Полуэктов Степан Михайлович

Гражданлығы	СССР
Хеҙмәт итеүе	СССР
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре
Заты	ир-ат
Ерләнгән урыны	Силезское воеводство[d]
Тыуған көнө	12 ғинуар 1918({{padleft:1918|4|0}}-{{padleft:1|2|0}}-{{padleft:12|2|0}})
Тыуған урыны	Тирлән ауылы, Тамьян-Ҡатай кантоны, Башҡорт АССР-ы, РСФСР
Вафат булған урыны	Польша
Вафат булған көнө	14 ғинуар 1945({{padleft:1945|4|0}}-{{padleft:1|2|0}}-{{padleft:14|2|0}}) (27 йәш)
Һуғыш/алыш	Бөйөк Ватан һуғышы

Полуэ́ктов Степан Михайлович (1918 йыл—1945 йыл) — совет хәрби хеҙмәткәре. Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы. Советтар Союзы Геройы (1943). Старшина.

Биографияһы

Степан Михайлович Полуэ́ктов 1918 йылдың 12 ғинуарында (башҡа мәғлүмәттәр буйынса 1919 йылдың 15 ғинуары) БАССР-ҙың Белорет районы Тирлән эшселәр ҡасабаһында урмансы Михаил Григорьевич һәм хужабикә Федосия Васильевна Полуэктовтар ғаиләһендә тыуа. Башланғыс мәктәптең 4 класын тамамлай. Хәрби хеҙмәткә саҡырылғанға тиклем Тирлән урман сәнәғәте хужалығында урман ҡырҡыусы булып эшләй.

Эшсе-Крәҫтиән Ҡыҙыл Армияһы сафына 1939 йылда Белорет район хәрби комиссариаты тарафынан саҡырыла. Алыҫ Көнсығышта 2-се моторлаштырылған понтон-күпер полкында понтонер булып хеҙмәт итә.

Бөйөк Ватан һуғышы фронтында 1942 йылдың мартынан. Көньяҡ-Көнбайыш фронттың 38-се армияһы 9-сы айырым моторлаштырылған понтон-күпер батальоны составында Оскол һәм Төньяҡ Донец йылғаларында хәрби сынығыу ала. Уның батальоны Барвенковск плацдармына ғәскәр, ҡорал һәм боеприпастар сығарыуҙы тәьмин итә. 1942 йылдың июлендә 9-сы айырым моторлаштырылған понтон-күпер батальоны Сталинград фронтында (1942 йылдың октябрендә Дон фронтының 65-се армияһына бирелә) Сталинград һуғышында ҡатнаша. Понтонёр С. Полуэктов 1942 йылдың көҙөндә үҙенең подразделениеһы составында Клетская станицаһы районында Дон аръяғы плацдармын яулауҙы һәм подразделениеларҙың уны тотоп тороуын тәьмин итә. 1942 йылда Сталинград эргәһендә совет ғәскәрҙәренең контрһөжүме алдынан 65-се армияның инженер частары Дон аша ауыр техниканы һәм артиллерияны сығарыуҙы тәьмин итә. Һуңынан армия генералы П. И. Батов былай тип хәтерләй:

Форсирование Дона как составная часть наступательной операции 65-й армии было осуществлено без существенного снижения темпов наступления. Это позволило войскам 65-й армии во взаимодействии с другими соединениями после захвата плацдарма на противоположном берегу быстро создать сплошной внутренний фронт окружения противника под Сталинградом.

Сталинград һуғышы тамамланғандан һуң 65-се армия Юғары Баш командование ставкаһы резервына сығарыла һәм 1943 йылдың 15 февралендә Үҙәк фронт составына керетелә. Үҙәк фронтта ефрейтор дәрәжәһендә С. Полуэктов 1943 йылдың август һуңында-сентябрҙә Чернигов-Припят операцияһында ҡатнаша, 65-се армия подразделениеларын Десна аша сығарыуҙы тәьмин итә.

1943 йылдың сентярендә Үҙәк фронттың 60-сы армияһы Старый Глыбов һәм Окуниново ауылдары эргәһендә Днепрға сыға. 25 сентябрҙә С. Полуэктов беренсе понтон менән Страхолесье ауылы эргәһендә десант төркөмөн Днепрҙың уң яғына сығара башлай. Дошман йылғаны аша сығыу урынын көслө артиллерия һәм миномет утына тота. сығып етергә 60-70 метр ҡалғас, понтон снаряд ярсығынан зыян күрә. Уйлап тормаҫтан, ефрейтор Полуэктов һыуға төшә һәм понтонды һай урынға этәреп сығара. Десантты сығарып, плацдармды алғас, Днепр аша уҡсылар подразделениеларын сығарыуҙы дауам итә. Днепрҙы аша сыҡҡанда айырылып торғаны өсөн СССР Юғары Советы Президиумының 1943 йылдың 17 октябрендәге Указы менән Степан Михайлович Полуэктоҡа Советтар Союзы Геройы исеме бирелә.

Артабан уң яҡ ярҙағы Украинаны азат итеүҙә ҡатнаша, ефрейторҙан старшина дәрәжәһенә күтәрелә. Житомир-Бердичев операцияһы барышында үҙ подразделениеһы составында 1-се Украина фронтының 60-сы армияһының Тетерев, Случь һәм Горынь йылғалары аша сығыуын тәьмин итә. Проскуровск-Черновица операцияһы барышында 9-сы айырым понтон-күпер батальоны подразделениелары Тернополь ҡалаһы районында ғәскәрҙәрҙе Серет йылғаһы аша сығара, ә Львов-Сандомир операцияһы барышында Перемышля районында Сан йылғаһын аша сығыуҙы тәьмин итә. 1944 йылдың декабрендә батальон 1-се Белорус фронтына ебәрелә һәм 61-се армия составына индерелә. 1945 йылдың ғинуарында ул Магнушевск плацдармынан Варшава-Познанск һөжүм операцияһында ҡатнаша. Һөжүмдең беренсе көнөндә 1945 йылдың 14 ғинуарында взвод командиры ярҙамсыһы старшина С. Полуэктов бер төркөм яугир менән Пилица йылғаһын аша сығып, Остроленка ҡасабаһына разведка үткәреү бурысын ала. Заданиены үтәгәндә ауыр яралана. Уны самолет менән яҡындағы Вильковице ҡасабаһындағы госпиталгә алып барырға тырышалар, әммә ул самолетта вафат була. Польша Республикаһының Вильковице ҡасабаһында ерләнә.

Награды

• «Алтын Йондоҙ» миҙалы (17.10.1943);
• Ленин ордены (17.10.1943);
• «Сталинградты обороналаған өсөн» миҙалы.

Память

• Советтар Союзы Геройы С. М. Полуэктовтың бюсы Башҡортостан Республикаһының Белорет ҡалаһында Геройҙар аллеяһында ҡуйылған.
• Советтар Союзы Геройы С. М. Полуэктов хөрмәтенә Белорет районының Тирлән ҡасабаһында иҫтәлекле таҡтаташ ҡуйылған.
• Белорет районының Тирлән ҡасабаһындағы бер урам Советтар Союзы Геройы С. М. Полуэктов исемен йөрөтә.

Тышҡы рәсемдәр
	Бюст Героя Советского Союза С. М. Полуэктова Аллея Героев. Город Белорецк.

Иҫкәрмәләр

Әҙәбиәт

• Герои Советского Союза: Краткий биографический словарь / Пред. ред. коллегии И. Н. Шкадов. — М.: Воениздат, 1988. — Т. 2 /Любов — Ящук/. — 863 с. — 100 000 экз. — ISBN 5-203-00536-2.
• Алфёров Р. А. Прочнее стали: Историко-художественный очерк (о белорецких металлургах). — Уфа: Акбузат, 1977.
• Славные сыны Башкирии: очерки о Героях Советского Союза / сост. А. Ерошин, С. Саитов. — Уфа: Башкирское книжное издательство, 1965. — Т. 1.

Документы

• Общедоступный электронный банк документов «Подвиг Народа в Великой Отечественной войне 1941—1945 гг.»  (билдәһеҙ) (недоступная ссылка — история). Дата обращения: 29 июль 2012. Архивировано 13 март 2012 года.

Представление к званию Героя Советского Союза и указ ПВС СССР о присвоении звания  (билдәһеҙ). Дата обращения: 29 июль 2012. Архивировано 30 сентябрь 2012 года.

• Обобщенный банк данных «Мемориал»  (билдәһеҙ) (недоступная ссылка — история). Дата обращения: 29 июль 2012. Архивировано 10 май 2012 года.

ЦАМО, ф. 58, оп. 18003, д. 196  (билдәһеҙ). Дата обращения: 29 июль 2012. Архивировано 30 сентябрь 2012 года.

ЦАМО, ф. 58, оп. А-83627, д. 6356  (билдәһеҙ). Дата обращения: 29 июль 2012. Архивировано 30 сентябрь 2012 года.

Һылтанмалар

• Аллея Героев-белоречан  (билдәһеҙ). Дата обращения: 29 июль 2012. Архивировано из оригинала 17 апрель 2013 года.
• Башкирский Республиканский музей боевой славы  (билдәһеҙ) (недоступная ссылка — история). Дата обращения: 29 июль 2012. Архивировано 7 октябрь 2012 года.
• [www.az-libr.ru/Persons/000/Src/0008/184d3708.shtml Полуэктов Степан Михайлович на www.az-libr.ru]  (билдәһеҙ). Дата обращения: 29 июль 2012.