Бейгилде (Балтас районы)
Ауыл | |||
Бейгилде | |||
---|---|---|---|
55°54′15″ с. ш. 56°11′15″ в. д.HGЯO | |||
Ил | Рәсәй Федерацияһы | ||
Федерация субъекты | Башҡортостан | ||
Муниципаль район | Балтас районы | ||
Тарихы һәм географияһы | |||
Сәғәт бүлкәте | UTC+6:00 | ||
Халҡы | |||
Халҡы | |||
Һанлы идентификаторҙар | |||
Почта индексы | 452991 | ||
Автомобиль коды | 02, 102 | ||
ОКАТО коды | 80 208 834 002 | ||
ОКТМО коды | 80 608 434 106 | ||
|
Бейгилде (рус. Бигильдино) — Башҡортостандың Балтас районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 232 кеше[2]. Почта индексы — 452991, ОКАТО коды — 80208834002.
Халыҡ һаны[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)
Иҫәп алыу йылы һәм көнө | Бөтә халыҡ | Ир-егеттәр | Ҡатын-ҡыҙҙар | Ир-егеттәр өлөшө (%) | Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%) |
1897 йыл 9 февраль ( 26 ғинуар) | |||||
1920 йыл 26 август | |||||
1926 йыл 17 декабрь | |||||
1939 йыл 17 ғинуар | |||||
1959 йыл 15 ғинуар | |||||
1970 йыл 15 ғинуар | |||||
1979 йыл 17 ғинуар | |||||
1989 йыл 12 ғинуар | |||||
2002 йыл 9 октябрь | |||||
2010 йыл 14 октябрь | 232 | 109 | 123 | 47,0 | 53,0 |
Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.
- 1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.
- 1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны
Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.
- 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.
- Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.
- 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.
- Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.
- 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)
- Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.
- 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.
- Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.
- 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.
- Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.
- 1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
- 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
- Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7
- 1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.
Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу (2002) мәғлүмәте буйынса — күпселек башҡорттар (66 %) һәм татарҙар (33 %) йәшәй[3].
Географик урыны[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Район үҙәгенә тиклем (Иҫке Балтас): 25 км
- Ауыл советы үҙәгенә тиклем (Иҫке Янбай): 3 км
- Яҡындағы тимер юл станцияһы (Көйөҙе): 92 км
Ауыл тарихы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
Бейгилде ауылы Танып улусы Үҙән-Танып түбәһе ерендә урынлашҡан. Ауыл 1730 йылда мишәрҙәр тарафынан нигеҙләнгән. Тәүге килеп төпләнеүсәләрҙең исемдәре билдәле: Бейгилде Әгелдин, Сермәк Исаев, Усман Ибраев аҫаба башҡорттарға йыл һайын 1 һум 20 тин күләмендә ҡуртым өсөн түләгән. 1748 йылда 4 хужалыҡта 29 ир-ат теркәлгән. 1816 йылда ауылда 15 йортта 120 кеше йәшәгән. 1834 йылда 31 йорт һәм 180 кеше булған. 1905 йылда ауылда мәсет һәм мәҙрәсә булған, 113 йортта 378 ир-ат һәм 320 ҡатын-ҡыҙ йәшәгән. 1920 йылғы халыҡ иҫәбен алыу 149 йортто, 326 ир-егетте һәм 347 ҡатын-ҡыҙҙы теркәгән.[4]
Бөгөнгө көндә ауылда башланғыс мәктәп, фельдшер-акушерлыҡ пункты, клуб, мәсет бар.[5]
Ауыл урамдары[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
1. 8 март урамы (улица 8 Марта)
2. Комсомол урамы. (улица Комсомольская)
3. Космонавтар урамы (улица Космонавтов) ( улица )
4. Октябрь урамы (улица Октябрьская) ( улица )
5. Баҡса тыҡрағы (переулок Садовый) ( переулок )
6. Фрунзе урамы (улица Фрунзе) ( улица )
Ривизия мәғлүмәте[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Материалы ревизских сказок по: Бигильдина д., Бирский уезд, 10 башк. к-н; год 1834, фонд И-138, опись 2, дело 550(недоступная ссылка)
- Материалы ревизских сказок по: Бигильдина д., Бирский уезд, 10 башк. к-н; год 1834, фонд И-138, опись 2, дело 550(недоступная ссылка)
1917 йылғы ауыл хужалығын иҫәпкә алыу[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Материалы поземельной переписи 1917 года по: д. Бигильдино, Бирский уезд, Старо-Балтачевская волость; фонд Р-473, опись 1, дело 2819 2021 йылдың 8 май көнөндә архивланған.
Һылтанмалар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник. — Уфа: ГУП РБ Издательство «Белая Река», 2007. — 416 с.— ISBN 978-5-87691-038-7. (рус.)
- Асфандияров А.З. История сел и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. Уфа: Китап, 2009. — 744 с. ISBN 978-5-295-04683-4 (рус.)
Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- ↑ https://rosstat.gov.ru/vpn/2020/Tom1_Chislennost_i_razmeshchenie_naseleniya
- ↑ Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
- ↑ Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан — Excel форматында ҡушымта(недоступная ссылка) (рус.)
- ↑ Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — С. 207. — ISBN 978-5-295-04683-4.
- ↑ Бейгилде (Балтас районы) // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: «Башҡорт энциклопедияһы» ғилми-нәшриәт комплексы, 2015—2020. — ISBN 978-5-88185-143-9.