Бохара Социалистик Совет Республикаһы
| СССР составындағы Союздаш республика (1924) | |||
| Бохара Социалистик Совет Республикаһы | |||
|---|---|---|---|
| үзб. بخارا شورا سوسیالیست جمهوریاتی фарс. جمهوری سوسیالیستی شوروی بخارا | |||
|
|||
.svg) |
|||
| Баш ҡала | Бохара | ||
| Эре ҡалалары | Бохара, Ҡаршы, Термез, Төркмәнабад, Куляб, Дүшәнбе, Шәһрисәбез | ||
| Телдәр | үзбәк, фарсы (тажик) һәм урыҫ | ||
| Дин |
Донъяуи дәүләт Төп дине — ислам |
||
| Аҡса берәмеге |
Бохара һумы Бохара тәңкәһе РСФСР һумы СССР һумы |
||
| Майҙаны | 182 193 км² | ||
| Халҡы |
Яҡынса 2,5 млн кеше Башлыса үзбәктәр һәм тажиктар, шулай уҡ төркмәндәр, памир халыҡтары, урыҫтар һ.б. |
||
| Идара итеү формаһы | Социалистик совет республикаһы | ||
Бохара Социалистик Совет Республикаһы (рус. Буха́рская Социалисти́ческая Сове́тская Респу́блика) — совет республикаһы, Советтар Союзының союздаш республикаларының береһе.
Бохара Халыҡ Совет Республикаһын (БНСР) үҙгәртеп ҡороу һәм СССР составына ҡушылыу юлы менән ойошторола[1]. Советтарҙың 5-се Бөтә Бохара ҡоролтайы 1924 йылдың 19 сентябрендә БНСР-ҙы Бохара Социалистик Совет Республикаһы тип үҙгәртеү тураһында ҡарар ҡабул итә, ул 1924 йылдың 27 октябрендә Урта Азия совет республикаларын милли-дәүләт бүлеүе һөҙөмтәһендә бөтөрөлә. уның территорияһы яңы ойошторолған Төркмән Совет Социалистик Республикаһы, Үзбәк Совет Социалистик Республикаһы, Тажик АССР-ы (1929 йылдан, Тажик Совет Социалистик Республикаһы) составына инә[2]. Баш ҡалаһы — Бохара. Ул республиканың иң ҙур ҡалаһы һәм исеме лә шунан килеп сыҡҡан. БССР-ҙың башҡа ҙур ҡалалары: Ҡаршы, Термез, Чарджуй, Куляб, Дүшәмбе һәм Шәһрисәбез.
Географияһы
Төньяҡ-көнбайышта Бохара ССР-ы Хәрәзм Социалистик Совет Республикаһы, көнбайышта Төркөстан АССР-ының Каспий аръяғы өлкәһе, көньяҡта Афғанстан әмирлеге (Амударъя һәм Пәнж йылғалары аша), көнсығышта Төркөстан АССР-ының Фәрғәнә өлкәһе, төньяҡта Төркөстан АССР-ының Сәмәрҡәнд һәм Һырдаръя өлкәләре менән сиктәш була. Төркөстан АССР-ы РСФСР составына инә.
Дәүләт ҡоролошо
Республикала Бохара коммунистик партияһы идара итеүсе партия булып тора. Республиканың үҙ ҡораллы көстәре — Бохара Ҡыҙыл Армияһы була.
1924 йылдың 19 сентябрендә Бохара ССР-ының СССР составына союздаш республика булараҡ инәсәге тураһында иғлан ителә. 27 октябрҙә Бохара ССР-ы бөтөрөлә, ә уның территорияһы милли билдәләр буйынса ойошторолған яңы республикалар араһында бүленә: Үзбәк ССР-ы — 86 %-нда һәм Төркмән ССР-ы — 14 %-нда ойошторола.
Иҫкәрмәләр
- ↑ Постановление ЦИК СССР от 27 октября 1924 года "О размежвании советских республик в Средней Азии и о вхождении в Союз ССР Узбекской Советской Социалистической Республики и Туркменской Советской Социалистической Республики". Дата обращения: 22 июнь 2022. Архивировано 25 ғинуар 2022 года.
- ↑ Бухарская Народная Советская Республика. www.booksite.ru. Дата обращения: 6 июнь 2021. Архивировано 6 июнь 2021 года.
Әҙәбиәт
- Бухарская Народная Советская Республика // = Большая советская энциклопедия. — Москва: Советская энциклопедия, 1926—1990.
- Бухоро Халқ Совет Республикаси // = Национальная энциклопедия Узбекистана. — Ташкент, 2000—2005.
- Ишанов А. И. Бухарская Народная Советская Республика. Ташкент, 1969 (библ. с. 381—390)
- Путь Бухары и Хивы к социализму (История Бухарской и Хорезмской народных советских республик), М., 1967
Шулай уҡ ҡарағыҙ
| Граждандар һуғышы һәм СССР ойошҡан дәүерҙәге дәүләт берәмектәре (1917-1924) | |||
|---|---|---|---|
 | .svg) | ||
Полужирным шрифтом выделены государственные образования, оказавшиеся стабильными и пережившие указанный период. В случаях отсутствия установленного наименования той или иной территории даётся название контролировавшего её органа власти. | |||
| |
| СССР территорияһында бөтөрөлгән совет республикалары | ||
|---|---|---|
| Балтик буйы һәм Карелия |  | |
| Көнбайыш Европа | ||
| Ҡырым һәм Кубань | ||
| Урта Азия | ||
| Кавказ аръяғы | ||
| Алыҫ Көнсығыш | ||