Беренсе май (байрам)

РУВИКИ — интернет энциклопедия мәғлүмәте
Беренсе май
Первомай фото.png
Төрө Эшселәр һәм профсоюз ойошмалары байрамы
Рәсми Хәҙерге Рәсәйҙә Яҙ Һәм Хеҙмәт Байрамы
Шулай уҡ Хеҙмәт байрамы, Хеҙмәт көнө, Яҙ Һәм Хеҙмәт байрамы, Хеҙмәтсәндәрҙең халыҡ-ара теләктәшлек көнө
Мәғәнәһе СССР-ҙа һәм РФ-та бөтә донъя эшселәренең бөйөк байрамы көнө
Ҡабул ителгән Икенсе интернационалдың Париж конгресы Тарафынан Хеймаркетҡа Чикаго Болаһы ҡорбандары иҫтәлегенә (1889 йылдың июле).
Билдәләнә Халыҡ-ара байрам
Дата 1 май
Байрам саралары демонстрациялар, митингтар
Бәйле Хеймаркет бунты, Чикаго
Логотип РУВИКИ.Медиа РУВИКИ.Медиа файлдары

Беренсе май — халыҡ-ара байрам, йыл һайын күпселек илдәрҙә 1 майҙа билдәләнә. Был көндөң килеп сығыуы Чикаголағы эшселәр демонстрацияһы (рус.)баш. менән бәйле, ул 1886 йылдың 4 майында Хеймаркет майҙанында үткән. Рәсәйҙә был байрам тәүге тапҡыр Хеҙмәтсәндәрҙең халыҡ-ара теләктәшлек көнө булараҡ 1890 йылда билдәләнгән[1]. Һәр илдә байрам көнө айырым билдәләнә. Ғәҙәттә, ул ял көнө була.

2025 йылда Рәсәйҙә Яҙ һәм Хеҙмәт байрамы кесе йомаға тура килә, һәм ошо көндән башлап 4 май йәкшәмбеһе индереп дүрт көнлөк ял көндәре башлана[2].

Тарихы

[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

1856 йылдың 21 апрелендә Австралияла эшселәр хәрәкәттәре һигеҙ сәғәтлек эш көнө индереүҙе талап иткән[3].

Һигеҙ сәғәт — эшкә. Һигеҙ сәғәт — ялға. Һигеҙ сәғәт — үҙебеҙ теләгән нәмәгә! — был АҠШ-та забастовкала ҡатнашыусыларының (1886 йылдың 1 майы) лозунгы[4].

1886 йылдың 1 майында АҠШ һәм Канадала анархистик ойошмалар тарафынан митингтар һәм демонстрациялар ойошторола[3].

1886 йылдың 4 майында Чикагола Хеймаркет бунты була, бунт һөҙөмтәһендә бер нисә анархист һәләк була: Август Спис, Альберт Парсонс, Адольф Фишер, Джордж Энгельман, Луис Лингг, Михаэль Шваб, Сэмюэл Филден һәм Оскар Неебе[5].

1889 йылдың июлендә, һәләк булған анархистар иҫтәлегенә, Париж конгресында II Интернационал тарафынан «Бөтә донъя эшселәренең теләктәшлек көнө» тип иғлан ителә. Был көндө демонстрациялар үткәрелә, унда һигеҙ сәғәтлек эш көнө талап ителә, шулай уҡ башҡа социаль талаптар ҙа күтәрелә[6][1].

Байрам иғлан ителеү алдынан, 1890 йылдың 1 майына эшселәр забастовка иғлан итергә әҙерләнә[3].

Бөтә илдәрҙең социал-демократик партия ойошмалары һәм профсоюздары 1 майҙа һигеҙ сәғәтлек эш көнөн закон буйынса билдәләргә, пролетариаттың синыф талаптары һәм дөйөм тыныслыҡ өсөн әүҙем сығыш яһарға саҡыра, тип 1904 йылғы II Интернационалдың алтынсы конференцияһында белдергән[7].

Бөтә илдәрҙең пролетар ойошмалары 1 майҙа, эшселәргә зыян килтермәгән осраҡта, эште туҡтатырға тейеш, — II Интернационалдың Париж конгресы ҡарары[7].

1890 йылда һигеҙ сәғәтлек эш көнө талап ителгән демонстрациялар Германия, АҠШ, Дания, Бельгия, Австро-Венгрия, Италия, Испания, Франция, Норвегия һәм Швеция кеүек илдәрҙә үтә[8].

1891 йылда Брюссель конгресы ҡарары буйынса II Интернационал һәр илгә был көндө нисек һәм ҡасан билдәләргә үҙе ҡарар итергә хоҡуҡ бирә[8].

Рәсәй империяһы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

1890 йылда Рәсәйҙә һәм Варшавала тәүге тапҡыр «Берәнсе май» байрамы (Маёвка (рус.)баш.) — Хеҙмәтсәндәрҙең халыҡ-ара теләктәшлек көнө итеп билдәләнде. Байрам барышында 10 мең эшсе ҡатнашлығында забастовка үткәрелде[1]. 1891 йылда Санкт-Петербургта Михаил Бруснев етәкселегендә яҡынса 200 революционер тәүге йәшерен маёвка ойошторҙо[9].

1897 йылдан алып байрам сәйәси характер ала. 1 майҙа эшселәрҙең стачкалары һәм демонстрациялар үткәрелә[1].

1903 йылда Петербург һәм Мәскәүҙән тыш, май демонстрациялары Тверь, Тула, Самара, Харьков, Одесса, Тифлис һәм Рәсәй империяһының башҡа ҡалаларында уҙғарыла[10]. Шул ваҡытта яңғыраған лозунгтар: «Самодержавиегә — ҡорбаны!», «Республика йәшәһен!», «Патша юҡ булһын!», «Революция йәшәһен!»[11].

1912—1914 йылдарҙа демонстрацияларға 500 меңдән ашыу эшсе, һалдат, матрос һәм крәҫтиән ҡатнашҡан[10].

1917 йылда, Февраль революцияһынан һуң, урамдарға миллионлаған эшселәр сыҡҡан[10]. Петроградта демонстрация Марс яланында үтә, төп сығыш яһаусы А. Ф. Керенский була.

Большевиктарҙың лозунгтары[1]:

  • «Капиталист-министрҙарға — юҡ!»;
  • «Бөтә власть Советтергә!»;
  • «Империалистик һуғыштарға — юҡ!».

Беренсе май йәмғиәттең социалистик ҡоролошо өсөн һәр төрлө иҙеүгә ҡаршы көрәш өсөн бер туғандар союзына берләшкән эшселәр байрамы тип иҫәпләнә, — тип белдерә В. И. Ленин[7].

РСФСР һәм СССР[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

1917 йылда Октябрь революцияһынан һуң «Интернационал көнө» байрамы рәсми рәүештә иғлан ителә[12].

1918 йылда Мәскәүҙә, Ходынка яланында тәүге хәрби парад (рус.)баш. ойошторола. Артабан парадтар Ҡыҙыл майҙанда үткәрелә башлай[11].

1 Май байрамы Петроградта, Дворцовый майҙан. 1918 йыл. Санкт-Петербургтың Үҙәк кинофотофонодокументтар архивы

1918 йылдан алып, РСФСР-ҙың Хеҙмәт кодексы буйынса, 1 май — ял көнө итеп билдәләнә[13]. 1928 йылдың 23 апрелендә ЦИК һәм СССР Халыҡ Комиссарҙары Советы ҡарары менән 2 май байрамдың икенсе көнө тип билдәләнә[14].

Ул көндәрҙә ошондай саралар уҙғарылған[10]:

  • 1 май — эшселәр демонстрациялары һәм хәрби парадтар;
  • 2 май — маёвкалар.

Советтар Союзында эшселәр май байрамында капиталистик илдәрҙәге хеҙмәтсәндәрҙең революцион көрәшен, милли-азатлыҡ хәрәкәттәрен яҡлап теләктәшлек белдерә, коммунистик йәмғиәт төҙөү өсөн бөтә көстәрен һалырға әҙер булыуҙарын күрһәтә, — тип сығыш яһаған Л. И. Брежнев[7].

Лозунгтар[4]:

  • «Хеҙмәт кешеһенә дан!»
  • «Тыныслыҡ! Хеҙмәт! Май!»
  • «Ленин васыяттарына тоғролоҡ!»
  • «Йәшәһен 1 Май!»

Демонстрациялар бөтә союздаш республикаларҙа уҙғарыла[10]:

  • хеҙмәтсәндәрҙең ойошторолған колонналарының марш, музыка менән оҙатылған демонстрациялары. Төп тантана Мәскәүҙә Ҡыҙыл майҙанда үтә;
  • репродукторҙар аша дикторҙар сәләмләүҙәрен һәм сәйәси лозунгтарҙы уҡый;
  • административ биналар янында трибуналар ҡуйыла, унда КПСС етәкселәре һәм власть вәкилдәре демонстранттарҙы сәләмләй;
  • саралар урындағы һәм үҙәк телевидение, радио каналдары аша трансляциялана.

1933 йылда Мәскәүҙә Ҡыҙыл майҙан өҫтөнән авиация парады уҙғарыла[10]. АНТ-20, И-16 һәм башҡа самолеттар күрһәтелә. Был традиция СССР-ҙың башҡа ҡалаларында ла индерелә[10].

Энгельс ҡалаһында 1 Май митингы. 1932 йыл

Бөйөк Ватан һуғышы йылдарында демонстрациялар һәм парадтар үткәрелмәй[8].

Колхоз гәзите: Венев ҡалаһының ВКП(б) райкомы һәм район Совет органдары баҫмаһы. 1941 йыл, 1 май

1956 йылда беренсе тапҡыр Мәскәүҙән Ҡыҙыл майҙандағы демонстрация тура эфирҙа телевидение аша күрһәтелә[8].

1970-се йылдарҙа байрам «Хеҙмәтсәндәрҙең халыҡ-ара теләктәшлек көнө» тип үҙгәртелә[10].

Совет асыҡ хаты «1 Май менән!»

Эшселәр флагтар һәм транспаранттар менән киң шествиеларҙа ҡатнаша.

1990 йылдың 1 майында СССР-ҙа һуңғы рәсми май демонстрацияһы уҙғарыла, шул уҡ ваҡытта демократия яҡлы кешеләрҙең советтарға ҡаршы лозунгтар менән рәсми булмаған йөрөшө үтә[10].

1991 йылдың 1 майында Ҡыҙыл майҙанда хаҡтарҙы күтәреүгә ҡаршы митинг үтә. Уны Мәскәү профсоюздар федерацияһы һәм Азат һәм бәйһеҙ профсоюздар ассоциацияһы ойошторған. Мавзолей трибунаһында М. С. Горбачёв, А. И. Лукьянов һәм башҡалар була[15].

Демонстранттарҙың лозунгтары[15]:

  • «Индексация тураһындағы закон талап итәбеҙ!»
  • «Бала тауарҙарына хаҡтар артыуына ҡаршыбыҙ!»
  • «Парламентарийҙар — хеҙмәтсәндәрҙең социаль яҡланыуын тәьмин итегеҙ!»
  • «Хеҙмәт көсө хаҡлы баһаланһын!»
  • «Иҡтисадты емерһәк — барыбыҙ ҙа юҡҡа сығабыҙ!»
  • «Һатыу һәм хеҙмәттәргә 5 % һалым юҡҡа сығарылһын!» һәм башҡалар.

Постсовет Рәсәйе[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

1992 йылда Хеҙмәтсәндәрҙең халыҡ-ара теләктәшлек көнө «Яҙ һәм Хеҙмәт байрамы» тип үҙгәртелә[1].

1993 йылда бер нисә 1 Май митингын Милли ҡотҡарыу фронты[ru], «Хеҙмәтсе Мәскәү» хәрәкәте һәм Рәсәй Федерацияһы Коммунистар партияһы ойошторған. Ленин проспектында демонстранттар менән ОМОН (рус.)баш. араһында бәрелеш булып, 150 кеше йәрәхәтләнә[16][17].

1 Май демонстрацияһында ҡатнашыусылар. 1990-сы йылдар

Социаль-сәйәси лозунгтар[18][19]:

  • «Хөкүмәт банкроттарын — отставкаға!»
  • «Һеҙҙең көрсөк өсөн беҙ түләмәҫкә тейеш!»
  • «Үҙ-үҙен ойоштороу! Үҙидара! Үҙ-үҙен һаҡлау!»

2002 йылдан башлап Новосибирск ҡалаһында «Монстрация» исемле ижади акция уҙғарыла башлай. Һуңғыһы 2019 йылда үткәрелә.

2004 йылда ҡабул ителгән законға ярашлы, 2 май эш көнө тип иғлан ителә[10]. Мәскәүҙә Профсоюздар федерацияһы ойошторған шествие, партияларҙың митингтары үтә.

2009 йылда байрам акцияларында төрлө профсоюздар, сәйәси партиялар һәм йәмәғәт ойошмалары ҡатнаша. Шулар иҫәбендә «Берҙәм Рәсәй» (ФНПР һәм МГЕР менән берлектә), «Ғәҙел Рәсәй», «КПРФ», «Яблоко», «Солидарность», ЛДПР һәм «Автономное действие» хәрәкәте бар[20]. Сараларҙа ошондай лозунгтар яңғырай[20]:

  • «Путин планы — еңеү планы!»
  • «Өлкәндәргә — өҫтәмә түләүҙәр!»
  • «Ғаиләлә өс бала — норма!»

2013 йылда президент Владимир Путин Рәсәй Федерацияһының Хеҙмәт Геройы тигән маҡтаулы исем булдыра. Ул Социалистик Хеҙмәт Геройы исеме аналогы булып тора. Бүләк, ҡағиҙә булараҡ, 1 Майға тап килә. 2013 йылда Мәскәүҙә 100 меңдән ашыу кеше демонстрацияла ҡатнаша[21].

2014 йылда илдең төрлө ҡалаларында профсоюздар ҡатнашлығында ҙур байрам шествиеһе үтә[4]. Мәскәүҙә 1 майҙа 92 сара ойошторола.

2016 йылда ҡайһы бер төбәктәрҙә 1 Май парадтары һәм митингтары Православ Пасхаһы менән тап килеү сәбәпле үткәрелмәй[22].

2018 йылда Рәсәйҙә яҡынса 3 миллион кеше байрам сараларында ҡатнаша[10]. Лужникиҙа — спорт күрһәтмәләре, Горький паркында бейеү парады, Октябрьҙең 50 йыллығы паркында Сәскәләр балы үткәрелә.

2020—2022 йылдарҙа COVID-19 пандемияһы арҡаһында саралар онлайн форматта үтә[10] — ҡатнашыусылар флагтар, плакаттар менән фотоларҙы социаль селтәрҙәрҙә баҫтыра[10].

2023 йылда Мәскәүҙә 200-ҙән ашыу сара үтә: концерттар, мастер-класстар, фәнни шоуҙар, театрлаштырылған күренештәр. Һамарҙа — «Гитары в строю» халыҡ-ара йыр фестивале үтә[23].

Шул уҡ йылда Симфоник оркестр сығышы, «Ржев» фильмы күрһәтелә, күп һанлы концерттар ойошторола.

2024 йылда ВДНХ майҙанында «Май! Труд крут!» тип аталған тантаналы йөрөш үтә[24]. Караоке, лекциялар, викториналар, концерттар ойошторола.

«Май! Труд крут!» — ВДНХ-ла студенттар йөрөшө. 1 май 2024 йыл

Еңеү музейында — трофей техника күргәҙмәһе, Сокольники паркында — рок-фестиваль, Горький паркында — йүгереү марафоны, экскурсиялар, бейеү майҙансыҡтары эшләй[25].

«Эрмитаж» паркында «Мәҙәни пикник» үткәрелә, симфо-джаз концерты, балет, актёр оҫталығы дәрестәре, пленэрҙар һәм лекциялар уҙғарыла.

Башҡортостанда[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

1 майҙа Башҡортостан ҡалаларында һәм райондарында «Ғаилә. Тыныслыҡ. Хеҙмәт. Май» исемле ғаилә байрамдары үтә.

Башҡортостан Республикаһының ғаилә, хеҙмәт һәм халыҡты социаль яҡлау министрлығының матбуғат хеҙмәтенән хәбәр итеүҙәренсә, байрам саралары парктарҙа һәм асыҡ майҙансыҡтарҙа үтә. Программала «Бәхетле ғаиләләр парады» тантанаһы, проект партнерҙарынан ижади сығыштар һәм хәүефһеҙ ғаилә ялы тураһында файҙалы мәғлүмәт менән интерактив зоналар, шулай уҡ бөтә ғаилә өсөн «Күңелле фото» фоточелленджы үтә.[26]

Байрамды башҡа илдәрҙә үткәреү традициялары

[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
  • Англияла 1 майҙа күп ҡалаларҙа «Май ағасы» ҡуйыла, ул төҫлө таҫмалар менән биҙәлә, халыҡ уйындары ойошторола[27].
  • Азияла демонстрациялар, концерттар, йәрминкәләр һәм фестивалдәр уҙғарыла, күпселек халыҡ байрамды ғаилә менән өйҙә ҡаршылай[4].
  • Африкала профсоюз ойошмалары концерттар үткәрә, гараж һатыуҙары уҙғарыла. Төбәктәрҙә халыҡ оҫталарының ҡул эштәренән күргәҙмәләр ойошторола[4].
  • Бразилияла байрам «Dia do Trabalho» тип атала — «Хеҙмәт көнө»[28]. Был көн хеҙмәтсәндәрҙең халыҡ-ара теләктәшлеген символлаштыра. Парадтар, митингтар, профсоюз йыйылыштары, күңел асыу саралары, пикниктар һәм футбол матчтары ойошторола[11].
  • Белоруссияла Федерация профсоюздары тарафынан рәсми митингтар, ғаилә күңел асыу саралары, маёвкалар, хеҙмәт алдынғыларын һәм ветерандарҙы маҡтау саралары үткәрелә[29].
  • Германияла 1 май — der Tag der Arbeit («Хеҙмәт көнө»). Maibaum — таҫмалар һәм сәскәләр менән биҙәлгән ағас бағана ҡуйыу традицияһы бар. Майҙандарҙа легендаларға нигеҙләнгән театраль тамашалар уҙғарыла. Шулай уҡ урамдарҙа парадтар, уйындар, немец колбасаларын һатыу ойошторола. Төньяҡ Германияла ғаилә менән тележкаларҙа аҙыҡ-түлек һәм бүләктәр һалып пикникҡа сығыу йолаһы бар[30]. Берлинда радикаль һул көстәр менән полиция араһында бәрелештәр йыш була[31].
  • Берлиндағы 1 Май демонстрацияһы, 2005 йыл

    Берлиндағы 1 Май демонстрацияһы, 2005 йыл

  • ГДР-ҙың иҫтәлекле тәңкәһе, 1990: 1 Майҙың 100 йыллығы

    ГДР-ҙың иҫтәлекле тәңкәһе, 1990: 1 Майҙың 100 йыллығы

  • Гавайиҙа 1 май «Сәскә гөлсәләр көнө» тип атала. Был көндө тере сәскәләрҙән гөлсәләр үрелә һәм милли кейемдә шествие ойошторола[27].
  • Грецияла балалар һәм үҫмерҙәр урамға сығып халыҡты сәләмләй, һуңынан яҙ билдәһе булған ғарлуғасты эҙләргә сығалар[4].
  • Испанияла 1 май — хеҙмәт хоҡуҡтары өсөн көрәш, хеҙмәтсәндәр теләктәшлеге символы. Митингтар, демонстрациялар уҙғарыла. Был көндә ҡатын-ҡыҙҙарға яҙ сәскәләренән гөлләмәләр бүләк итеү йолаһы бар[32][4].
Барселонала 1 Май демонстрацияһы. Фото авторы: Quique García. 2024 йыл
  • Ирландияла май байрамында энәлек ағасы ҡыҙыл таҫмалар менән биҙәлә, уның янында теләктәр әйтелә[27].
  • Ҡаҙағстанда 1996 йылда «Хеҙмәт көнө» байрамы юҡҡа сығарылған. Хәҙерге ваҡытта 1 май — Ҡаҙағстан халыҡтарының берҙәмлек байрамы.
  • Кубала Хеҙмәт көнө митингтар, шествиелар, флагтар, революционерҙар портреттары менән урамдарҙы биҙәү менән үткәрелә[33].
  • Нидерландтарҙа 1 май рәсми ял көнө булмаһа ла, күп кенә эш биреүселәр хеҙмәткәрҙәргә үҙ теләге менән ял бирә[34].
  • Парагвайҙа компания етәкселәре хеҙмәткәрҙәр өсөн барбекю ойоштора[11].
  • Сенегалдың баш ҡалаһы Дакарҙа бер төҫтә кейенгән демонстранттар барабан, һыҙғыртҡыстар менән марш үткәрә. Парадтан һуң профсоюздар дәүләт башлығына талаптар яҙылған «ялыу дәфтәре» тапшыра[8][35].
  • АҠШ-та митингтар һәм манифестациялар үткәрелә. Нью-Йоркта — велойөрөштәр уҙа[11].
  • Финляндияла 1 май — студенттарҙың яҙғы карнавалы[36]. Был көндө парадта ҡатнашыусыларҙың барыһы ла аҡ фуражкалар кейә (лицейҙы тамамлаған һәм сығарылыш имтихандарын тапшырған абитуриенттарҙың баш кейеме). Киске сәғәт 6-ла студенттар нимфа Хавис Аманда статуяһының башына аҡ төҫтәге фуражка кейҙерә[36].
  • Шри-Ланкала эре профсоюздар ойошторған Хеҙмәтсәндәрҙең халыҡ-ара көнө митингтар һәм демонстрациялар менән үткәрелә[37].
Шри-Ланка Фронтовой социалистик партияһы ағзалары Ленин портреты менән. Коломбо. 2024 йыл. Автор: Eranga Jayawardena

Иҫкәрмәләр

[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
  1. ↑ 1 2 3 4 5 6 1 мая - Праздник весны и труда. Справка (9 апрель 2025). 5 апрель 2025 тикшерелгән.
  2. ↑ Началась последняя полная рабочая неделя перед майскими праздниками. На следующей неделе будет всего три рабочих дня. РБК Life (21 апрель 2025). Дата обращения: 23 апрель 2025.
  3. ↑ 1 2 3 Каково происхождение Первого Мая? propaganda-journal.net. Дата обращения: 5 апрель 2025.
  4. ↑ 1 2 3 4 5 6 7 1 мая 2025: суть, история и традиции Первомая, когда, где и как начали отмечать Праздник Весны и Труда. 9 апрель 2025 тикшерелгән.
  5. ↑ Бессмертный К. С.. История Дня Гнева (Первомая). samlib.ru. Дата обращения: 5 апрель 2025.
  6. ↑ Юрий. О международной манифестации 1 Мая 1890 г., I конгресс II Интернационала в Париже (14 — 21 июля 1889) (билдәһеҙ). www.illuminats.ru. Дата обращения: 5 апрель 2025.
  7. ↑ 1 2 3 4 День международной солидарности трудящихся. 9 апрель 2025 тикшерелгән.
  8. ↑ 1 2 3 4 5 Первое мая: история появления праздника, традиции, как его отмечают (27 апрель 2023). 9 апрель 2025 тикшерелгән.
  9. ↑ Роженцова, О. История 1 мая. Как отмечали в СССР и что празднуют в России. А ещё — как Первомай менял свои названия. РБК Life (27 апрель 2024). Дата обращения: 23 апрель 2025.
  10. ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 История 1 мая. Как отмечали в СССР и что празднуют в России. 9 апрель 2025 тикшерелгән.
  11. ↑ 1 2 3 4 5 Ксения Эпова. 1 мая: история и традиции праздника — в статье на Zoon.ru (билдәһеҙ). zoon.ru. Дата обращения: 9 апрель 2025.
  12. ↑ Основные законодательные и правовые материалы. Кодекс законов о труде 1918 года. www.hist.msu.ru. Дата обращения: 5 апрель 2025.
  13. ↑ Кодекс законов о труде 1918 года. Дата обращения: 1 май 2015. Архивировано 1 май 2015 года.
  14. ↑ Постановление ЦИК СССР от 23.04.1928 "О праздничных днях, посвященных дню Интернационала, и об особых днях отдыха". www.consultant.ru. Дата обращения: 6 апрель 2025.
  15. ↑ 1 2 Фильм Май тревог и надежд.. (1991). web.archive.org. Дата обращения: 5 апрель 2025.
  16. ↑ Предварительный отчет о массовых беспорядках, имевших место в Москве 1 мая 1993 года. web.archive.org. Дата обращения: 5 апрель 2025.
  17. ↑ Предварительный отчет о массовых беспорядках, имевших место в Москве 1 мая 1993 года. www.1993.sovnarkom.ru. Дата обращения: 9 апрель 2025.
  18. ↑ «Долой министров-капиталистов!» Призывы и лозунги Центрального Комитета КПРФ к массовым акциям 1 и 9 мая 2009 г.. 5 апрель 2025 тикшерелгән.
  19. ↑ Если хочешь лучшей жизни — выходи на демонстрацию! Лозунги и призывы ЦК КПРФ к 1 и 9 Мая. 5 апрель 2025 тикшерелгән.
  20. ↑ 1 2 В Кризис.ру - экстренные новости экономики и бизнеса. Финансовый кризис, Россия кризис, причины кризиса, экономический кризис, кризис 2009. web.archive.org. Дата обращения: 5 апрель 2025.
  21. ↑ На первомайскую демонстрацию в Москве вышли 100 тыс человек. 5 апрель 2025 тикшерелгән.
  22. ↑ День святой Пасхи (20160501T0406). 5 апрель 2025 тикшерелгән.
  23. ↑ Приедут европейцы: посмотрите, как пройдет празднование Первомая в Самаре. 9 апрель 2025 тикшерелгән.
  24. ↑ 1 мая в 2024 году: праздник весны и труда, как отмечают первомай в России и мире (24 апрель 2024). 9 апрель 2025 тикшерелгән.
  25. ↑ Куда сходить в Москве 1 Мая: программа мероприятий (30 апрель 2024). 9 апрель 2025 тикшерелгән.
  26. ↑ 1 мая в городах и районах Башкирии пройдет Семейный выходной. Bashinform logo-e1423154856921.jpg (22 апрель 2025).
  27. ↑ 1 2 3 1 мая — Праздник Весны и Труда, традиции и история (8 апрель 2024). 9 апрель 2025 тикшерелгән.
  28. ↑ Праздник труда День труда в Бразилии. Оренбургское региональное телевидение (ОРТ) (20 октябрь 2023). Дата обращения: 23 апрель 2025.
  29. ↑ Мир, труд, май: что мы празднуем 1 мая? (1 май 2021). 23 апрель 2025 тикшерелгән.
  30. ↑ Гуляева, К. 1 мая – День труда в Германии. Deutsch online (30 апрель 2024). Дата обращения: 24 апрель 2025.
  31. ↑ Umbruch-Bildarchiv Fotos und ein Video zum 1. Mai 2002 in Berlin. www.umbruch-bildarchiv.de. Дата обращения: 5 апрель 2025.
  32. ↑ Día de los trabajadores: история и традиции в Испании. Españalandia (2024). Дата обращения: 23 апрель 2025.
  33. ↑ May Day in Havana. Cubagrouptour (2024). Дата обращения: 23 апрель 2025.
  34. ↑ Почему в Нидерландах 1 мая не является выходным днем: исторический контекст (билдәһеҙ). Новости Нидерландов. Дата обращения: 23 апрель 2025.
  35. ↑ Как зародился и как сегодня празднуется Первомай (1 май 2023). 23 апрель 2025 тикшерелгән.
  36. ↑ 1 2 aucor. Первое мая в Финляндии – праздник весны - Это Финляндия (27 апрель 2015). 5 апрель 2025 тикшерелгән.
  37. ↑ 1 мая – Международный Праздник Трудящихся. Туроператор «Кайлаш». Дата обращения: 23 апрель 2025.

Әҙәбиәт

[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
  1. Календарные обряды и обрядовая поэзия Воронежской области. Афанасьевский сборник. Материалы и исследования. — Вып. III / Сост. Пухова Т. Ф., Христова Г. П. — Воронеж: Изд-во ВГУ, 2005. — 249 с.
  2. Мельников-Печерский П. И. В лесах. Книга вторая. — М., 1875.
  3. Попов Алексей Дмитриевич, Пивоваров Никита Юрьевич. Демонстрация дискурсивной власти: высшее партийное руководство СССР и организация празднования 1 мая и 7 ноября (1950-1960-е годы) // Исторический курьер. — 2021. — № 6 (20).
  4. Люксембург, Р. Праздник Первого мая: пер. с польского. — СПб., 1895. — 16 с. Архивная копия от 27 сентябрь 2020 на Wayback Machine
  5. Фурсова Е. Ф. Традиционализм и неотрадиционализм в современной культуре восточнославянских народов Сибири // Материалы международной научно-практической конференции «Регионы России для устойчивого развития: образование и культура народов Российской Федерации». — Новосибирск: ЗАО ИПП «Офсет», 2010. — Т. 1. — С. 882—892. — ISBN 5-7133-0704-2.

Һылтанмалар

[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
https://ba.ruwiki.ru/w/index.php?title=Беренсе_май_(байрам)&oldid=2568266 ҡабул ителгән