Азия дәүләттәре һәм бойондороҡло территориялары исемлеге
| Азия дәүләттәре һәм бойондороҡло территориялары исемлеге | |
|---|---|
| Был исемлектә | суверен дәүләт[d] |
| Донъя ҡитғаһы | Азия |
| Исемлеккә ҡараған категория | Категория:Азия илдәренең административ бүленеше |
Был Азияның суверенлы дәүләттәре һәм бойондороҡло территориялары исемлеге (рус. Список государств и зависимых территорий Азии).
Рәсәйҙе Азия илдәре исемлегенә индереү тәү сиратта донъяның был өлөшөндә өлөшләтә урынлашыуға нигеҙләнә (ил халҡының күпселек өлөшө Европала, ә күпселек биләмәһене — Азияла). Европала (Европа менән Азия сигенең бөтә версиялары буйынса) территорияһының һәм халҡының аҙ өлөшө булыу сәбәпле, Төркиә менән Ҡаҙағстан Европа илдәре исемлегенә лә индерелгән.
Әзербайжан һәм Грузия ҡағиҙә булараҡ Алғы Азияға индерелә[1]. Әммә ҡайһы бер сығанаҡтарҙа был ике дәүләттең Европала ла биләмәләре булыуы ихтимал тип иҫәпләнә[2], сөнки Европа-Азия сиген көнбайышта Ҡара һәм Аҙау диңгеҙҙәре һәм көнсығышта Каспий диңгеҙе араһындағы төбәктә үткәреүҙең төрлө варианттары бар: Европала Кумо-Маныч уйпатлығы буйлап Азия сиген үткәреү варианты киңерәк таралған, был осраҡта Төньяҡ Кавказ һәм Кавказ аръяғының бөтә илдәре тотош Азияла урынлаша. Америкала Европа-Азия сиген Оло Кавказдың һыу айырғысы буйынса үткәреү варианты киңерәк таралған. Бындай алымды ҡулланғанда Әзербайжан территорияһының яҡынса 10 %, ә Грузияның Оло Кавказ һыу айырғысынан төньяҡта ятҡан территорияның 5 % самаһы шартлы рәүештә Европаға ҡарай тип аңлатыла һәм Әзербайжанды һәм Грузияны трансконтиненталь илдәр тип иҫәпләп була. Уларҙың территорияһының күпселек өлөшө һәм баш ҡалаһы һис шикһеҙ Азияла урынлашҡан, ә территорияһының кәмерәк өлөшө Европаныҡы тип иҫәпләнергә мөмкин. Шуға бәйле, Әзербайжан һәм Грузия Европа илдәренә лә индерелә.
Европа берлегенә ингән Кипр Республикаһы (Кипр утрауында урынлашҡан) һәм Кавказ аръяғында урынлашҡан Әрмәнстан (Европа Советы ағзаһы) тулыһынса Азияла урынлашҡан, әммә Европа менән тығыҙ сәйәси һәм мәҙәни бәйләнештәре бар[3].
| Флаг | Герб | Атамамаһы (Русса атамаһы) |
Үҙатамаһы (Оригинал атамаһы) |
Баш ҡалаһы | Теле | Валютаһы | Майҙаны | Халҡы тығыҙлығы | Халҡы | Карта |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|
(Әзербайжан Республикаһы) |
(Azərbaycan Respublikası) |
| ||||||
|
|
(Әрмәнстан Республикаһы) |
(Հայաստանի Հանրապետություն) |
.svg)
| ||||||
|
|
(Бахрейн короллеге) |
(مملكة البحرين) |
| ||||||
|
|
(Грузия) |
(საქართველო) |
.svg)
| ||||||
|
|
(Израиль дәүләте) |
(מְדִינַת יִשְׂרָאֵל) |
22 072 км²[7] |
| |||||
|
|
(Иордан Хашимит Короллеге) |
(المملكة الأردنية الهاشمية) |
.svg)
| ||||||
|
|
(Ираҡ Республикаһы) |
(جمهورية العراق) |
| ||||||
|
|
(Иран Ислам Республикаһы) |
(جمهوری اسلامی ایران) |
| ||||||
|
|
(Йемен Республикаһы) |
(الجمهوريّة اليمنية) |
| ||||||
|
|
(Катар дәүләте) |
(دولة قطر) |
| ||||||
|
.svg)
|
(Кипр Республикаһы) |
(Κυπριακής Δημοκρατίας) (Kıbrıs) (Kıbrıs Cumhuriyeti) |
| ||||||
|
|
(Кувейт дәүләте) |
(دولة الكويت) |
| ||||||
|
|
(Ливан Республикаһы) |
(الجمهورية اللبنانية) |
| ||||||
|
|
(Берләшкән Ғәрәп Әмирлектәре) |
(الإمارات العربية المتحدة) United Arab Emirates (United Arab Emirates) |
| ||||||
|
|
(Оман Солтанаты) |
(سلطنة عمان) |
| ||||||
|
|
(Сәғүд Ғәрәбстаны короллеге) |
(المملكة العربية السعودية) |
| ||||||
 |
 |
(Сирия Ғәрәп Республикаһә) |
(الجمهورية العربية السورية) |
| ||||||
 |
 |
(Төрөк Республикаһы) |
(Türkiye Cumhuriyeti) |
|
| Флаг | Герб | Атамаһы (Русса атамаһы) |
Үҙатамаһы (Оригинал атамаһы) |
Баш ҡалаһы | Теле | Валютаһы | Майҙаны | Халҡы тығыҙлығы | Халҡы | Карта |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 |
|
(Ҡаҙағстан Республикаһы) |
(Қазақстан Республикасы) |
| ||||||
|
|
(Ҡырғыҙ Республикаһы) |
(Кыргыз Республикасы) |
| ||||||
|
|
(Тажикстан Республикаһы) |
(Ҷумҳурии Тоҷикистон) |
| ||||||
|
|
(Төркмәнстан) |
(Türkmenistan) |
| ||||||
|
|
(ҮзбәкстанРеспублика) |
(O’zbekiston Respublikasi/Ўзбекистон Республикаси) |
|
| Флаг | Герб | Атамаһы (Русса атамаһы) |
Үҙатамаһы (Оригинал атамаһы) |
Баш ҡалаһы | Теле | Валютаһы | Майҙаны | Халҡы тығыҙлығы | Халҡы | Карта |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
Афғанстан) (Ислам Әмирлеге |
(د افغانستان اسلامي جمهوریت) |
| |||||||
|
|
(Бангладеш Халыҡ Республикаһы) |
(গণপ্রজাতন্ত্রী বাংলাদেশ) |
| ||||||
|
|
(Бутан короллеге) |
(འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་) |
| ||||||
|
|
(Һинд Республикаһы) |
(भारत गणराज्य) |
| ||||||
|
|
(Мальдив Республикаһы) |
(ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމުހޫރިއްޔާ) |
| ||||||
|
(Непал Федератив Демократик Республикаһы) |
(संघीय गणतन्त्र गणतन्त्र नेपाल) |
| |||||||
|
|
(Пакистан Ислам Республикаһы) |
(اسلامی جمہوریہ پاکستان) |
| ||||||
|
|
(Шри-Ланка Демократик Социалистик Республикаһы) |
(இலங்கை சனநாயக சோசலிசக் குடியரசு/ශ්රී ලංකා ප්රජාතාන්ත්රික සමාජවාදී ජනරජය) |
Коломбо (де-факто) |
|
| Флаг | Герб | Атамаһы (Русса атамаһы) |
Үҙатамаһы (Оригинал атамаһы) |
Баш ҡалаһы | Теле | Валютаһы | Майҙаны | Халҡы тығыҙлығы | Халҡы | Карта |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|
(Ҡытай Халыҡ Республикаһы) |
(中华人民共和国) |
.svg)
| ||||||
|
|
(Корея Халыҡ-Демократик Республикаһы) |
(조선 민주주의 인민 공화국) |
.svg)
| ||||||
|
|
(Корея Республикаһы |
(대한민국) |
| ||||||
|
|
(Монголия) |
| |||||||
|
|
(Япония) |
|
| Флаг | Герб | Атамаһы (Русса атамаһы) |
Үҙатамаһы (Оригинал атамаһы) |
Баш ҡалаһы | Теле | Валютаһы | Майҙаны | Халҡы тығыҙлығы | Халҡы | Карта |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|
(Рәсәй Федерацияһы) |
(Рәсәй Федерацияһы) |
_-_Crimea_disputed.svg)
|
| Флаг | Герб | Атамаһы (Русса атамаһы) |
Үҙатамаһы (Оригинал атамаһы) |
Баш ҡалаһы | Теле | Валютаһы | Майҙаны | Халҡы тығыҙлығы | Халҡы | Карта |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|
(Бруней-Даруссалам дәүләте) |
(Negara Brunei Darussalam) |
| ||||||
|
|
(Вьетнам Социалистик Республикаһы) |
(Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam) |
| ||||||
|
|
(Индонезия Республикаһы) |
(Republik Indonesia) |
| ||||||
|
|
(Камбоджа короллеге) |
(ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា) |
| ||||||
|
|
(Лаос Халыҡ-Демократик Республикаһы) |
(ສາທາລະນະລັດປະຊາທິປະໄຕປະຊາຊົນລາວ) |
| ||||||
|
|
(Малайзия) |
| |||||||
|
|
(Мьянма Берләшмәһе Республикаһы) |
(ပြည်ထောင်စု သမ္မတ မြန်မာနိုင်ငံတော်) |
| ||||||
|
|
(Сингапур Республикаһы) |
(Republik Singapura) |
малай һәм тамил |
| |||||
|
|
(Таиланд короллеге) |
(ราชอาณาจักรไทย) |
| ||||||
|
|
(Көнсығыш Тимор Демократик Республикаһы) |
(Repúblika Demokrátika Timor-Leste) |
| ||||||
|
|
(Филиппин Республикаһы) |
(Republika ng Pilipinas) |
|
Танылмаған һәм өлөшләтә танылған дәүләттәр
Танылмаған дәүләттәр
| Флаг | Герб | Атамаһы (Русса атамаһы) |
Үҙатамаһы (Оригинал атамаһы) |
Баш ҡалаһы | Теле | Валютаһы | Майҙаны | Халҡы тығыҙлығы | Халҡы | Карта |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|
(Таулы Карабах Республикаһы) |
(Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն, Արցախի Հանրապետություն) |
.svg)
| ||||||
.svg)
|
(Ва дәүләте) |
(佤邦) |
| |||||||
|
 |
(Шан дәүләте) |
|
|
30 кеше/км2 | 4 707 000 | 
|
Өлөшләтә танылған дәүләттәр
| Флаг | Герб | Атамаһы (Русса атамаһы) |
Үҙатамаһы (Оригинал атамаһы) |
Баш ҡалаһы | Теле | Валютаһы | Майҙаны | Халҡы тығыҙлығы | Халҡы | Карта | Таныла |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 |
 |
(Абхаз Республикаһы) |
Аҧсны (Аҧсны Аҳәынҭқарра) |
|
|||||||
 |
 |
(Азад Джамму һәм Кашмир) |
(آزاد جموں و کشمیر) |
_(claims_hatched).svg)
|
|||||||
|
|
(Ҡытай Республикаһы) |
中國 (中華民國) |
|
|||||||
|
|
(Фәләстин Дәүләте) |
فلسطين (دولة فلسطين) |
|
|||||||
 |
 |
(Төньяҡ Кипр Төрөк Республикаһы) |
Kuzey Kıbrıs (Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti) |
|
|||||||
 |
 |
(Көньяҡ Осетия Республикаһы) |
(Хуссар Ирыстон) |
|
Бойондороҡло территориялар
| Флаг | Герб | Рус атамаһы | Оригиналь үҙ атамаһы | Башҡалаһы | Теле | Валютаһы | Дәүләт | Халҡы тығыҙлығы | Халҡы | Майҙаны | Карта |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
.svg)
|
| |||||||||
|
|
澳门特别行政区, пиньин: Àomén tèbié xíngzhèngqū порт. Região Administrativa Especial de Macau |
| ||||||||
|
|
香港特别行政区, пиньин: Xiānggǎng Tèbié Xíngzhèngqū ингл. Hong Kong Special Administrative Region |
_(%2Ball_claims_hatched).svg)
| ||||||||
|
|
.svg)
| |||||||||
_Islands.svg){kind=small}
|
|
Cocos Islands | 
| ||||||||
|
|
Territory of Christmas Island | 
|
Донъяның башҡа төбәктәрендә өлөшләтә урынлашҡан Азия илдәре
Рәсәй — территорияның бәләкәйерәк өлөшө, әммә Европала халыҡ һаны күберәк.
Ҡаҙағстан — Европала территорияһы һәм халҡының әҙ өлөшө.
Төркиә — Европала территорияһы һәм халҡының әҙ өлөшө.
Индонезия — Океанияла территорияһы һәм халҡының әҙ өлөшө.
Йәмән — Африкала территорияһы һәм халҡының әҙ өлөшө. (Сокотра утрауы).
Мысыр — территорияһының һәм халҡының күпселек өлөшө Африкала.
Европа менән Азия сиген Кумо-Маныч уйпатлығы буйлап үткәргәндә — тулыһынса Азияла, Оло Кавказ сигенәнүткәргәндә — өлөшләтә Европала, түбәндәге илдәр::
Әзербайжан — Европала территорияһы һәм халҡының әҙ өлөшө.
Грузия — Европала территорияһы һәм халҡының әҙ өлөшө.
Шулай уҡ ҡарағыҙ
Иҫкәрмәләр
- ↑ Europe | Facts, Land, People, & Economy (ингл.). Encyclopedia Britannica. Дата обращения: 22 июнь 2020. Архивировано 12 декабрь 2014 года.
- ↑ Europe Map / Map of Europe - Facts, Geography, History of Europe - Worldatlas.com. www.worldatlas.com. Дата обращения: 22 июнь 2020. Архивировано 26 май 2020 года.
- ↑ worldatlas., The Middle East The Middle East. — «As a point-of-interest, Armenia and Azerbaijan have long been associated with the Middle East, but in recent years, some sources now consider them to be more closely aligned with Europe based on their modern economic and political trends. We have moved in that direction, and the same applies for the island country of Cyprus, as it does for Georgia, the former Russian republic.» Дата обращения: 30 сентябрь 2012. Архивировано 14 октябрь 2012 года.
- ↑ Абхазия һәм Көньяҡ Осетия халҡын индермәйенсә
- ↑ * В соответствии с несколькими резолюциями ООН, в частности, резолюции ГА ООН № 181 (II) от 29 ноября 1947 (принятой палестинскими евреями и отвергнутой Лигой арабских государств (ЛАГ) и палестинскими арабами) и № 194 от 11 декабря 1948 гг. (страны ЛАГ — члены ООН голосовали против резолюции, Израиль к тому моменту не был членом ООН), был установлен статус Иерусалима как территории, находящейся под международным управлением.
- По результатам Арабо-израильской войны (1947—1949) Иерусалим был разделен между Трансиорданией (Восточный Иерусалим) и Израилем (западная его часть). Израиль провозгласил Иерусалим столицей в 1949 году, а Трансиордания в 1950 году в одностороннем порядке вннексировала Восточный Иерусалим в составе Западного берега реки Иордан, объявив его второй своей столицей и переименовав себя в Иорданию. Аннексия Иорданией Западного берега р. Иордан не была признана ООН, но каких-либо резолюций ООН по таким действиям Иордании вплоть до 1967 года принято не было.
- В 1967 году после Шестидневной войны Израиль аннексировал Восточный Иерусалим и объединил его с Западным в единое муниципальное образование, однако и это объединение не было признано ООН (Резолюция Совета Безопасности ООН 478). Посольства всех стран, имеющих дипломатические отношения с Израилем, расположены вне пределов Иерусалима, в основном в Тель-Авиве, Рамат-Гане и Герцлии — Сайт Кнессета Архивная копия от 16 декабрь 2015 на Wayback Machine[нет в источнике]
- ↑ Суверенная территория Израиля, сложившаяся в результате Войны за независимость 1949 года. В этих границах Израиль признан большинством государств и ООН
- ↑ Территория, на которую позже был распространён суверенитет Израиля, включая Восточный Иерусалим и Голанские высоты. Данное число используется в официальных документах Израиля, но, в связи с непризнанием аннексии ООН, не используется в международных документах
Һылтанмалар
- Ashley, Richard K. Untying the Sovereign State: A Double Reading of the Anarchy Problematique (инг.) // Millennium - Journal of International Studies : journal. — Sage Journals, 1988. — 1 June (vol. 17, no. 2). — P. 227—262. — DOI:10.1177/03058298880170020901.
