Әһлетдинов Фәйзулла Хажи улы

Әһлетдинов Фәйзулла Хәзи улы
Тыуған көнө	2 (15) март 1915
Тыуған урыны	Һаҫыкүл ауылы, Бөгөлмә кантоны, Бөгөлмә өйәҙе, Һамар губернаһы, Рәсәй империяһы
Вафат  булған көнө	29 октябрь 1988({{padleft:1988|4|0}}-{{padleft:10|2|0}}-{{padleft:29|2|0}}) (73 йәш)
Вафат булған урыны	Туймазы, Башҡорт АССР-ы, РСФСР, СССР
Хеҙмәт иткән урыны	СССР
Ғәскәр төрө	пехота
Хеҙмәт итеү йылдары	1936—1938; 1942—1944
Хәрби звание	сержант
Хәрби алыш/һуғыштар	Хәсән күле янындағы бәрелеш (1938); Бөйөк Ватан һуғышы
Награда һәм премиялар

Әһлетдинов Фәйзулла Хәзи улы (15 март 1915 йыл — 29 октябрь 1988 йыл) — Хәсән күле янындағы 1938 йылғы совет‑япон ҡораллы бәрелешендә һәм Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы. Уҡсылар полкының взвод командиры ярҙамсыһы, сержант. Советтар Союзы Геройы (1943). 1944 йылдан ВКП(б)/КПСС ағзаһы.

Биографияһы

1915 йылда Һамар губернаһы Бөгөлмә кантоны Бөгөлмә өйәҙе Һаҫыҡкүл ауылында (хәҙерге Татарстан Республикаһы Аҙнаҡай районы Бүләк ауылы) тыуған.

Бала сағы күрше Сарлы ауылында үтә, урта мәктәпте тамамлай һәм комсомолға инә.

1936—1938 йылдарҙа Эшсе-крәҫтиән Ҡыҙыл Армияһында хәрби хеҙмәтен үтәй. 1938 йылда Хәсән күле янында япон милитаристары менән алыштарҙа ҡатнаша. Хеҙмәттән ҡайтҡас педагогия училищеһын тамамлай. Ыҡ колхозында эшләй. Күрше Урманай ауылы ҡыҙы Хәжәр Ғайсина менән өйләнешәләр. 1939 йылда Әһлетдиновтар Үзбәкстанға китә.

1939—1941 йылдарҙа Үзбәкстандың Маргелан ҡалаһында уҡытыусы, 1941—1942 йылдарҙа Башҡорт АССР-ы Туймазы районы Түбәнге Троицк буҫтау фабрикаһында бригадир булып эшләй.

1942 йылда Туймазы район хәрби комиссариаты тарафынан Бөйөк Ватан һуғышына саҡырыла. Брянск, Воронеж һәм 1‑се Украин фронттарында дошмандарға ҡаршы һуғыша.

1943 йылдың сентябрендә Киевтан көньяҡтараҡ Днепр йылғаһының уң ярында батырлыҡ күрһәтә. 21 сентябренән 22 сентябренә ҡараған төндә дошман плацдармын баҫып алыу һәм разведка яһау маҡсатында командованиеның заданиеһын үтәй. Көслө ут аҫтында ул уҡсылар төркөмө менән беренсе булып уң яҡ ярға сыға һәм дошмандың һан яғынан өҫтөнлөклө көстәренә ҡаршы һөжүмгә ташлана. Үҙ өлгөһө менән башҡаларҙы әйҙәп, беренсе булып дошман траншеяларына ташлана. Гранаталар ташлап станок пулеметты расчетын, 18 немец һалдатын һәм 3 офицерын юҡ итә. Батырҙар төркөмөнөң тәүәккәл һөжүме һөҙөмтәһендә дошман траншеянан ҡыуып сығарыла. Иртәнге сәғәттәрҙә дошман өс тапҡыр контратака яһай, әммә ҙур юғалтыуҙар менән кире ҡағыла. Аглетдинов үҙе алыш барышында ҡул һуғышы менән 12 гитлерсыны юҡ итә. Төп көстәр килгәнгә тиклем үҙенең подразделениеһы менән яраланған килеш етәкселек итә.

СССР Юғары Советы Президиумының 1943 йылдың 23 октябрендәге указы менән Фәйзулла Хәзи улы Әһлетдиновҡа Советтар Союзы Геройы исеме бирелә, «Алтын Йондоҙ» миҙалы (№ 1998) һәм Ленин ордены тапшырыла.

Госпиталдә дауаланғандан һуң, 1944 йылдың октябрендә демобилизациялана. Өлкә партия мәктәбен тамамлаған. КПСС-тың Туймазы район комитеты инструкторы, Туймазы ҡала янғын һағы начальнигының сәйәси бүлек буйынса урынбаҫары, Туймазы районының көнкүреш хеҙмәтләндереү системаһында эшләй.

1988 йылдың 29 октябрендә Туймазы ҡалаһында вафат була, ҡала зыяратында ерләнгән.

Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре

• «Алтын Йондоҙ» миҙалы (23.10.1943)
• Ленин ордены (23.10.1943)
• I дәрәжә Ватан һуғышы ордены (06.04.1985)

Хәтер

• Башҡортостан Республикаһы Баҡалы районы Баҡалы ауылы урамына Герой исеме бирелгән.

Иҫкәрмәләр

Әҙәбиәт

• Славные сыны Башкирии (очерки о Героях Советского Союза, полных кавалерах ордена Славы). — Уфа: Башкнигоиздат, 1965—1985. — Т. в 5 кн..

Һылтанмалар

• Әһлетдинов Фәйзулла Хажи улы  (билдәһеҙ). «Герои страны» сайты.
• «Башҡортостан» төбәк интерактив энциклопедик порталы. ӘҺЛЕТДИНОВ Фәйзулла Хәзи улы  (Тикшерелеү көнө: 14 март 2025)
• Әһлетдинов Фәйзулла Хажи улы  (урыҫ). Республика Хәрби Дан музейы. Дата обращения: 24 апрель 2016.