Иванов Константин Васильевич
| Иванов Константин Васильевич | |
|---|---|
| cыу. Пăртта Кĕçтентинĕ | |
 | |
| Тыуған көнө | 27 май (8 июнь) 1890 |
| Тыуған урыны | |
| Вафат булыу көнө | 26 март (8 апрель) 1915 (24 йәш) |
| Вафат булыу урыны | |
| Гражданлығы (подданныйлығы) | |
| Эшмәкәрлек төрө | шағир, яҙыусы, тәржемәсе |
| Ижад итеү йылдары | 1906 — 1908 |
| Жанр | шиғыр[d], поэма[d], Трагедия и Әкиәт |
| Әҫәре теле | Сыуаш теле |
 РУВИКИ.Медиа файлдары | |
Иванов Константин Васильевич (27 май 1890 йыл — 13 март 1915 йыл) — шағир, сыуаш әҙәбиәте классигы, сыуаш әҙәби теленә нигеҙ һалыусы. 1907—1914 йылдарҙа Сембер ҡалаһындағы сыуаш уҡытыусылар мәктәбе уҡытыусыһы.
Биографияһы
Константин Васильевич Иванов 1889 йылдың 27 майында Өфө губернаһы Бәләбәй өйәҙе[2] Ыҫлаҡбаш ауылында крәҫтиән ғаиләһендә тыуған. Ауыл мәктәбен тамамлағас Сембер ҡалаһындағы сыуаш мәктәбенә уҡырға инә. Батша тәртиптәренә ҡаршы митингыларҙа ҡатнашҡан өсөн 1907 йылда уҡыуҙан ҡыуып сығаралар. Ыҫлаҡбаш ауылына ҡайта. Ауылда мәктәп мөдире Яковлев сыуаш телендә дин һәм дәреслектәр сығарырға әҙерләнә. К. Ивановты үҙе менән эшләргә саҡыра. 1908 йылда Семберҙә сыуаш риүйәттәре йыйынтығында буласаҡ әҙиптең «Тимер талҡы», «Ике ҡыҙ», «Тол ҡатын» тигән әкиәттәре һәм «Нарспи» поэмаһы донъя күрә. Аяныслы яҙмышлы сыуаш ҡыҙы тураһындағы «Нарспи» поэмаһы күп телдәргә тәржемә ителә. Уның нигеҙендә бер нисә пьеса ҡуйыла, Сыуаш опера һәм балет театрында опера ҡуйыла.
Әҙәби эшмәкәрлеген М. Ю. Лермонтов, Л. Н. Толстой, Н. Огарёв, А. Кольцов, Н. Некрасов, А. Майков әҫәрҙәрен сыуаш теленә тәржемә итеүҙән башлай.
1909 йылда Константин Иванов халыҡ уҡытыусыһы исеменә имтихан тапшыра. 1915 йылда ҡаты ауырыуҙан һуң 25 йәшендә вафат була.
Ҡыҫҡа ғына ғүмерендә Константин Иванов сыуаш халҡы поэзияһына нигеҙ ташы һала, тыуған халҡы хәтерендә тәрән эҙ ҡалдыра.
К. В. Иванов исемендәге премия лауреаттары
- Сидорова Ефросиния Сергеевна (16 февраль 1930 йыл — 30 июль 2018 йыл) — СССР һәм Рәсәй фольклорсыһы һәм педагогы, филология фәндәре кандидаты (1973), Сыуашстан Республикаһының К. В. Иванов исемендәге Дәүләт премияһы лауреаты (1988),[4].
Иҫкәрмәләр
- ↑ 1 2 Иванов Константин Васильевич // Большая советская энциклопедия (урыҫ): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 1 2 Хәҙерге Башҡортостан Республикаһы Бәләбәй районы
- ↑ Хәҙерге Башҡортостан Республикаһы Бәләбәй районы
- ↑ СИДОРОВА Ефросиния Сергеевна
Һылтанмалар
- Иванов Константин Васильевич // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: «Башҡорт энциклопедияһы» ғилми-нәшриәт комплексы, 2015—2020. — ISBN 978-5-88185-143-9.
- Константин Иванов тураһында «450 йыл Рәсәй менән бергә» сайтында. 2007 йылдың 4 ноябрь көнөндә архивланған.
- Чебоксарцы устроили митинг в честь чувашского поэта 2015 йылдың 16 март көнөндә архивланған.
- Слакпуç ялĕнчи сăвăçăн музей-çурчĕ
- К. В. Иванов çуралнăранпа 120 çул
- Константин Иванов 2011 йылдың 12 август көнөндә архивланған.
- В. Иванов çурални 100-çул çитнĕ ятпа ЮНЕСКО хăйĕн XXV сессинче 1990 çула Константин Васильевич Иванов çулĕ тесе палăртнă(недоступная ссылка)
- Чăваш Енĕн паллă çыннисем: Иванов Константин Васильевич
- Константин Васильевич Иванов 2012 йылдың 23 февраль көнөндә архивланған.
- «Нарспи» аудиокӗнеке шорт-листа кӗнӗ