Ангара (ракета ташыусылар төркөмө)

РУВИКИ — интернет энциклопедия мәғлүмәте
Ангара
Ангара
Төп мәғлүмәттәр
Ил Рәсәй Федерацияһы Рәсәй Федерацияһы
Ғаилә Ангара
Тәғәйенләнеше йөрөтөүсе ракета
Төҙөүсе Хруничев исемендәге Дәүләт ғилми-тикшеренеү һәм етештереү йыһан үҙәге
Етештереүсе Хруничев исемендәге Дәүләт ғилми-тикшеренеү һәм етештереү йыһан үҙәге
ПО «Полёт»
Төп характеристикалар
Старт ауырлығы 171 т — Ангара-1.2
Осороу тарихы
Торошо һынауҙар
Осороу урыны Плесецк, Пл. 35
Число запусков 6
 • усңышлы 6
 • уңышһыҙ 0
 • өлөшләтә
00уңышһыҙҙар		 0
Тәүге осош 9 июль 2014 йыл -
0Ангара-1.2ПП осорола
23 декабрь 2014 йыл
0 - Ангара-А5 осорола
Һуңғы осош 15 октябрь 2022 йыл -
0Ангара-1.2 осорола
Первая ступень — УРМ-1
Буш масса 10 480 кг
Марш двигателе РД-191
Тартыу 196,0 тс (1922,1 кН) диңгеҙ кимәлендә /
212,6 тс (2084,9 кН) бушлыҡта
Удель импульс 311,5 с /
337,4 с
Яғыулыҡ керосин РГ-1
Окисландырыусы шыйыҡ кислород
Вторая ступень — УРМ-2
Буш масса 4192 кг
Марш двигателе РД-0124А
Тартыу 30,0 тс (294,3 кН) бушлыҡта
Удель импульс 359 с (3521,8 м/с) бушлыҡта
Эшләү ваҡыты 300 с
Яғыулыҡ кәрәсин РГ-1
Окисландырыусы шыйыҡ кислород
Логотип РУВИКИ.Медиа Медиафайлы на РУВИКИ.Медиа
«Ангара» ракета йөрөтөүселәренең төрлө макеттары. МАКС-2009
Angara.svg

«Ангара́» — кислород-кәрәсин двигателдәре булған Рәсәй унификацияланған ракета йөрөтөүселәре) ғаиләһе. Улар үҙ эсенә Ерҙең түбән орбитаһында 3,5 тоннанан («Ангара-1.2») 38 тоннаға тиклем («Ангара-А5В»)[1][2] йөк йөрөтә алған ауыр класлы ракеталарҙы ала.

«Ангара» ракетаһының төп етештереүсеһе — Хрунюнев исемендәге Дәүләт ғилми-тикшеренеү һәм етештереү үҙәге, икенсеһе — «Полёт» етештереү берекмәһе. «Ангара» модулле конструкциялы: төрлө варианттар төрлө һандағы универсаль ракета модулдәр ярҙамында тормошҡа ашырыла (УРМ, уларҙан УРМ-1 — беренсе баҫҡыс өсөн, УРМ-2 — икенсе һәм өсөнсө өсөн), УРМ оҙонлоғо 25,1 м, диаметры — 2,9 м, яғыулыҡ менән массаһы — 149 тонна тәшкил итә. РД-191 универсаль ракета модуле кислород-кәрәсин двигателе менән комплектлана.

Комплексты төҙөү маҡсаттары[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

СССР тарҡалғандан һуң, «Байконур» космодромы (унан «Протон» һәм «Энергия» ауыр ракета ташыусыларын осороу тормошҡа ашырыла) Рәсәй Федерацияһынан ситтә ҡала. Бөтә элементтары Рәсәй етештереү базаһында Рәсәй компоненттарынан эшләнәсәк, ә осороу илдең территорияһында урынлашҡан космодромдарҙан башҡарыласаҡ ауыр класлы ракета комплексын булдырыу кәрәклеге килеп тыуа.

— Рәсәйгә үҙ территорияһынан геостационар орбитаға йөк ташырға һәләтле ракета системаһы кәрәк («Плесецк» космодромы, мөмкин булған вариант — «Көнсығыш» космодромы). Әлеге ваҡытта «Протон» ракета ташыусыһы Ҡаҙағстанда урынлашҡан Байконур космодромынан ғына ебәрелә[3], һәм был ракеталарҙы осороуҙы туҡтатыу планлаштырыла[4][5].

— Стратегик хәүефһеҙлек маҡсаттарынан сығып, комплекс тулыһынса ил территорияһында урынлашҡан Рәсәй предприятиелары кооперацияһы тарафынан проектлана һәм етештерелә.

— Ағыулы яғыулыҡ ҡулланған ауыр ракета ташыусыларҙы алмаштырыу. Ғәҙәттә уларҙа яғыулыҡ сифатында (СССР-ҙа / РФ-та) ағыулы гептил ҡулланылған. Әлеге ваҡытта гептил «Протон-М»-да ҡулланыла. "Ангара"ла кәрәсин нигеҙендә экологик таҙа яғыулыҡ ҡулланыласаҡ, окисландырыусы сифатында шыйыҡ кислород сығыш буласаҡ, тимәк, бындай ракета файҙаланыуҙа хәүефһеҙерәк һәм осоу траекторияһында тейешле сикләүҙәр булмаясаҡ. Киләсәктә «Ангара» пилотлы осоштар өсөн дә ҡулланылыуы ихтимал.

— Модуллек. Әҙер изделиены старт урынына тимер юлдан килтерергә мөмкинлек бирә. Модулле конструкция концепцияһы осоу аппараттарының тотош ғаиләһен булдырыу мөмкинлеген бирә: еңел класлы (1-се баҫҡыстың 1-се модуле базаһында ер эргәһендәге түбән орбитала 1,5 т файҙалы йөк менән), ауыр (35 тоннаға тиклем, беренсе баҫҡыс составында 7 универсаль ракета модуленән тора).

— «Ангара А5»-тең файҙалы йөк алыуы 26 тоннаға тиклем тәшкил итә, был «Протон»ға ҡарағанда күберәк. Плесецк космодромынан шул уҡ массаны геостационар орбитаға ебәрергә мөмкинлек бирә («Протон-М» ярҙамында Байконур космодромындағы кеүек).

"Ангара"ны булдырыу һөҙөмтәһендә Хруничев исемендәге дәүләт ғилми-тикшеренеү һәм етештереү үҙәге Рәсәйҙең космосҡа осороу баҙарын тулыһынса тиерлек биләй ала, был СССР-ҙа УРМ базаһында булдырылған осоу аппараттарының күпселек төрҙәренә берҙәм алмаш булдыра:

— «Протон» урынына «Ангара А5» һәм «Ангара А7»

— «Зенит-2» урынына «Ангара А3» (Украинала тик диңгеҙ/ер өҫтө старты проекты өсөн етештерелә, 2013 йылдан һуң етештереү туҡтатыла)

— «Циклона-2/3» урынына «Ангара А1,2» (Украинала туҡтатыла)

— «Ангара А1.1» урынына «Космоса-3М» (1990-сы йылдарҙа туҡтатыла).

Р-7 тибындағы ракета-ташыусы ғаиләһе («Союз»/"Молния) һәм континент-ара баллистик ракета базаһындағы еңел конверсиялы ракеталар ғына алмаштырылмайынса ҡаласаҡ. Берҙәм ракеталар серияһын булдырыу методикаһы Хруничев исемендәге Дәүләт ғилми-тикшеренеү һәм етештереү йыһан үҙәге генераль директорының беренсе урынбаҫары А. А. Медведевтың 1999 йылда яҡлаған докторлыҡ диссертацияһына нигеҙ булып тора. Ул 2001 йылда генераль директор итеп тәғәйенләнә. Бынан тыш, ваҡыт үтеү менән «Союз» ракета ташыусыһының бурыстарының байтаҡ өлөшө юғарыраҡ кимәлгә күсергә һәм «Ангара-А3»-кә күсергә тейеш, тип иҫәпләргә нигеҙ бар.

Варианттар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

  • «Ангара-1.2» — еңел класлы ракета ташыусы (өс универсаль ракета модуленән тора)

— «Ангара-А3» — урта класлы ракета ташыусы (өс универсаль ракета модуленән тора).

— «Ангара-А5» — ауыр класлы ракета ташыусы (биш универсаль ракета модуленән тора).

— «Ангара-А5М» — ауыр класлы ракета ташыусы (биш универсаль ракета модуленән тора).

— «Ангара-А5В» — үтә ауыр класлы ракета ташыусы (биш универсаль ракета модуленән тора).

Эшләү хронологияһы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

2018 йылдың 9 ғинуарында Хруничев исемендәге үҙәктең еңел класлы «Ангара-1.2» өсөн күп тапҡыр ҡулланыла торған баҫҡыс әҙерләүгә тотоноуы тураһында иғлан ителә[6].

Эшләү тарихы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

— 1992 йылдың 3 авгусында Хәрби-йыһан көстәренең фәнни-техник советы ҡарары һәм Рәсәй Федерацияһы Хөкүмәтенең 1992 йылдың 15 сентябрендәге ҡарары нигеҙендә ауыр класлы КРК (космос ракета комплексы) проектына конкурс иғлан ителә. Конкурста академик С. П. Королев исемендәге «Энергия» ракета йыһан коорпорацияһы, Хруничев исемендәге Дәүләт ғилми-тикшеренеү һәм етештереү йыһан үҙәге һәм академик В. П. Макеев исемендәге Дәүләт конструкторлыҡ бюроһы ҡатнаша.

— 1994 йылдың авгусында конкурста Хруничев исемендәге үҙәк еңеп сыға. Комплекстың төп төҙөүсеһе итеп ошо уҡ ойошма тәғәйенләнә. «Энергия» коорпорацияһының кире ҡағылған тәҡдиме һуңыраҡ «Русь-М» ракеталар ғаиләһен үҫтереү өсөн нигеҙ булып тора.

— Рәсәй Федерацияһы Президентының 1995 йылдың 6 ғинуарындағы «Ангара ракета комплексын үҙләштереү тураһында» Указы менән «Ангара» ракета системаһын булдырыу буйынса эштәр айырым милли әһәмиәткә эйә эш тип билдәләнә. Мартта Рәсәй Федерацияһы Оборона министрлығының был комплекс тураһында бойороғо сыға.

— 1995 йылдың 26 авгусында РФ Хөкүмәтенең «Ангара» комплексын төҙөү этаптарын билдәләгән ҡарары сыға, комплексты төҙөүҙең генераль план-графигы, уны финанслау күләме, шулай уҡ башҡарыусылар кооперацияһы раҫлана. Ҡарарҙа комплекстың осош һынауҙарын башлау ваҡыты — 2005 йыл һәм урыны — Плесецк космодромы билдәләнә, ә киләсәктә "Ангара"ны «Свободный» космодромынан осороу планлаштырыла. Яғыулыҡ бактары окисландырыусы бактар тирәләй урынлаша. Бындай схема рәсми булмаған рәүештә «чебурашка» тип атала, сөнки ян-яҡта урынлашҡан ҙур яғыулыҡ бактары мультипликация персонажының ҡолағын хәтерләтә. 1-се баҫҡыстың двигателе итеп «Зенит» ракета ташыусыһы өсөн булдырылған РД-171 ҡабул ителә. 2-се баҫҡыс двигателе — RD-0120, ул элек «Энергия» үҙәк модулендә ҡулланылған. РД-171 двигателен һайлау «Зенит» старт комплекстарын эшләтеп ебәреү өсөн, атап әйткәндә, Плесецк космодромында төҙөлөп бөтмәгән осоу комплекстарын йыһазландырыу өсөн файҙаланырға мөмкинлек бирә[7].

— 2007 йылдың декабрендә Мәскәү янындағы Химия инженерия ғилми-тикшеренеү институтында ракетаны өс айлыҡ һынау тамамлана[8].

— 2008 йылдың сентябрендә «Ангара» ракетаһы һынауҙар үткәреү өсөн Ғилми-тикшеренеү үҙәгенә килтерелә. Планлаштырылған саралар ракета-йыһан техникаһын әҙерләү циклының мотлаҡ бер өлөшө булып тора[9].

−2009 йылдың 29 апрелендә Ғилми-тикшеренеү үҙәгендә 1-се универсаль ракета модуленә һалҡын һынауҙар үткәрелә, унда окисланыусы цистернаға 100 тонна самаһы шыйыҡ кислород тултырыла. Һынауҙарҙың маҡсаты — двигателде туҡландырыу пневмогидросистемаларын һәм уларҙы яғыулыҡтың криоген компонентында ⁇ шыйыҡ кислородта идара итеү алгоритмдарын комплекслы тикшереү[10].

— 2009 йылдың 18 июнендә яғыулыҡтың ике компонентын ҡулланып, икенсе һыуыҡ һынау үтә. Был этапта окисландырыусы һәм яғыулыҡ бактарын «һалҡын» ҡойоу шарттарында туҡланыу пневмогидросистемаһының эшләү һәләтен комплекслы тикшереү үткәрелә[10].

— 2018 йылдың ғинуарында Хруничев исемендәге Дәүләт ғилми-тикшеренеү һәм етештереү йыһан үҙәге күп тапҡыр ҡулланыла торған версияны төҙөү буйынса эштең тергеҙелеүе тураһында иғлан итә. Авиация конструкторлыҡ бюроһы билдәләүенсә, тәүге һөҙөмтәләр 2018 йылдың яҙында иғлан ителеүе ихтимал. Был ваҡытҡа күп тапҡыр ҡулланыла торған "Ангара"ның техник ҡиәфәте һайланасаҡ. Уны Хәрби-сәнәғәт комиссияһы коллегияһына тәҡдим итәләр, ул проектты финанслау мәсьәләһен хәл итергә тейеш[11].

— 2018 йылдың 26 июнендә Мәскәүҙә «Роскосмос дәүләт корпорацияһы үҫешенең төп бурыстары һәм перспективалары» темаһына фәнни-ғәмәли конференция үтә. Унда Дмитрий Рогозин, Рәсәйҙең яңы «Ангара» ракета ташыусыһы ғаиләһенең осош һынауҙары алты осоштан һуң тамамланасаҡ, тип белдерә[12].

— 2018 йылда «Ангара-А5»-тең конструкцияһына үҙгәрештәр индерелә[13].

Етештереүҙе Мәскәүҙән Омскиға күсереү[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Хруничев исемендәге үҙәк "Ангара"ны Омск ҡалаһының «Полёт» етештереү берекмәһендә етештереүҙе яйға һалырға ҡарар итә, сөнки унда "Протон"да ҡулланылған технологиялар файҙаланылмай. Мәҫәлән, «Протон» өсөн аргон-дуғалы иретеп йәбештереү ҡулланыла һәм бөтә технология ошоға ҡоролған. Омскиҙа фрикцион иретеп йәбештереү ҡулланыла[14]. Бынан тыш, транспорт логистикаһы күҙлегенән ҡарағанда Омск заводы иң ҡулайы — Плесецк һәм Восточный космодромдарынан бер үк алыҫлыҡта тиерлек урынлашҡан[15].

«Полёт» берекмәһе майҙансығында «Ангара» йөрөтөүсе ракетаһын йыйыу

Тәүге стадияла Омск ҡалаһындағы «Полет» етештереү берекмәһендә ракета ташыусының үҙәк һәм ҡабырға блоктары (ярашлы рәүештә беренсе һәм икенсе баҫҡыс, УРМ-1) йыйыла, ә Мәскәүҙә Хруничев исемендәге үҙәктә блоктар өҫтәмә тикшереүҙәр үтәсәк һәм өсөнсө баҫҡыс (УРМ-2) һәм ракета ташыусы тиҙләтеү блогы менән бергә йыйыласаҡ, шунан һуң «Ангара», стартҡа әҙерләнеү өсөн, Плесецк космодромына (Архангельск өлкәһе) ебәреләсәк. Мәскәүҙә бөтәһе алты «Ангара-А5» ракетаһы етештереләсәк, ә Омскиҙа етенсе ракетаны тулыһынса йыйыу яңы конструкторлыҡ документацияһы буйынса фрикцион иретеп йәбештереү ысулы менән башланасаҡ[16].

«Полёт» беремәһе Хруничев үҙәге составына 2007 йылда инә. Уны реконструкциялауҙың һәм модернизациялауҙың беренсе этабы 2009 йылда башлана, әлеге этапта инвестициялар 6 миллиард һум тәшкил итә (башҡа мәғлүмәттәр буйынса 7 млрд һум)[17]). Икенсе этапта 10 миллиард һум инвестиция ҡаралған[17]. Өсөнсө этаптың сығымдары билдәһеҙ[18].

2015 йылға тиклем Омск ҡалаһында универсаль модулдар өсөн яғыулыҡ бактары етештерелә.

— 2015 йылда Омск ҡалаһында «Полет» заводы территорияһында «Ангара» ракетаһын эшләү тураһында ҡарар ҡабул ителә[19].

— 2016 йылдың 2 авгусында Омск өлкәһе губернаторы Виктор Назаров киң мәғлүмәт сараларына 2016 йылдың сентябрендә цех эшләй башлаясағы, «Ангара» тулыһынса унда йыйыласағы тураһында хәбәр итә[19].

— 2017 йылдың 24 июнендә Омск өлкәһенең Сәнәғәт сәйәсәте, транспорт һәм инновацион технологиялар министрлығынан киң мәғлүмәт сараларына хәбәр итеүҙәренсә, «Ангара» өсөн УРМ-дарҙы йыйыу цехы июлдә эшләй башлаясаҡ[20].

— 2018 йыл башында «Ангар-А5»-тең беренсе баҫҡысы өсөн универсаль ракета модулдәренең модулдәренең береһендә тирбәлеү көсө һынауҙары үткәрелә, улар 2017 йыл аҙағында башлана һәм бер нисә ай дауам итергә тейеш. Һынауҙың маҡсаты — иң яңы технологик ҡорамалдар, йыһазландырыу һәм прогрессив етештереү процестары менән ойошторолған «Полёт» берекмәһенең ракета ташыусыларҙы күпләп сығарыуға технологик әҙерлеген баһалау[21].

— 2018 йылдың 2 мартында вице-премьер Дмитрий Рогозин «Полёт» берекмәһенә барыу йомғаҡтары буйынса «Ангара-А5»-те модернизациялау буйынса ҡарар ҡабул ителеүе тураһында хәбәр итә: ракетаны еңеләйтеү һәм композит материалдарҙы файҙаланыу һәм осоу характеристикаһын 15 процентҡа яҡшыртҡан иң заманса иретеп йәбештереүгә күсеү уның тартыу көсө арттырасаҡ. Ә Роскосмос предприятиелары эсендә кооперация схемаларын булдырыу ауыр "Ангара"ны сериялы етештереүҙе 2021 йылда уҡ башларға мөмкинлек бирәсәк. Бынан тыш, Рогозин «Полёт» берекмәһе, уның филиалдары һәм «Алмаз-Антей» технологтарына 5 мартта гальваника буйынса берҙәм компетенциялар үҙәген булдырыу параметрҙарын тикшерергә ҡуша[22][23]. Гальваника цехы 2014 йылда уҡ төҙөлөргә тейеш була, киң мәғлүмәт саралары хәбәр итеүенсә, уны булдырыу өсөн 250 миллион һумдан ашыу аҡса бүленгән, ә хәҙер 65 миллион һум самаһы аҡса һәм кәрәкле ҡорамалдар менән тәьмин итеү ваҡытын 2018 йылдың майына тиклем оҙайтыу кәрәк[24].

— 2019 йылдың 6 сентябрендә Владимир Путиндың Көнсығыш космодромына сәфәре барышында Хруничев үҙәге генераль директоры Алексей Варочко беренсе «Ангара» ракетаһы Көнсығыш космодромына 2022 йылда килтереләсәк, ә Омскиҙа уны етештереү башланды, тип белдерә.

Көтөлгән ваҡиғалар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

— 2020 йыл — тулыһынса «Полёт» берекмәһендә йыйылған беренсе «Ангара-1.2» сығарыу, «Ангара-А5» етештереү өсөн икенсе контроль-һынау стендын төҙөү.

— 2021 йыл — оборона министрлығына ике «Ангара» ракета ташыусыһын тапшырыу.

— 2022 йыл — тулыһынса "Полёт"та йыйылған беренсе «Ангара-А5» ракета ташыусыһын сығарыу.

— 2022 йыл — дүрт «Ангара» ракета ташыусыһын сығарыу.

— 2023 йыл — дүрт «Ангара» ракета ташыусыһын сығарыу.

— 2024 йылдан — сериялы етештереү: йыл һайын һигеҙ «Ангара» ракета ташыусыһын сығарыу[25]. "Протон-М"ды ҡулланыуҙан алыу[26].

Плесецк космодромында старт комплексы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

«Ангара» ракеталарын осороу комплексы Плесецкиҙа 2014 йылда төҙөлә. Унан өс уңышлы һынау осошо яһала

Рәсәй Федерацияһы Оборона министрлығы 2019 йылға Плесецк космодромында яңы старт майҙансығы төҙөргә ниәтләй[27]. Унан ракета ташыусы кислород-водород тиҙләтеү блогы менән осоп китәсәк, был махсус инфраструктура талап ителә. 2016 йылдың авгусында Хруничев исемендәге үҙәк Плесецк космодромында «Ангара» ракета ташыусылары төркөмө өсөн яңы осоу комплексын эшләй башлауы тураһында иғлан итә[28].

2022 йылдың 18 авгусында Рәсәй Федерацияһы оборона министры урынбаҫары Тимур Иванов «Армия-2022» форумында киң мәғлүмәт сараларына «Космодромды үҫтереү» программаһы сиктәрендә 2025 йылға тиклем Плесецк космодромында яңы старт майҙансығы һәм өҫтәмә инфраструктура төҙөү планлаштырыла, ул «Ангара» ауыр ракеталарын бишкә тиклем осороуҙы тәьмин итәсәк, тип белдерә[29].

Байконур космодромында старт комплексы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Байконур космодромынан осороу өсөн «Байтирәк» йыһан ракета комплексын булдырыу планлаштырыла. Ул — Байконур космодромынан экологик таҙа ракеталар менән йыһан аппараттарын сығарыу өсөн ойоштороу-техник структура булдырыу буйынса 2004 йылда старт алған Рәсәй һәм Ҡаҙағстандың берлектәге проекты.

2012 йылдың ноябрендә яңы «Ангара» комплексын төҙөү проекты туҡтап ҡала. Проектты финанслау буйынса ике яҡлы килешеүгә өлгәшә алмайҙар. 2013 йылдың мартында Роскосмос башлығы Владимир Поповкин Байконурҙа үткән матбуғат конференцияһында Көнсығыш космодромында «Ангара» ракета ташыу аппараты өсөн старт комплексы төҙөү тураһында һуңғы ҡарар ҡабул ителеүе тураһында белдерә[30][31].

2015 йылдың 2 июнендә Ҡаҙағстан премьер-министрының беренсе урынбаҫары Баҡытжан Һағынтаев журналистарға Байконур космодромында «Байтирәк» йыһан ракета комплексын төҙөү 2021 йылда башланасағы тураһында хәбәр итә. Ул «Ангара» ракета ташыусыһы базаһында үҫешәсәк[32]. «Энергия» ракета-йыһан корпорацияһы әҙерләгән «Сункар» ракета ташыусыһы Рәсәй-Ҡаҙағстан «Байтирәк» йыһан ракета комплексының айырылғыһыҙ өлөшө булып торасаҡ[33].

2017 йылдан "Байтерек" проекты «Союз-5» ракета ташыусыһына йүнәлтелә..

«Көнсығыш» космодромында старт комплексы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Роскосмос алдына 2016 йылдың беренсе ярты йыллығында «Ангара» ракета-носителенең өс версияһының теләһә ҡайһыһын — «Ангара-А5», «Ангара-А5П» (пилот менән идара ителеүсе) һәм «Ангара-А5В» (юғары йөк күтәреүсәнле) осорорға мөмкин булған бер старт майҙансығы булған универсаль старт комплексының системалы проектын әҙерләү бурысы ҡуйыла[34].

Икенсе этаптың төҙөлөшө 2019 йылдың 30 майында башлана[35] һәм 2025 йылда тулыһынса тамамланасаҡ[36]. «Ангара-А5» ракета ташыусыһын беренсе тапҡыр осороу 2023 йылдың авгусына билдәләнә[36], шунан һуң 2027 йылда «Ангара-А5В»-ны эшләтеп ебәреүгә булышлыҡ итеү өсөн старт майҙансығы яңыртыласаҡ[37][38]. 2024 йылдың 17 апрелендә Роскосмостың генераль директоры Юрий Борисов «Ангара-А5В» ракетаһын беренсе тапҡыр осороу 2030 йылға планлаштырылыуы тураһында иғлан итә[39].

Сағыштырмаса баһалау[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Старт массаһы һәм геокүсмә орбитаға сығарылған файҙалы йөкләнеше буйынса «Ангары-А5»-тең аналогтары булып Американың Falcon 9, Францияның «Ариан-6» һәм Ҡытайҙың «Чанчжэн-5» ракета ташыусылары тора. «Союз-2» «Ангара-1.2» и «Ангара-А3» араһында тора.

«Ангара» ракетаһы полимер композит материалдар ярҙамында етештерелә, композиттар өлөшө «Протон-М»ға ҡарағанда 20 процентҡа күберәк[40].

"Ангара"ны осороу «Delta IV Heavy» менән сағыштырғанда арзаныраҡ[41]. Әммә, 2014—2020 йылдар торошо буйынса, "Протона-М"ды осороуға ҡарағанда ике тапҡырға ҡиммәтерәк[42], был тәбиғи, сөнки «Протон» сериялы.

Планлаштырылған осороуҙар исемлеге[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

«Ангара» ғаиләһе ракета-ташыусыларын осороуҙың планлаштырылған исемлеге

№ Дата, ваҡыт, МСК Модификация Тиҙләтеү блогы Файҙалы йөк / Платформа Космодром / Осороу ҡоролмаһы Тәғәйенләнеш Заказсы
2023 йыл
1 беренсе кварталдан да иртәрәк түгел Ангара-А5 Бриз-М Рәсәй Федерацияһы Космос Рәсәй флагы Плесецк / 35/1 юлдашты осороу[43] РФ Оборона министрлығы
2 декабрь 2023 Ангара-А5 АМ Рәсәй Федерацияһы Аист-2Т Рәсәй флагы Плесецк / 35/1 юлдашты осороу «Роскосмос»
2024 йыл
3 2024 Ангара-А5 Бриз-М йәки ДМ-03 Персей (14С48) Рәсәй флагы Аракс-Р Рәсәй флагы Көнсығыш / 35/1 Аракс-Р РФ Оборона министрлығы
2025 год
4 2025 йылға тиклем Ангара-А5 Бриз-М Рәсәй флагы Йыһан карабы макеты Орёл Рәсәй флагы Плесецк / 35/1 йыһан карабы менән һынау осороуы Орел «Роскосмос»
5 2025 йылға тиклем Ангара-А5 Бриз-М йәки ДМ-03 Персей (14С48) Рәсәй флагы Луч-5ВМ Рәсәй флагы Көнсығыш / Пл.1А Луч-5ВМ «Роскосмос»
6 2025 йылға тиклем Ангара-1.2 АМ Рәсәй флагы Юлдаштар Рәсәй флагы Көнсығыш / Пл.1А 22 юлдаш Марафон «Роскосмос»

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

  1. ↑ Семейство ракет-носителей «Ангара». ГКНПЦ им. М. В. Хруничева. Дата обращения: 17 ноябрь 2008. Архивировано 18 ғинуар 2017 года.
  2. ↑ Игорь Афанасьев. «Ангара» попутчиков не выбирает // «Русский космос» : журнал. — Королёв: ЦНИИ машиностроения, 2019. — Вып. 10. — С. 47. Архивировано 9 сентябрь 2019 года.
  3. ↑ Павел Котляр. «Ангара» пока не полетит. Газета.Ru (27 июнь 2014). Дата обращения: 28 июнь 2014. Архивировано 29 июнь 2014 года.
  4. ↑ Елена Плавская. Рогозин поставил задачу прекратить производство «Протонов». Известия (22 июнь 2018). Дата обращения: 31 декабрь 2021. Архивировано 22 июнь 2018 года.
  5. ↑ Дмитрий Рогозин: Россия откажется от устаревших экспериментов на МКС. РИА Новости (20180622T1000). Дата обращения: 31 декабрь 2021. Архивировано 21 март 2019 года.
  6. ↑ Центр имени Хруничева будет разрабатывать многоразовую ракету. «Интерфакс» (9 ғинуар 2018). Дата обращения: 27 ғинуар 2020. Архивировано 27 ғинуар 2020 года.
  7. ↑ Гудилин В.Е., Слабкий Л.И. Глава 6. Развитие ракетно-космических частей и их составных систем // Ракетно-космические системы (История. Развитие. Перспективы). — М.,, 1996. — 326 с.
  8. ↑ «Ангара» готовится к полёту, vesti.ru, 30.12.2007. Дата обращения: 9 ғинуар 2008. Архивировано 23 апрель 2014 года.
  9. ↑ Началась подготовка к огневым испытаниям универсального ракетного модуля УРМ-2(недоступная ссылка)
  10. ↑ 10,0 10,1 В ФКП «НИЦ РКП» прошли огневые стендовые испытания УРМ-1 ракеты-носителя «Ангара». ГКНПЦ им. М. В. Хруничева (31 июль 2009). Дата обращения: 31 июль 2009. Архивировано 26 июль 2011 года.
  11. ↑ Российскую ракету «Ангара» снабдят крыльями. «Известия» (9 ғинуар 2018). Дата обращения: 9 ғинуар 2018. Архивировано 9 ғинуар 2018 года.
  12. ↑ Роскосмос. Определены направления развития Госкорпорации и космической отрасли Новости. Госкорпорация «Роскосмос» (28 июнь 2018). Дата обращения: 28 июнь 2018. Архивировано 28 июнь 2018 года.
  13. ↑ Конструкцию ракеты «Ангара» изменили после продувки макета в аэротрубе. Дата обращения: 25 декабрь 2018. Архивировано 25 декабрь 2018 года.
  14. ↑ Масштабы трагедии стали такими, что скрывать их уже стало невозможно (18 август 2015). Дата обращения: 11 август 2017. Архивировано 11 август 2017 года.
  15. ↑ Глава Центра Хруничева: ни один контракт на запуск «Протона-М» не расторгнут. ТАСС (7 июнь 2017). Дата обращения: 27 ғинуар 2020. Архивировано 15 февраль 2020 года.
  16. ↑ Дмитрий Струговец. В столице будет изготовлено шесть ракет «Ангара-А5 . «Известия» (17 ғинуар 2018). Дата обращения: 17 ғинуар 2018. Архивировано 17 ғинуар 2018 года.
  17. ↑ 17,0 17,1 Светлана Сухова. «Ангара» проблем. Куда уехал цирк. Журнал «Огонёк». «Коммерсантъ» (13 ғинуар 2020). Дата обращения: 12 ғинуар 2020. Архивировано 12 ғинуар 2020 года.
  18. ↑ Омский «Полёт» с 2020 г. будет производить до 100 модулей для «Ангары» в год. ТАСС (26 август 2016). Дата обращения: 6 ноябрь 2019. Архивировано 25 май 2019 года.
  19. ↑ 19,0 19,1 Омский «Полёт» в сентябре запустит цех по сборке ракеты-носителя «Ангара». «РИА Новости» (2 август 2016). Дата обращения: 6 ноябрь 2019. Архивировано 6 ноябрь 2019 года.
  20. ↑ Цех сборки модулей ракеты-носителя «Ангара» начнет работу на омском ПО «Полёт» в июле (24 июнь 2017). Дата обращения: 10 август 2017. Архивировано 10 август 2017 года.
  21. ↑ Продолжается подготовка к серийному производству ракет-носителей семейства «Ангара». ГКНПЦ им. Хруничева (24 ғинуар 2018). Дата обращения: 26 ғинуар 2018. Архивировано 26 ғинуар 2018 года.
  22. ↑ Рогозин: принято решение об открытии работ по модернизации ракеты-носителя «Ангара-А5» (3 март 2018). Дата обращения: 3 март 2018. Архивировано 4 март 2018 года.
  23. ↑ Рогозин поручил создать единый центр компетенции по гальванике в Омске (2 март 2018). Дата обращения: 3 март 2018. Архивировано 4 март 2018 года.
  24. ↑ Тот еще «Полёт» (2 март 2018). Дата обращения: 3 март 2018. Архивировано 3 март 2018 года.
  25. ↑ Роскосмос передаст тяжелую «Ангару» на космодром Плесецк в ноябре. ТАСС (6 сентябрь 2019). Дата обращения: 7 сентябрь 2019. Архивировано 7 октябрь 2019 года.
  26. ↑ Ракета «Ангара» полностью заменит «Протоны» в 2024 году. «РИА Новости» (2 ноябрь 2019). Дата обращения: 2 ноябрь 2019. Архивировано 2 ноябрь 2019 года.
  27. ↑ Минобороны построит новый стартовый комплекс для «Ангары» к 2019 году (29 август 2016). Дата обращения: 30 август 2016. Архивировано 30 август 2016 года.
  28. ↑ Центр Хруничева подготовит проект стартового стола для «Ангары» (31 август 2016). Дата обращения: 31 август 2016. Архивировано 19 сентябрь 2016 года.
  29. ↑ Новую инфраструктуру для запуска ракет "Ангара" построят в Плесецке до 2025 года. ТАСС (18 август 2022).
  30. ↑ России и Казахстану не удалось согласовать условия строительства на космодроме нового стартового комплекса. Дата обращения: 25 ноябрь 2012. Архивировано 1 декабрь 2016 года.
  31. ↑ Соглашение о строительстве площадки для запуска ракет с Казахстаном подписано давно, но России она нужна для старта легких ракет, а Казахстану — для тяжелых. Дата обращения: 25 ноябрь 2012. Архивировано 23 апрель 2016 года.
  32. ↑ Создание космического ракетного комплекса «Байтерек» начнется в 2021 году. Дата обращения: 3 июнь 2015. Архивировано 15 июнь 2015 года.
  33. ↑ Новейшую российскую ракету назовут казахским именем «Сункар». «Известия» (18 июль 2016). Дата обращения: 14 сентябрь 2016. Архивировано 21 август 2017 года.
  34. ↑ Роскосмос переделает проект стартового комплекса на космодроме Восточный для «Ангары». ТАСС (23 ғинуар 2016). Дата обращения: 15 июнь 2016. Архивировано 21 апрель 2016 года.
  35. ↑ Путин посетил строительную площадку второй очереди космодрома Восточный. «РИА Новости» (6 сентябрь 2019). Дата обращения: 27 июнь 2020. Архивировано 14 сентябрь 2019 года.
  36. ↑ 36,0 36,1 Игорь Афанасьев, Вадим Языков. «Восточный» экспресс следует без остановок // «Русский космос» : журнал. — М.: ЦНИИмаш, 2020. — Вып. 16. — С. 4—11. Архивировано 27 июнь 2020 года.
  37. ↑ «Лучше один дорогостоящий прицельный удар, чем сто ударов без разбора». «Коммерсантъ» (26 февраль 2018). — «Задача: после незначительной модернизации стартового комплекса обеспечивать пуски ракеты-носителя тяжелого класса повышенной грузоподъемности „Ангара-А5В“». Дата обращения: 27 июнь 2020. Архивировано 9 декабрь 2018 года.
  38. ↑ Первый пуск ракеты «Ангара-А5М» с Восточного запланирован на 2025 год. «РИА Новости» (8 август 2018). — «„Ангара-А5В“ (13 тонн с кислородно-водородным разгонным блоком; год запуска с космодрома Восточный — 2027 г)». Дата обращения: 27 июнь 2020. Архивировано 23 октябрь 2019 года.
  39. ↑ Первый старт ракеты "Ангара-А5В" может пройти в 2030 году (17 апрель 2024). 17 апрель 2024 тикшерелгән.
  40. ↑ Ракета-носитель «Ангара» будет производиться с широким использованием композиционных материалов. ИТАР-ТАСС (11 апрель 2012). Дата обращения: 12 апрель 2012. Архивировано 13 июль 2012 года.
  41. ↑ Кирилл Бенедиктов. Через тернии к звездам — несмотря ни на что. Известия (24 декабрь 2014). Дата обращения: 19 февраль 2021. Архивировано 24 декабрь 2014 года.
  42. ↑ Генконструктор сравнил стоимость пусков «Ангары», «Протона» и Falcon 9. РИА Новости (24 декабрь 2020). Дата обращения: 19 февраль 2021. Архивировано 24 декабрь 2020 года.
  43. ↑ Минобороны планирует запустить в 2022 году три «Ангары», сообщил источник (31 декабрь 2021). 4 ғинуар 2022 тикшерелгән.

Әҙәбиәт[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Һылтанмалар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Яңылыҡтарҙа

Фильмдар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

https://ba.ruwiki.ru/w/index.php?title=Ангара_(ракета_ташыусылар_төркөмө)&oldid=2063063 ҡабул ителгән