Нуғайҙар

Нуғайҙар
Нуғайҙар
Үҙатамаһы	ногай, ногайлар
Һаны һәм йәшәгән урыны
	Барлығы: 103 660
	Рәсәй Федерацияһы: 103 660 (2010 йылғы халыҡ иҫәбен алыу); Дағстан: 40 407 (2010); Ставрополь крайы: 22 006 (2010); Ҡарасәй-Черкес Республикаһы: 15 654 (2010); Әстерхан өлкәһе: 7 589 (2010); Ханты-Манси автономиялы округы: 5 323 (2010); Чечня: 3 444 (2010); Ямал-Ненец автономиялы округы: 3 479 (2010); Украина: 385 (2001 й.)
Тасуирлама
Тел	нуғай
Дин	ислам
Төркөмгә ҡарай	Алтай ғаиләһе; Төрки телдәр; Ҡыпсаҡ төркөмө; Нуғай телдәре
Туғандаш халыҡтар	башҡорттар, ҡаҙаҡтар, ҡараҡалпаҡтар, ҡарасайҙар, татарҙар
	РУВИКИ.Медиа файлдары

Нуғайҙар (нуғ. Ногайлар) — башлыса Төньяҡ Кавказда һәм Дағстанда йәшәүсе төрки телле халыҡ. Антропологик яҡтан көньяҡ себер расаһына ҡарайҙар. Нуғайҙарҙың антропологик тибында монголоид һәм европеоид элементтары бар. Нуғай теле алтай телдәр ғаиләһенең төрки группаһының ҡыпсаҡ подгруппаһына керә. Нуғай телендә ҡарануғай һәм кубан диалектары бар, шулай уҡ ставрополь һәм әстерхан нуғайҙарының телдәре үҙенсәлекле.^[5] Диндәре башлыса ислам. 2010 йылда үткәрелгән Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбе мәғлүмәттәре буйынса Рәсәйҙә барлығы 103 660 нуғай иҫәпкә алынған^[1]

Иҫәбе — Рәсәйҙә 103,7 мең кеше. Әҙәби тел ҡарануғай диалекты һәм нуғай һөйләше нигеҙендә төҙөлгән. Яҙма XVIII быуаттан 1928 йылға тиклем ғәрәп графикаһы, 1928—1938 йылдарҙа латин графикаһы, 1938 йылдан кириллица графикаһы нигеҙендә.

Шулай уҡ ҡарағыҙ

Румыния татарҙары

Иҫкәрмәләр

↑ ¹ ² Официальный сайт Всероссийской переписи населения 2010 года. Информационные материалы об окончательных итогах Всероссийской переписи населения 2010 года 2014 йылдың 22 март көнөндә архивланған.
↑ Всероссийская перепись населения 2010. Национальный состав населения РФ 2010
↑ ¹ ² ³ ⁴ ⁵ ⁶ ⁷ Всероссийская перепись населения 2010 г. Национальный состав регионов России
↑ Всеукраїнський перепис населення 2001. Русская версия. Результаты. Национальность и родной язык.
↑ Народы Дагестана / Отв. ред. С. А. Арутюнов, А. И. Османов, Г. Е. Сергеева. М.: Наука, 2002. С.492.

Һылтанмалар

Нуғайҙар // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: «Башҡорт энциклопедияһы» ғилми-нәшриәт комплексы, 2015—2020. — ISBN 978-5-88185-143-9. (Тикшерелеү көнө: 22 март 2023)

[пер.2010-1] ¹ ² Официальный сайт Всероссийской переписи населения 2010 года. Информационные материалы об окончательных итогах Всероссийской переписи населения 2010 года 2014 йылдың 22 март көнөндә архивланған.

[этнорф2010-2] Всероссийская перепись населения 2010. Национальный состав населения РФ 2010

[этноСРФ-3] ¹ ² ³ ⁴ ⁵ ⁶ ⁷ Всероссийская перепись населения 2010 г. Национальный состав регионов России

[4] Всеукраїнський перепис населення 2001. Русская версия. Результаты. Национальность и родной язык.

[5] Народы Дагестана / Отв. ред. С. А. Арутюнов, А. И. Османов, Г. Е. Сергеева. М.: Наука, 2002. С.492.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]