Бөтә илдәрҙең пролетарийҙары, берләшегеҙ!
| Бөтә илдәрҙең пролетарийҙары, берләшегеҙ! | |
|---|---|
| нем. Proletarier aller Länder vereinigt Euch! | |
 | |
| Девиз тексы | Proletarier aller Länder vereinigt Euch!, Workers of the world, unite!, Prolétaires de tous les pays, unissez-vous!, 万国の労働者よ、団結せよ!, 전세계근로자들은 단결하라!, 만국의 노동자여, 단결하라!, ᠣᠷᠣᠨᠪᠦᠬᠦᠨ ᠦᠫᠷᠣᠯᠧᠲ᠋ᠠᠷᠢ ᠨᠠᠷᠨᠢᠭᠡᠳᠦᠭᠲᠦᠩ! и Орон бүрийн пролетари нар нэгдэгтүн! |
| Рәсми атамаһы |
рус. Пролета́рии всех стран, соединя́йтесь! укр. Пролетарі всіх країн, єднайтеся! бел. Пралетарыі ўсіх краін, яднайцеся! ҡаҙ. Барлық елдердің пролетарлары, бірігіңдер! |
 РУВИКИ.Медиа файлдары | |
.svg)
1958 йылдан 1991 йылға тиклем Совет Социалистик Республикалар Союзының Дәүләт гербы
Бөтә илдәрҙең пролетарийҙары, берләшегеҙ! (рус. Пролетарии всех стран, соединяйтесь!, нем. Proletarier aller Länder, vereinigt Euch!) — иң билдәле интернационалистик коммунистик лозунгтарҙың береһе.
Тәүге тапҡыр Карл Маркс һәм Фридрих Энгельс тарафынан «Коммунистар партия манифесында» ҡулланыла:
Коммунистар үҙ ҡараштарын һәм ниәттәрен йәшереүҙе хурлыҡлы эш тип һанай. Улар маҡсаттарына ғәмәлдәге бөтә социаль тәртипте көс ҡулланып ҡолатыу юлы менән генә өлгәшергә мөмкин, тип асыҡтан-асыҡ белдерә. Хакимлыҡ итеүсе синыфтар коммунистик революция алдында ҡалтыранһын. Пролетарийҙар бер ни ҙә юғалтмай. Һәм улар бөтә донъяны яулаясаҡ.
БӨТӘ ИЛДӘРҘЕҢ ПРОЛЕТАРИЙҘАРЫ, БЕРЛӘШЕГЕҘ!
1920 йылда Коммунистик интернационал Көнсығыш халыҡтары өсөн ошондай лозунг иғлан итә: «Бөтә илдәрҙең пролетарийҙары һәм иҙелгән халыҡтары, берләшегеҙ!»
Был мәсьәлә буйынса В. И. Ленин былай тип билдәләй[1]:
Әлбиттә, «Коммунистик Манифест» күҙлегенән ҡарағанда, был дөрөҫ түгел, әммә «Коммунистик Манифест» бөтөнләй башҡа шарттарҙа яҙылған, хәҙерге сәйәсәт күҙлегенән ҡарағанда, был дөрөҫ.
Лозунгының был версияһы киң билдәлелек ала алмай, әммә һуңыраҡ маосылар тарафынан йыш ҡулланыла.
СССР маркаһы, оваль рамкала Морзе алфавиты тексы менән рус һәм эсперанто телдәрендә: «Бөтә илдәрҙең пролетарийҙары, берләшегеҙ!», 1926 йыл
СССР-ҙа
«Бөтә илдәрҙең пролетарийҙары, берләшегеҙ!» яҙыуы СССР гербында бөтә союздаш республикалар телдәрендә һәм республикалар гербында был республикалар телдәрендә һәм рус телендә була.
1923—1936 йылдарҙа СССР гербына яҙыу 6 телдә (1922 йылда СССР-ҙы барлыҡҡа килтергән республикаларҙың төп телдәре һаны буйынса)[2]; Союз республикалары һаны үҙгәреү менән яҙыу 1937—1940 йылдарҙа 11 телдә, 1940—1956 йылдарҙа 16 телдә, 1956 йылдан алып 15 телдә бирелә. Советтар Союзының автономиялы республикаһының дәүләт гербы булып ул составына ингән союз республикаһының гербы тора, уға ошо автономиялы һәм тейешле союз республикаһы телдәрендә һәм рус телендә автономиялы республика атамаһы өҫтәлә. Гербында Бөтә илдәрҙең пролетарийҙары, берләшегеҙ! яҙыуы автономиялы республика телендә бирелә.
Девиз партия билеттарында, гәзит баштарында, СССР банкноттарында, ҡайһы бер ордендарҙа, КПСС һәм халыҡ-ара коммунистик хәрәкәттең тарихы һәм ағымдағы сәйәсәте мәсьәләләре буйынса баҫмаларҙың титул биттәрендә һүрәтләнә.
Башҡа телдәрҙә
СССР гербында төрлө ваҡытта булғандар ярым ҡуйы шрифт менән билдәләнгән.
- Абхаз: Апролетарцәа атәылақәа ӡегьы рҿы иҟоу, шәҽеидышәкыл![3]
- Авар: Киналго улкабазул пролетарал, цолъе нуж!
- Адыгей: Хэгъэгу пстэухэм япролетариехэр, зы шъухъу!
- Әзербайжан: Bütün ölkələrin proletarları, birləşin! (Бүтүн өлкәләрин пролетарлары, бирләшин!, !بوتون اؤلکهلرین پرولئتارلاری، بیرلشین)
- Албан: Proletare te te gjitha vendeve, bashkohuni!
- Алтай: Јэр устунин пролетарлары бириклегер!
- Инглиз: Workers of the world, unite! (На могиле Маркса на Хайгейтском кладбище в Лондоне написан иной, более буквальный вариант: Workers of all lands, unite!)
- Ғәрәп: !يا عمال العالم اتحدوا (транслитерация: Yā ʿummāla l-ʿālam ittaḥidū!)
- Әрмән (көнсығыш): Պրոլետարներ բոլոր երկրների, միացե՜ք (Proletarner bolor yerkərneri, miacʿekʿ!)
- Әрмән (көнбайыш): Բոլոր երկիրներու աշխատաւորներ, միացէ՜ք (Polor yergirneru ašxadavorner, miacek!)
- Африкаанс: Werkers van alle lande, verenig!
- Баск: Herrialde guztietako proletarioak, elkar zaitezte!
- Башҡорт: Бөтә илдәрҙең пролетарийҙары, берләшегеҙ!
- Белорус: Пралетарыі ўсіх краін, яднайцеся! (надпись на гербе последовательно менялась: «Пралетары ўсіх краін, злучайцеся!» → «Пролетарыі ўсіх краёў, злучайцеся!» → «Пралятары ўсіх краін, злучайцеся!» → «Пролетарыі ўсіх краін, злучайцеся!» → «Пролетарыі ўсіх краін, еднайцеся!» → «Пралетарыі ўсіх краін, яднайцеся!»)
- Бенгал: দুনিযার মজদুর, এক হও! (Duniẏār môjôdur, ek hôo!)
- Босний: Proleteri svih zemalja, ujedinite se!
- Болгар: Пролетарии от всички страни, съединявайте се!
- Бүрәт: Бүхы оронуудай пролетаринар, нэгэдэгты! → (büxy oronuudaj proletarinar, negedegty!)
- Валлий: Gweithwyr yr holl wledydd, uno!
- Венгер: Világ proletárjai, egyesüljetek!
- Вьетнам: Vô sản tất cả các nước, đoàn kết lại!
- Гаити креоль: Travayè nan tout peyi, ini!
- Галисий: Traballadores do mundo, unídevos!
- Грузин: პროლეტარებო ყველა ქვეყნისა, შეერთდით! (P’rolet’arebo q’vela kveq’nisa, šeertdit!)
- Грек: Προλετάριοι όλων των χωρών, ενωθείτε! (транслитерация: Пролетарии олон тон хорон, эноѳите!)
- Гуджарати: બધા દેશોમાં કામદાર સંગઠિત! (Badhā dēśōmāṁ kāmadāra saṅgaṭhita!)
- Даргин: Лерилра улкнала пролетарийти, цадиирая!
- Дат: Proletarer i alle lande, forén jer!
- Зулу: Abasebenzi bawo wonke amazwe, hlangana!
- Иврит: !פועלי כל העולם התאחדו (транскрипция: Поалей коль һаолам hит’ахаду!)
- Игбо: Ndị ọrụ nke mba niile, dịrị n’otu!
- Идиш: !פראָלעטאריער פון אלע לענדער, פאראייניקט זיך (транслитерация: Пролетариэр фун але лендер, фарайникт зих!)
- Индонезия: Para pekerja di seluruh dunia, bersatulah!
- Ирланд: Oibrithe an domhain, aontaigh!
- Исланд: Verkamenn allra landa, sameinist!
- Испан: ¡Trabajadores del mundo, uníos!, ¡Proletarios de todos los países, uníos!
- Итальян: Lavoratori di tutto il mondo, unitevi!, Proletari di tutti i paesi, unitevi!
- Йоруба: Awọn oṣiṣẹ ti gbogbo awọn orilẹ-ede, darapọ mọ!
- Ҡаҙаҡ: Bvkil çer çvziniꞑ proletarlarь, biriginder! (Барлық елдердің пролетарлары, бірігіңдер!)
- Ҡалмыҡ: Цуг орн-нутгудын пролетармуд, нэгдцхәтн!
- Каннада: ಎಲ್ಲಾ ದೇಶಗಳ ಸಹೋದ್ಯೋಗಿಗಳು, ಯುನೈಟ್! (Ellā dēśagaḷa sahōdyōgigaḷu, yunaiṭ!)
- Карасай-балҡар: Бютеу дунияны пролетарлары, бирлешигиз!
- Карел: Kaikkien maiden proletaarit, liittykää yhteen!
- Каталан: Proletaris de tots els països, uniu-vos!
- Ҡырғыҙ: Bardьq ɵlkɵlөrdyn proletarlarь, birikkile! (Бардык өлкөлөрдүн пролетарлары, бириккиле!)
- Ҡытай: 全世界无产者,联合起来! (КНР), 全世界無產者,聯合起來! (Тайвань) (транслитерация: Quánshìjiè wúchǎnzhě, liánhé qǐlai!); 全方貧工之聯合 (транслитерация: Quán fāng pín gōng zhī liánhé) — вариант, использовавшийся на денежных знаках РСФСР
- Коми: Став мувывса пролетарийяс, отувтчöй!
- Корей: 전세계근로자들은 단결하라! (КНДР, транслитерация: Чонсеге-гынноджадырын тангёрхара!); 만국의 노동자여, 단결하라! (Южная Корея, транслитерация: Мангугэ нодонджаё, тангёрхара!)
- Ҡырым-татар: Bütün memleketlerniñ proletarları, birleş! (Бутюн мемлекетлернинъ пролетарлары, бирлеш!)
- Ҡумыҡ: Бары да уьлкелени пролетарлары, бирлешигиз!
- Курд: Kirêkaranî/karkerên dinya/cîhanê yekgirin/hevgirin!
- Курд (курманджи): Prolêtarêd h’emu welata, yekbin! (Пролетаред һ’әму ԝәлата, йәкбьн! Prolêtarêd hemu dinyayê, bi civin! (Пролетаред һәму дыньяе, бы щывын!)[4]
- Кхмер: កម្មករនៃប្រទេសទាំងអស់រួបរួមគ្នា! (kammokr nei bratesa teangoasa ruobruom knea!)
- Лак: Циняв билаятирттал пролетартал, цахьиярд!
- Лаос:ຊົນຊັ້ນກຳມະຊອນທົ່ວໂລກ,ຈົ່ງສາມັກຄີກັນ! (sonsan kam ma son thouaolk chong samakkhi kan!)
- Латин: Laborantes terrarum omnium iungamini!
- Латыш: Visu zemju proletārieši, savienojieties!
- Лезгин: Вири уьлквейрин пролетарар, сад хьухь!
- Литва: Visų šalių proletarai, vienykitės!
- Люксембург: Aarbechter vun alle Länner, verbannen!
- Македон: Пролетери од сите земји, обединете се!
- Малагасий: Mpiasa eran’izao tontolo izao, mampiray!
- Малай: Pekerja semua negara, bersatu!
- Мальта: Ħaddiema tal-pajjiżi kollha, jingħaqdu!!
- Мари: Чыла элласе пролетарий-влак, ушныза!
- Славян-ара: Пролетари всих крајин, сједините се! (Proletari vsih krajin, sjedinite se!)
- Молдаван/Румын: Proletari din toate ţările, uniţi-vă! (Пролетарь дин тоате цэриле, униць-вэ!)
- Монгол: Орон бүрийн пролетари нар нэгдэгтүн! (ᠣᠷᠣᠨ
ᠪᠦᠬᠦᠨ ᠦ
ᠫᠷᠣᠯᠧᠲ᠋ᠠᠷᠢ ᠨᠠᠷ
ᠨᠢᠭᠡᠳᠦᠭᠲᠦᠩ!) - Немец: Proletarier aller Länder, vereinigt Euch!
- Нидерланд: Proletariërs aller landen, verenigt U!
- Норвег, Букмол: Arbeidere i alle land, foren dere!
- Норвег, Нюнорск: Arbeidarar i alle land, samein dykk!
- Окситан: Proletaris de totes los païses, unissètz-vos!
- Осетин: Ӕппӕт бӕстӕты пролетартӕ, баиу ут! (Æppæt bæstæty proletartæ, baiu ut!)
- Пәнжәб теле: ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਮਜ਼ਦੂਰ, ਇਕਜੁੱਟ ਹੋਵੋ!
- Фарсы: کارگران جهان متحد شوید (Kārgarān-e jahān mottaḥed šavīd!)
- Поляк: Proletariusze wszystkich krajów, łączcie się!
- Португал: Trabalhadores do mundo, uni-vos!
- Пушту теле: د ټولو هیوادونو کارګران ، متحد شئ! ()
- Урыҫ: Пролетарии всех стран, соединяйтесь!
- Серб: Пролетери свих земаља, уједините се! (Proleteri svih zemalja, ujedinite se!)
- Синдхи: سڀني ملڪن جي مزدور، متحد!
- Словак: Proletári všetkých krajín, spojte sa!
- Словен: Proletarci vseh dezel, zdruzite se!
- Сомали: Shaqaalaha dhammaan waddamada, midow!
- Суахили: Wafanyakazi wa nchi zote, kuungana!
- Тажик: Proletarhoji hamaji mamlakatho, jak şaved! (Пролетарҳои ҳамаи мамлакатҳо, як шавед!)
- Тай: ชนชั้นกรรมาชีพทั่วโลกจงสามัคกัน! (Chnchận krrmāchīph thạ̀w lok cng s̄ā mạkh kạn!)
- Тамил: அனைத்து நாடுகளின் தொழிலாளர்கள், இணைக்க! (Aṉaittu nāṭukaḷiṉ toḻilāḷarkaḷ, iṇaikka!)
- Татар: Барлык илләрнең пролетарийлары, берләшегез! (Barlyq illərneň proletarijlary, berləšegez!)
- Телугу теле: అన్ని దేశాల వర్కర్స్, ఐక్యం!
- Тыва: Бүгү чурттарның пролетарийлери, каттыжыңар!
- Төрөк: Bütün ülkelerin işçileri, birleşin! (Бүтүн үлкелерин ишчилери, бирлешин!)
- Төркмән: Bytin jer jyziniꞑ proletarlarь, birleşiꞑ!, Ähli ýurtlaryň proletarlary, birleşiň! (Әхли юртларың пролетарлары, бирлешиң!)
- Удмурт: Вань кунъёсысь пролетарийёс, огазеяське!
- Үзбәк: Butun dunyo proletarlari, birlashingiz! (Бутун дунё пролетарлари, бирлашингиз!)
- Украин: Пролетарі всіх країн, єднайтеся!
- Урду теле: !،تمام ممالک کے ورکرز متحد
- Филиппин: Mga manggagawa ng mundo, magkaisa!, Mga proletaryo ng lahat ng mga bansa, magkaisa!
- Фин: Kaikkien maiden proletaarit, liittykää yhteen!, Kaikkien maiden työläiset, liittykää yhteen!
- Француз: Prolétaires de tous les pays, unissez-vous!
- Хакас: Прай хазналарның тоғысчылары, пірігіңер!
- Һинд теле: दुनिया के मज़दूरों, एक हों! (транслитерация: Дуния ке маздурон, эк хон!)
- Хорват: Proleteri svih zemalja, ujedinite se!
- Чечен: Ерриг пачхьалкхийн пролетареш, цхьаьнакхета!
- Чех: Proletáři všech zemí, spojte se!
- Сыуаш: Пĕтĕм тĕнчери пролетарисем, пĕрлешĕр!
- Швед: Arbetare i alla länder, förenen eder!, Arbetare i alla länder förenen er! или Arbetare i alla länder, förena er!, Proletärer i alla länder, förena er!
- Эсперанто: Proletoj el ĉiuj landoj, unuiĝu!
- Эстон: Kõigi maade proletaarlased, ühinege!
- Ява: Para buruh ing donya, manunggala!
- Яҡут: Бүтүн дойдулар пролетарийдара, биир буолуҥ!
- Япон: 万国の労働者よ、団結せよ! (транслитерация: Банкоку но Ро: до: ся ё, данкэцу-сэ ё!)
Иҫкәрмәләр
- ↑ Ҡалып:Книга:Ленин В. И.: ПСС
- ↑ В Закавказской Федерации было три официальных языка — армянский, грузинский и тюркский (азербайджанский), поэтому она была представлена на гербе трижды.
- ↑ Cyrillic and Mkhedruli alphabets | аԥсуа алфавит / აფსუა ალჶავიტ (aṗsua alfavit) (рус.)(недоступная ссылка)
- ↑ Файл:Rja Taza.jpg — Википедия. commons.wikimedia.org. Дата обращения: 17 июль 2022. Архивировано 27 июль 2021 года.
Һылтанмалар
- Переводы девиза на различные языки на сайте Geonames.de
- «Workers of the world, unite» в английском Викисловаре
- Сомин А. Белорусская орфография. elementy.ru (28 март 2011). Дата обращения: 3 апрель 2011. Архивировано 23 февраль 2012 года.