Ҡарағош (ауыл)
Населённый пункт | ||
Ҡарағош | ||
---|---|---|
53°17′44″ с. ш. 55°16′12″ в. д.HGЯO | ||
Ил | Рәсәй Федерацияһы | |
Тарихы һәм географияһы | ||
Нигеҙләнгән | 1756 | |
Халҡы | ||
Халҡы | ||
Һанлы идентификаторҙар | ||
Почта индексы | 453186 | |
ОКАТО коды | 80 248 820 001 | |
ОКТМО коды | 80 648 420 101 | |
ГКГН номеры | 0524263 | |
|
Ҡарағош (рус. Карагуш) — Башҡортостан Республикаһының Стәрлебаш районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 567 кеше[2]. Почта индексы — 453186, ОКАТО коды — 80248820001. ИФНС коды — 0268.
Тарихы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
XIX быуаттың рәүиз материалдарында Стәрлебаш районының Күндерәк буйында ултырған Ҡарағош ауылында, нигеҙҙә, мишәрҙәрҙең йәшәүе билдәләнә. Мәҫәлән, 1859 йылда бында 1 мең 162 мишәр, 51 типтәр һәм 33 татар милләтенән булған кеше йәшәүе теркәлә[3]..
1917 йылғы Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу материалдарында 468 ихатала 2 мең 683 башҡорт, 1920 йылда — 477 ихатала 2 мең 450 башҡорттоң йәшәүе теркәлә[3].
Халыҡ һаны[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)
Иҫәп алыу йылы һәм көнө | Бөтә халыҡ | Ир-егеттәр | Ҡатын-ҡыҙҙар | Ир-егеттәр өлөшө (%) | Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%) |
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар) | |||||
1920 йыл 26 август | |||||
1926 йыл 17 декабрь | |||||
1939 йыл 17 ғинуар | |||||
1959 йыл 15 ғинуар | |||||
1970 йыл 15 ғинуар | |||||
1979 йыл 17 ғинуар | |||||
1989 йыл 12 ғинуар | |||||
2002 йыл 9 октябрь | |||||
2010 йыл 14 октябрь | 567 | 266 | 301 | 46,9 | 53,1 |
Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.
- 1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.
- 1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны
Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.
- 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.
- Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.
- 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.
- Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.
- 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)
- Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.
- 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.
- Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.
- 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.
- Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.
- 1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
- 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
- Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7
- 1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.
Географик урыны[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Район үҙәгенә тиклем (Стәрлебаш): 19 км
- Яҡындағы тимер юл станцияһы (Стәрлетамаҡ): 76 км
Ауылдың урамдары[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Комсомолдың 42 йыллығы урамы рус. улица 42-летие Комсомола,
- Б урамы ( квартал) рус. улица Б (квартал),
- Ҡыҙыл партизан урамы рус. улица Красный Партизан,
- Ленин урамы рус. улица Ленина,
- Йәштәр урамы рус. улица Молодежная,
- Салауат Юлаев урамы рус. улица Салавата Юлаева,
- Һәбәнов урамы рус. улица Саубанова,
- Туҡаев урамы рус. улица Тукаева,
- Урал урамы рус. улица Уральская,
Билдәле шәхестәре[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Ғатауллин Рауил Ғибат улы (29.06.1947) — телсе-ғалим, филология фәндәре докторы (1997), профессор (2001). Башҡорт дәүләт университеты уҡытыусыһы, 1998 йылдан немец филологияһы кафедраһы мөдире. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (2004).
- Туҡтаров Варис Рәфҡәт улы (9.06.1959), ғалим-зооинженер, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Биология фәндәре докторы (2001), профессор (2002). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (2015)[5].
- Фәрхшатов Марс Нурулла улы (1955), ғалим-инженер-механик, комсомол органдары ветераны. 1981 йылдан Башҡортостан ауыл хужалығы институты һәм Башҡорт дәүләт аграр университеты уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1982—1986 йылдарҙа вуздың ВЛКСМ комитеты секретары, 1997 йылдан тәрбиә эше һәм социаль-көнкүреш мәсьәләләре, 2008 йылдан — уҡыу-уҡытыу эштәре буйынса проректор, бер үк ваҡытта 1999—2005 йылдарҙа металдар технологияһы һәм машиналар ремонтлау кафедраһы мөдире. Техник фәндәр докторы (2007), профессор (2009). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған ауыл хужалығы хеҙмәткәре (2005)[6].
Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- ↑ https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/Tom1_tab-5_VPN-2020.xlsx
- ↑ Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
- ↑ 3,0 3,1 Коллектив авторов. История башкирских родов. Юрматы. / Хамидуллин С. И.. — Уфа: Китап, 2018. — Т. 30, часть 1. — С. 192. — 840 с. — 2 000 экз. — ISBN 978-5-295-06968-0.
- ↑ https://www.gosspravka.ru/02/041/000032.html
- ↑ Башҡорт энциклопедияһы — Туҡтаров Варис Рәфҡәт улы 2016 йылдың 21 апрель көнөндә архивланған. (Тикшерелеү көнө: 6 июнь 2019)
- ↑ Башҡорт энциклопедияһы — Фәрхшатов Марс Нурулла улы 2020 йылдың 1 ноябрь көнөндә архивланған. (Тикшерелеү көнө: 21 сентябрь 2020)
Сығанаҡтар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Коллектив авторов. История башкирских родов. Юрматы. / Хамидуллин С. И.. — Уфа: Китап, 2018. — Т. 30, часть 1. — С. 192. — 840 с. — 2 000 экз. — ISBN 978-5-295-06968-0.