттың 60-сы йылдарында Белорет заводында булған реаль ваҡиғаларҙы сағылдырған «Мәғәсүм менән Гурьяныч» («Могусюмка и Гурьяныч»; 1956) исемле повесть авторы. Латвия ССР-ының атҡаҙанған мәҙәниәт эшмәкәре (1969). Сталин премияһы лауреаты (1952)[1].
- Давыдов Виталий Викторович (1941), спорт ветераны, ДОСААФ-тың Өфө радиоклубы тәрбиәләнеүсеһе. Радиоспорт буйынса РСФСР-ҙың 1971—1975 йылдарҙағы йыйылма командаһы ағзаһы һәм СССР-ҙың халыҡ-ара класлы спорт мастеры (1979). Радиоэлемтә буйынса ҡыҫҡа тулҡындарҙа ситтән тороп ярышыуҙа донъя (1974), Европа (1972), СССР һәм РСФСР (1973) чемпионы; Австралияла, АҠШ-та, ГФР-ҙа (бөтәһе лә — 1972), Колумбияла (1973—1974) халыҡ-ара ярыштарҙа еңеүсе. Азия рекордсыһы (1971—1974)[2].
- Тенишев Әҙһәм Рәхим улы (1921—11.07.2004), СССР һәм Рәсәйҙең лингвист-төркиәтсеһе. Рәсәй Фәндәр академияһы Тел ғилеме институтының Урал-Алтай телдәре бүлеге мөдире. «Советская тюркология» журналының һәм «Сравнительно-историческая грамматика тюркских языков» күп томлы баҫманың баш мөхәррире. СССР Фәндәр академияһының мөхбир ағзаһы (1984); Башҡортостан Фәндәр академияһының почётлы академигы (1992). Филология фәндәре докторы (1969), профессор (1970). Татарстандың (1997), Башҡортостандың (2000), Ҡалмыҡ Республикаһының (2001) атҡаҙанған фән эшмәкәре.
Юғары уҡыу йорттары[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Пенза дәүләт университеты
- Пенза дәүләт архитектура һәм төҙөлөш университеты
- Пенза дәүләт медицина университеты
- Пенза дәүләт технологик университеты
Климаты[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
Ҡала климаты | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Күрһәткес | Ғин | Фев | Мар | Апр | Май | Июн | Июл | Авг | Сен | Окт | Ноя | Дек | Йыл |
Абсолют максимум, °C | 7,0 | 8,5 | 17,3 | 31,1 | 35,6 | 37,7 | 39,3 | 40,4 | 33,6 | 25,6 | 16,1 | 11,0 | 40,4 |
Уртаса максимум, °C | −5,5 | −5,1 | 1,0 | 12,4 | 20,8 | 24,8 | 26,6 | 24,7 | 18,2 | 9,9 | 0,6 | −4,4 | 10,3 |
Уртаса температура, °C | −8,7 | −9,1 | −3,4 | 6,8 | 14,3 | 18,5 | 20,4 | 18,3 | 12,5 | 5,6 | −2,1 | −7,4 | 5,5 |
Уртаса минимум, °C | −11,9 | −12,5 | −7,2 | 1,9 | 8,1 | 12,7 | 14,7 | 12,8 | 7,7 | 2,2 | −4,6 | −10,3 | 1,1 |
Абсолют минимум, °C | −39,9 | −40 | −31,1 | −20 | −5,6 | −1,1 | 4,7 | 0,0 | −6,4 | −17,2 | −31,1 | −40,5 | −40,5 |
Яуым-төшөм нормаһы, мм | 38 | 31 | 35 | 33 | 42 | 65 | 59 | 51 | 52 | 47 | 48 | 41 | 542 |
Сығанаҡ: Погода и Климат |
Транспорты[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
Пенза — илдең эре транспорт-логистик үҙәге.
Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- ↑ Башҡорт энциклопедияһы — Задорнов Николай Павлович (Тикшерелеү көнө: 10 февраль 2021)
- ↑ Башҡорт энциклопедияһы — Давыдов Виталий Викторович (Тикшерелеү көнө: 10 февраль 2021)
Һылтанмалар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Официальный сайт Администрации г. Пензы 2016 йылдың 23 февраль көнөндә архивланған.
- Сайт пензенского государственного краеведческого музея
- Справочник Пензы