Үрге Шәкәр

Населённый пункт
Үрге Шәкәр
53°17′27″ с. ш. 55°30′55″ в. д.
Ил	Рәсәй Федерацияһы
Тарихы һәм географияһы
Халҡы
Халҡы	▼114 чел. (2020)
Һанлы идентификаторҙар
Почта индексы	453185
ОКАТО коды	80 248 835 003
ОКТМО коды	80 648 435 111

Үрге Шәкәр (рус. Верхнешакарово) — Башҡортостандың Стәрлебаш районындағы ауыл, Һарайҫа ауыл советы составына инә. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 168 кеше. Почта индексы — 453185, ОКАТО коды — 80248835003. Зәки Вәлиди ( урам ) ОКТМО коды 80648435111. ИФНС коды 0268.

Тарихы

Ауылға нигеҙҙе XVIII быуаттың икенсе яртыһында Нуғай даруғаһы Юрматы улусы башҡорттары үҙ ерҙәренә һала, һәм тораҡ пунктына тәүгеләрҙән ошо төбәккә килеп төпләнгән Шәкәр уҙамандың исеме бирелә. 1794 йылғы V рәүизде үткәргән мәлдә ауылдағы 15 ихатала 54 кеше йәшәй. Ә 21 йылдан һуң унда ни бары 47 кешенән торған 4 ихата ғына була. Әммә X Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу мәлендә ауылда 190 кеше иҫәпкә алына. 1920 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәлендә бындағы 63 ихатала 190 кеше булыуы билдәләнә. Ошо сара барышында ауылға нигеҙ һалған Шәкәр уҙамандың балалары атап үтелә. Бына улар: Әхмәт һәм уның улдары: Хангилде (1747 йылда тыуған) һәм Байназар (1751 йылда тыуған) (балалары: Ғәптелмәжит, Әбделхәлим, Абдрахман). 1842 йылда Үрге Шәкәр ауылында 73 кеше йәшәй.

2010 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса ауылда йәшәгән 168 кешенең 98 проценты башҡорттар<. Ауылда Зәки Вәлиди урамы бар.

Халыҡ һаны

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө	Бөтә халыҡ	Ир-егеттәр	Ҡатын-ҡыҙҙар	Ир-егеттәр өлөшө (%)	Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)
1920 йыл 26 август
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар
1959 йыл 15 ғинуар
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар
2002 йыл 9 октябрь
2010 йыл 14 октябрь	168	77	91	45,8	54,2

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.

1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар

Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.

• 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.

Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.

• 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.

Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.

• 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)

Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.

• 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.

Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.

• 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.

Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.

• 1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
• 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник.  (рус.)
• Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7

1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.

Географик урыны

• Район үҙәгенә тиклем (Стәрлебаш): 27 км
• Ауыл Советы үҙәгенә тиклем (Йәлембәт): 15 км
• Яҡындағы тимер юл станцияһы (Стәрлетамаҡ): 45 км

Билдәле шәхестәре

• Сәфәрғолова Наилә Абдулхай ҡыҙы (10.03.1963), театр-йәмәғәт эшмәкәре, режиссёр, тәржемәсе. 2002 йылдан Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы. 1998—2014 йылдарҙа Салауат башҡорт дәүләт драма театры директоры. «Ҡурай» телеканалының етәксе урынбаҫары. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (2008).

Әҙәбиәт

• Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник. — Уфа: ГУП РБ Издательство «Белая Река», 2007. — 416 с.— ISBN 978-5-87691-038-7. (рус.)
• Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий — Уфа: Китап, 2009. — 744 б. — ISBN 978-5-295-04683-4.

Һылтанмалар

• Үрге Шәкәр // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: «Башҡорт энциклопедияһы» ғилми-нәшриәт комплексы, 2015—2020. — ISBN 978-5-88185-143-9. (Тикшерелеү көнө: 8 март 2019)